Bị HIV là gì? Nguyên nhân và triệu chứng HIV như thế nào?

HIV là căn bệnh thế kỉ vô cùng nguy hiểm. Nhiều người đã nghe đến HIV hoặc HIV/AIDS nhưng chưa hoàn toàn hiểu rõ về bệnh. Trong bài viết này, Diag chia sẻ những thông tin quan trọng về bệnh: HIV là gì, người bị HIV có những triệu chứng nào? Từ đó thấy được HIV có đáng sợ hay không.

HIV/AIDS là gì?

Khái niệm về HIV

HIV là một bệnh nhiễm trùng gây nên bởi virus HIV (Human Immunodeficiency Virus). Khi xâm nhập vào cơ thể người thì virus bắt đầu phá hủy hệ miễn dịch. Chúng sẽ tấn công trực tiếp vào các đại thực bào hoặc tế bào Lympho T có trong máu, từ đó làm suy giảm sức đề kháng và miễn dịch một cách nặng nề. Kết quả là cơ thể bị suy yếu và rất dễ tổn thương trước những mầm bệnh dù là nhẹ nhất.

Xem thêm: STD là gì?

Khái niệm về AIDS

AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (Acquired ImmunoDeficiency Syndrome). Đây là căn bệnh mãn tính được gây nên bởi virus HIV. Nói cách khác, AIDS là giai đoạn cuối của bệnh HIV và được biết đến như “cửa tử” đối với người nhiễm HIV.

AIDS không thể chữa khỏi và có nguy cơ tử vong rất cao do người bệnh dễ mắc các bệnh ung thư và nhiễm trùng cơ hội. Trên thực tế, việc dùng thuốc điều trị AIDS chỉ nhằm kéo dài tuổi thọ và làm chậm tiến triển của bệnh.

Xem thêm: Bệnh Chlamydia

HIV và AIDS có gì khác nhau?

HIV sau khi tiến triển qua một khoảng thời gian sẽ đến giai đoạn AIDS. Do đó, khái niệm HIV/AIDS thường được sử dụng để mô tả nhiều giai đoạn của cùng một căn bệnh. Thuật ngữ HIV được sử dụng để chỉ tình trạng nhiễm HIV nói chung. Còn AIDS dùng để chỉ những giai đoạn bắt đầu tiến triển đến AIDS hoặc giai đoạn AIDS.

Có thể hình dung các giai đoạn HIV như sau:

1. Sơ nhiễm.
2. Nhiễm trùng không triệu chứng.
3. Cận AIDS.
4. Bệnh AIDS.

Con đường lây nhiễm bệnh HIV

Đường máu

HIV khi được lây truyền qua máu sẽ tấn công trực tiếp vào tế bào Lympho T CD4+. Đây là loại tế bào có trong máu giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây hại. Virus sẽ bám vào các tế bào CD4+ và nhân lên, lây lan nhanh chóng sang những tế bào khác. Điều này khiến cơ thể dễ tổn thương trước các bệnh và nhiễm trùng cơ hội.

Người bị HIV lây nhiễm qua máu do các nguyên nhân: 

• Tiếp xúc với máu người nhiễm HIV qua vết thương hở hoặc niêm mạc bị trầy xước.
• Bị các vật sắc nhọn đã dính máu người nhiễm HIV cắt xuyên qua da.
• Được hiến máu, cấy mô, hoặc ghép tạng từ người nhiễm HIV.

Xem thêm: Herpes sinh dục

Đường tình dục

Miệng, dương vật, hậu môn, và âm đạo là những vị trí lây truyền chính. Do virus có thể tồn tại trong dịch tiết của cả nam lẫn nữ nên hoàn toàn có thể lây truyền dễ dàng nếu không có biện pháp bảo vệ phù hợp.

Những người nhận tinh dịch có nguy cơ lây nhiễm rất cao, bất kể đó là hình thức quan hệ tình dục nào. Đặc biệt cần lưu ý những hình thức phổ biến sau:

• Dương vật – miệng
• Dương vật – hậu môn
• Dương vật – âm đạo.

Xem thêm: Các bệnh lây qua đường miệng khi quan hệ

Đường sinh sản từ mẹ sang con

HIV có thể được truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai, sinh nở, và sau sinh nếu không có biện pháp phòng tránh. Trên thực tế, virus có thể tồn tại trong nước ối, dịch tử cung, dịch âm đạo, và sữa của người mẹ.

• Mang thai: Máu nhiễm HIV của mẹ sẽ truyền virus sang thai nhi qua nhau thai.
• Chuyển dạ: Truyền sang con qua các vùng như hậu môn, mắt, mũi, hoặc các vết xây xát trên cơ thể bé.
• Cho con bú: Truyền qua sữa mẹ hoặc thông qua các tổn thương ở núm vú của mẹ. Tỷ lệ nhiễm cao hơn ở những trẻ có tổn thương vùng miệng hoặc đường hô hấp.

Xem thêm: HIV truyền qua đường nào?

Những con đường không lây nhiễm bệnh HIV

Trên thực tế, virus HIV không thể tồn tại khi ở bên ngoài vật chủ. Các chuyên gia y tế đã chỉ ra những con đường mà HIV không thể bị lây nhiễm như sau:

• Nước bọt, nước mắt, và mồ hôi.
• Không khí.
• Dùng chung chén đĩa.
• Các hoạt động hàng ngày: Bắt tay, ôm ấp, hôn môi, ăn uống, dùng chung chén đĩa, nhà vệ sinh…
• Muỗi, ve, hoặc các loài côn trùng khác.

Đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV

Tất cả mọi người đều có thể bị lây nhiễm HIV. Gần như tất cả các trường hợp nhiễm HIV đều lây truyền qua quan hệ tình dục hoặc tiếp xúc với kim tiêm nhiễm bẩn. Đặc biệt là những đối tượng sau có nguy cơ rất cao:

• Quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su.
• Đã quan hệ tình dục không an toàn với nhiều bạn tình.
• Mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Có bạn tình nhiễm HIV, nghi nhiễm HIV hoặc các bệnh qua đường tình dục như lậu, giang mai…
• Là nam giới và có quan hệ tình dục qua đường hậu môn không an toàn với một người đàn ông khác.
• Quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn, và đường miệng.
• Người tham gia vào các hoạt động bán dâm, tiêm chích ma túy, chất gây nghiện… hoặc có bạn tình thuộc trường hợp này.
• Dùng chung vật dụng sắc nhọn dễ gây chảy máu như bơm kim tiêm, dao cạo… với người nhiễm/nghi nhiễm HIV.
• Vô tình bị kim hoặc vật sắc nhọn đâm vào người khi đến thăm khám tại các cơ sở y tế.
• Thường xuyên tiếp xúc và làm việc với các nguồn máu: Y bác sĩ, kỹ thuật viên lấy máu và xét nghiệm máu, công an, quân đội…
• Người nhiễm virus viêm gan C.
• Người mắc bệnh lao: Người bệnh đã được khám lâm sàng và được xét nghiệm cận lâm sàng, nhưng không phát hiện được nguyên nhân gây bệnh hoặc có các triệu chứng gợi ý nhiễm HIV.
• Mẹ đang mang thai đã nhiễm HIV.

Xem thêm: Giang mai

Người bị HIV có những triệu chứng nào?

Bệnh HIV tiến triển qua 4 giai đoạn. Mỗi giai đoạn sẽ có những triệu chứng khác nhau tùy theo tình trạng nhiễm và sức khỏe của người bệnh. Tuy giống với những bệnh cúm hoặc truyền nhiễm thông thường nhưng thường xuyên lặp đi lặp lại.

Một số triệu chứng phổ biến như:

• Sốt cao kéo dài trên 38 độ.
• Tiêu chảy.
• Sụt cân.
• Đổ mồ hôi đêm.
• Nổi phát ban đỏ, mẩn ngứa.
• Mệt mỏi, đau nhức cơ thể, đau đầu, xương khớp, và cơ bắp.

Đặc biệt, người bị HIV ở giai đoạn 2 – nhiễm trùng không triệu chứng – thường không thể hiện triệu chứng ra bên ngoài. Virus vẫn âm thầm phát triển mạnh mà không ai hay biết. Thậm chí cả người bệnh cũng không cảm nhận được.

Khi bệnh đến giai đoạn cuối thì các triệu chứng trở nên nặng hơn: Sốt, ho, tiêu chảy kéo dài hơn 1 tháng; sụt cân mạnh khoảng 10% trọng lượng cơ thể, nổi hạch cơ thể và ngứa toàn thân…

Xem thêm: Dấu hiệu HIV

Biến chứng nguy hiểm của HIV

AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải) là giai đoạn cuối của bệnh nhiễm HIV. Vậy tác hại của HIV/AIDS như thế nào? Một người được xác định AIDS khi có một hoặc nhiều đặc điểm như sau:

• Số lượng tế bào Lympho T CD4+ dưới 200/mcL.
• Tỷ lệ tế bào Lympho T CD4+ ≤ 14% tổng số tế bào Lympho.
• Mắc một hoặc nhiều biến chứng xác định bệnh AIDS: Nhiễm trùng cơ hội, ung thư do khiếm khuyết đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào, hội chứng suy mòn, và rối loạn chức năng thần kinh.

Xem thêm: AIDS là gì?

Nhiễm trùng cơ hội

Bệnh lao: Gây tổn thương nhu mô phổi, tràn khí màng phổi tự phát, có tràn dịch… Lao là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở các bệnh nhân HIV/AIDS.

Nhiễm nấm Candida: Làm tổn thương miệng, thực quản, niêm mạc, nhiễm nấm máu, và nhiễm trùng khu trú tại nhiều vị trí trên cơ thể. Người bệnh có thể bị xuất huyết võng mạc, giảm bạch cầu trung tính, và nhiễm trùng mắt.

Nhiễm nấm Cryptococcus: Ảnh hưởng hệ thần kinh trung ương dẫn đến tổn thương phổi, da, và não. Nặng nhất là viêm phổi và viêm màng não.

Nhiễm Toxoplasma gondii: Gây tổn thương não dẫn đến viêm não. Triệu chứng phổ biến là hôn mê, rối loạn tâm thần, rối loạn thị giác, xuất huyết não, tai biến mạch máu não…

Xem thêm: Nấm HIV

Ung thư

Ung thư hạch: Bắt đầu từ tế bào bạch cầu với những triệu chứng như xuất hiện hạch bạch huyết ở cổ, nách, và bẹn – sưng nhưng không đau.

Ung thư Kaposi Sarcoma: Một loại ung thư da có triệu chứng là các mảng màu tím/hồng/nâu/đỏ liên kết thành từng mảng. Các nốt sưng này có thể sưng phù, xâm nhập mô mềm và xương.

Ung thư cổ tử cung: Chủ yếu do virus HPV gây nên. Ung thư gây chảy máu âm đạo bất thường, tình trạng khí hư âm đạo có mùi hôi…

Xem thêm: HPV là gì?

Các biến chứng nguy hiểm khác

Hội chứng suy nhược mãn tính: Người bệnh sụt cân đáng kể. Tiêu chảy, sốt, và ho chuyển sang mãn tính kéo dài, gây suy nhược nặng.

Biến chứng thần kinh: Lú lẫn, mau quên, mất trí nhớ, trầm cảm… là những vấn đề thần kinh ở người nhiễm HIV/AIDS. Có thể biến chứng từ nhẹ đến nặng.

Xem thêm: Bệnh hoa liễu

Phòng ngừa HIV/AIDS như thế nào?

Chuyên gia y tế khuyến cáo nên thực hiện những điều sau để hạn chế lây nhiễm HIV: 

• Quan hệ tình dục an toàn có sử dụng bao cao su.
• Không quan hệ với nhiều đối tác và những người chưa rõ lai lịch.
• Không tiếp xúc với nguồn máu lạ.
• Tránh ma túy hoặc rượu có thể ảnh hưởng đến sự tỉnh táo, sự nhận thức kiểm soát của bản thân về các hoạt động tình dục.
• Tránh các hoạt động như dùng chung kim tiêm và ống tiêm đã được sử dụng bởi những người sử dụng ma túy qua đường tiêm chích khác.
• Không đến những nơi tụ tập nhiều người nghiện, hút chích.
• Chủ động kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm sàng HIV định kỳ.

Xem thêm: Người nhiễm HIV dễ mắc bệnh gì?

Hướng dẫn ngừa HIV/AIDS với thuốc chống phơi nhiễm HIV

Để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng sau khi có khả năng phơi nhiễm HIV, cơ sở y tế có thể kê đơn thuốc kháng virus. Đây là loại thuốc dùng để điều trị HIV.

Nếu quan hệ tình dục không an toàn hoặc dùng chung kim tiêm với người nhiễm/có nguy cơ nhiễm HIV, những loại thuốc này có thể làm giảm nguy cơ nhiễm HIV. Tuy nhiên, cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khoẻ để có thể bắt đầu dùng thuốc càng sớm càng tốt, tối ưu nhất là trong vòng ba ngày kể từ khi tiếp xúc với virus.

Nếu bản thân là đối tượng có nguy cơ cao nhiễm HIV (là nam quan hệ tình dục đồng giới hoặc là người tiêm chích ma túy), hãy chủ động hỏi bác sĩ tư vấn về “điều trị dự phòng trước phơi nhiễm”. Điều này có nghĩa là cần dùng thuốc khàng virus trước chứ không chỉ sau mỗi lần có thể phơi nhiễm.

Xem thêm: Virus HIV

Một số thắc mắc liên quan đến bệnh HIV/AIDS

1. Nhiễm HIV bao lâu thì chuyển sang AIDS?

Thời gian từ lúc nhiễm HIV đến khi chuyển sang giai đoạn AIDS có thể khác nhau ở mỗi người. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hệ miễn dịch mạnh hay yếu, tình trạng sức khỏe tổng thể và khả năng tiếp cận điều trị. Nếu được điều trị, quá trình chuyển biến bệnh này có thể kéo dài từ 10 đến 15 năm hoặc lâu hơn.

2. Bội nhiễm HIV là gì?

Bội nhiễm HIV là hiện tượng người nhiễm HIV mắc thêm những bệnh truyền nhiễm khác bên cạnh bệnh lý chính là HIV. Đây còn gọi là hiện tượng nhiễm trùng cơ hội HIV, diễn ra trong giai đoạn cuối của bệnh HIV. Trong đó, các bệnh truyền nhiễm khác là những bệnh cơ hội như lao, nhiễm nấm Candida, nấm Cryptococcus và Toxoplasma gondii.

Nhiễm trùng cơ hội ở bệnh nhân HIV rất nguy hiểm. Virus HIV đã làm suy yếu hệ miễn dịch trong một thời gian dài, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các mầm bệnh mà người khỏe mạnh có thể kiểm soát được. Khi hệ miễn dịch bị tổn hại nặng nề, các nhiễm trùng này sẽ gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Xem thêm: Sùi mào gà là gì?

3. Một người có thể đồng nhiễm lao/HIV không?

Đồng nhiễm lao/HIV là tình trạng một người nhiễm HIV và mắc thêm bệnh lao. Trong trường hợp này, lao là bệnh nhiễm trùng cơ hội – một biến chứng khi nhiễm HIV ở giai đoạn AIDS. Ở những người mắc bệnh AIDS thì hệ miễn dịch rất yếu, do đó các vi khuẩn dễ dàng tấn công gây nên bệnh lao.

Lựa chọn xét nghiệm HIV tại Diag để phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm

HIV/AIDS đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có phương thuốc chữa trị dứt điểm. Vậy nên phát hiện sớm HIV thông qua các xét nghiệm là điều cần thiết để có hướng điều trị hiệu quả.

Với hơn 20 năm kinh nghiệm, trung tâm y khoa Diag luôn tự tin với từng dịch vụ xét nghiệm chất lượng cao dành cho mọi khách hàng. Mọi quy trình lấy mẫu, phân tích đều được thực hiện chuẩn khoa học. Các kết quả xét nghiệm đạt độ chính xác tuyệt đối và có giá trị cao trong điều trị bệnh.

Bên cạnh đó, Diag cũng luôn bảo mật thông tin và kết quả xét nghiệm. Khách hàng hoàn toàn an tâm khi sử dụng dịch vụ xét nghiệm HIV tại Diag.

Khách hàng có nhu cầu xét nghiệm HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục có thể liên hệ trực tiếp với đội ngũ Diag thông qua các kênh sau:

• Trang chủ Diag: https://diag.vn/
• Hotline: 1900 1717

Xem thêm: Mụn cơm hoa liễu

Lời kết

Như vậy, bài viết đã chia sẻ toàn bộ những thông tin về HIV/AIDS và những triệu chứng ở người bị HIV. Đây là một căn bệnh đáng sợ và chưa có cách chữa trị dứt điểm. Vậy nên, việc tìm hiểu HIV là gì rất cần thiết trong quá trình hỗ trợ phát hiện, chẩn đoán, theo dõi, và điều trị bệnh. Phát hiện càng sớm thì khả năng điều trị hiệu quả càng cao.

Xem thêm: Bệnh lậu