Xét Nghiệm Bilirubin Và Những Dấu Hiệu Sức Khỏe Cần Biết

Xét nghiệm Bilirubin được sử dụng phổ biến trong kiểm tra nồng độ Bilirubin trong máu. Khi nhắc đến xét nghiệm này người ta thường quan tâm đến chỉ số Bilirubin trực tiếp, Bilirubin gián tiếp và Bilirubin toàn phần. Những chỉ số này giúp chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến gan mật, máu, cơ quan tạo máu và vàng da bệnh lý. Chính vì vậy, khi kết quả xét nghiệm Bilirubin bất thường có nghĩa là sức khỏe của bạn đang gặp phải vấn đề. Bạn tuyệt đối không được chủ quan mà nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa ngay để được tư vấn.

Bilirubin Là Gì?

Bilirubin là sắc tố mật có màu vàng da cam, được hình thành do quá trình vỡ hemoglobin hồng cầu trong máu và bài tiết trong dịch mật. Một phần nhỏ là từ myoglobin, cytochrome và nitric oxide synthase.

Trong máu Bilirubin bao gồm: Bilirubin toàn phần, Bilirubin trực tiếp (liên hợp) và Bilirubin gián tiếp (không liên hợp). Vậy Bilirubin liên hợp là gì? Bilirubin không liên hợp là gì? được tính như thế nào? chắc hẳn là thắc mắc của rất nhiều người. Và dưới đây sẽ là câu trả lời dành cho bạn:

Trước khi tới gan Bilirubin ở dạng gián tiếp (Bilirubin không liên hợp), còn khi tới gan chúng sẽ kết hợp với một chất nhất định tạo thành dạng hòa tan là Bilirubin trực tiếp (Bilirubin liên hợp). Cách tính Bilirubin toàn phần sẽ là tổng của Bilirubin trực tiếp và Bilirubin gián tiếp.

• Bilirubin gián tiếp (Bilirubin indirect) chiếm khoảng 70% tổng lượng Bilirubin toàn phần (total Bilirubin). Bilirubin gián tiếp là một chất khá độc, không tan trong nước và không được lọc qua thận. Sở dĩ gọi là Bilirubin gián tiếp vì chúng phải phối hợp với một cơ chất khác để gia tăng tốc độ phản ứng.
• Bilirubin trực tiếp (xét nghiệm Bilirubin direct) chiếm khoảng 30% Bilirubin toàn phần trong máu. Khác với Bilirubin gián tiếp thì Bilirubin trực tiếp là một chất không độc và có thể hòa tan trong nước. Nó có thể gắn với protein và được lọc qua thận.

Cuối cùng Bilirubin được xử lý bởi gan sau đó giải phóng ra khỏi cơ thể chủ yếu qua phân, một lượng ít trong nước tiểu.

Xét Nghiệm Bilirubin Là Gì? Các Hình Thức Xét Nghiệm Bilirubin

Xét nghiệm Bilirubin là xét nghiệm vô cùng cần thiết để kiểm tra nồng độ Bilirubin trong máu. Thông qua đó bác sĩ có thể đánh giá tình trạng sức khỏe của người bệnh, chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả. Kiểm tra hàm lượng Bilirubin trong cơ thể là một trong những phương pháp giúp kiểm tra chức năng gan mật và chẩn đoán một số bệnh nguy hiểm khác điển hình như vàng da ở trẻ sơ sinh hay thiếu máu tán huyết,…

Hiện nay tại các cơ sở y tế ở nước ta có nhiều hình thức để thực hiện xét nghiệm Bilirubin. Dưới đây là 3 hình thức thường được sử dụng nhất.

1. Xét Nghiệm Bilirubin Máu

Bilirubin máu là hình thức xét nghiệm xác định nồng độ Bilirubin thông qua chỉ số máu. Đây là phương pháp được dùng phổ biến hơn cả bởi đơn giản, dễ thực hiện và cho kết quả chính xác.

2. Xét Nghiệm Bilirubin Trong Nước Tiểu

Xét nghiệm Bilirubin trong nước tiểu hay Bilirubin niệu là xét nghiệm xác định nồng độ Bilirubin đo trong nước tiểu. Thông thường trong nước tiểu sẽ không chứa Bilirubin nhưng nếu kết quả là có thì chứng tỏ cơ thể bạn đang có vấn đề. Bilirubin xuất hiện trong nước tiểu có thể là do nguyên nhân Bilirubin bị ứ đọng, chưa đào thải ra khỏi cơ thể được qua gan. Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện thêm các xét nghiệm khác để tìm ra nguyên nhân chính xác nhất.

3. Xét Nghiệm Bilirubin Thông Qua Dịch Nước Ối

Bilirubin chọc dịch ối là xét nghiệm được thực hiện cho những đối tượng đang mang thai. Thông qua dịch nước ối người ta có thể đo chỉ số Bilirubin để xác định xem thai nhi có đang phát triển bình thường hay không.

Dù thực hiện bằng hình thức nào đi chăng nữa thì để có kết quả xét nghiệm Bilirubin chính xác bạn cần tuân thủ những quy định khi thực hiện xét nghiệm và nên thực hiện ở những cơ sở chuyên khoa uy tín.

Chỉ Số Xét Nghiệm Bilirubin Bình Thường Là Bao Nhiêu?

Để thực hiện xét nghiệm Bilirubin bệnh nhân cần nhịn ăn 8 – 12 giờ trước khi lấy máu xét nghiệm. Thông thường, sẽ đo nồng độ Bilirubin trực tiếp trong máu. Sau đó, tính lượng Bilirubin gián tiếp bằng cách lấy tổng lượng Bilirubin toàn phần của cơ thể trừ đi Bilirubin trực tiếp. Cũng có thể viết như sau cho dễ hiểu:

Bilirubin TP = Bilirubin TT + Bilirubin GT  

Chỉ số Bilirubin ở người trưởng thành bình thường ở mức:

• Bilirubin toàn phần: từ 0,2 – 1.0 mg/dL hay 3.4 – 17.1 μmol/L
• Bilirubin trực tiếp: từ 0 – 0.4 mg/dL hay 0 – 7 μmol/L
• Bilirubin gián tiếp: từ 0.1 – 1.0 mg/dL hay 1 – 17 μmol/L

Và khi tính tỷ lệ Bilirubin trực tiếp so với Bilirubin toàn phần thì tỷ lệ này thường dưới 20%.

Chỉ số Bilirubin ở trẻ sơ sinh: bilirubin toàn phần thường dưới 10mg/dL hay < 171 μmol/L

Chỉ số Bilirubin ở trẻ trên 1 tháng tuổi: bilirubin toàn phần nằm trong khoảng từ 0.3 – 1.2 mg/dL hay 5.1 – 20.5 μmol/L.

Tuy nhiên, nồng độ Bilirubin trong máu có thể thay đổi tùy thuộc vào giới tính, độ tuổi, chủng tộc hoặc việc bạn đang sử dụng một số loại thuốc cũng có thể là nguyên nhân làm chỉ số này thay đổi. Ví dụ như nồng độ Bilirubin trong máu của nam giới có thể cao hơn nữ giới hay người Mỹ gốc Phi lại có nồng độ Bilirubin trong máu thấp hơn những người châu Mỹ khác. Bởi vậy những chỉ số trên chỉ mang tính chất tương đối. Để chẩn đoán và xác định đúng bệnh thì bác sĩ sẽ cân nhắc thực hiện thêm các xét nghiệm dựa trên tình trạng bệnh của bệnh nhân.

Ý Nghĩa Xét Nghiệm Bilirubin

Xét nghiệm Bilirubin được tiến hành ở hầu hết mọi đối tượng và có ý nghĩa vô cùng to lớn.

Ở trẻ lớn và người trường thành

• Giúp phát hiện, chẩn đoán và theo dõi những bệnh lý liên quan đến gan. Điển hình là các bệnh như xơ gan, viêm gan, viêm gan tắc mật…Bởi khi lượng Bilirubin trực tiếp hoặc Bilirubin gián tiếp tăng cao có thể do nguyên nhân chuyển hóa Bilirubin trước gan, tại gan hoặc sau gan.
• Chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý gây tắc nghẽn đường mật như: sỏi mật, u đường mật, viêm túi mật, viêm gan tắc mật, ung thư tuyến tụy,…
• Phát hiện các bệnh lý về hồng cầu do lượng Bilirubin tăng cao đồng nghĩa với tỷ lệ tế bào hồng cầu bị phá vỡ tăng lên. Các bệnh thường gặp là: bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm, bệnh ký sinh trùng đường máu hoặc dị ứng nhóm máu trong truyền máu gây hội chứng thiếu máu tán huyết.

Phát hiện một số bệnh di truyền trong đó có hội chứng Gibert. Gibert là hội chứng di truyền ảnh hưởng tới quá trình gan xử lý Bilirubin. Người bệnh mắc Gibert có thể có bị vàng da tuy nhiên tình trạng này thường không nguy hiểm.

Ở trẻ sơ sinh

• Xét nghiệm Bilirubin được dùng để chẩn đoán vàng da sơ sinh. Đối với trẻ sơ sinh đủ tháng, theo dõi vàng da trong vòng 24 giờ đầu sau sinh và kéo dài trên 7 ngày. Đối với các bé sơ sinh thiếu tháng thì theo dõi chẩn đoán trên 2 tuần.
• Các bé bị thâm tím nặng sau khi sinh

Hạn chế nguy cơ tổn thương tế bào não của trẻ. Bilirubin gián tiến dư thừa sẽ ảnh hưởng đến các tế bào não gây hậu quả trẻ chậm phát triển trí tuệ, nhận thức, giảm khả năng học tập, mất thính lực, rối loạn vận động mắt hay thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

​​​​​​​Bạn nên thực hiện xét nghiệm Bilirubin cho trẻ ở những đơn vị, cơ sở khám chữa bệnh uy tín, có đội ngũ bác sĩ nhi khoa giàu kinh nghiệm và hệ thống trang thiết bị máy móc xét nghiệm hiện đại, đạt tiêu chuẩn.

Ở thai nhi

• Xét nghiệm Bilirubin có thể được đo trong nước ối của mẹ nếu có nghi ngờ tình trạng hủy hoại hồng cầu ở thai nhi

Khi Nào Cần Thực Hiện Xét Nghiệm Bilirubin

Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện xét nghiệm nếu người bệnh có triệu chứng bất thường về chức năng:

• Vàng da
• Nước tiểu màu đậm như hổ phách
• Đau sưng bụng, buồn nôn, nôn mửa nhiều lần
• Cơ thể mệt mỏi và mắc kèm bệnh gan mãn tính
• Nghi ngờ ngộ độc thuốc
• Uống quá nhiều chất có chứa cồn
• Khi nghi ngờ người bệnh bị thiếu máu tán huyết
• Trẻ sơ sinh mắc bệnh vàng da

 

Qua những thông tin chia sẻ về xét nghiệm Bilirubin trên đây, hy vọng bạn hiểu rõ mức độ quan trọng của xét nghiệm cũng khi nào thì nên thực hiện xét nghiệm này. Từ đó, phòng tránh những căn bệnh nguy hiểm về gan, mật và bảo vệ sức khỏe thật tốt cho chính bản thân và gia đình.

Để tìm hiểu thêm về các dịch vụ ưu đãi và tiện ích tại Diag, quý khách vui lòng truy cập Tại Đây.

Trang này không thể và không chứa đựng thông tin tư vấn y khoa. Các nội dung này được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin và tuyên truyền, không thay thế cho bất kỳ tư vấn y khoa nào. Theo đó, trước khi tiến hành bất kỳ hành động nào dựa trên thông tin này, vui lòng gặp nhân viên y tế phù hợp để được tư vấn.