Trở lại

Xét Nghiệm Aldosterone Và Ý Nghĩa Trong Chẩn Đoán Bệnh Lý

Table of Contents


Aldosteron là một corticoid là chất do vỏ thượng thận bài tiết ra, nhằm mục đích điều hoà huyết áp. Vì thế, thông qua xét nghiệm Aldosterone có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây ra tình trạng tăng huyết áp và những bệnh lý về gan, thận. Vậy xét nghiệm này được thực hiện như thế nào? Chỉ số Aldosterone như thế nào được xem là nguy hiểm?

1. Xét Nghiệm Aldosterone Là Gì?

Nhờ vào hệ thống Renin – Aldosteron – Angiotensin trong cơ thể, sẽ giúp kiểm soát và giải phóng Aldosteron.

Khi giảm thể tích dịch ngoài tế bào sẽ kéo theo giảm dòng máu tới thận, đồng thời gây kích thích thận sản xuất và bài xuất renin.

Lúc này, renin sẽ tác động lên angiotensinogen, bắt đầu quá trình hình thành angiotensin I, đây là chất khi có mặt của angiotensin – converting enzym (ACE), sẽ được chuyển đổi thành angiotensin II. Cuối cùng, angiotensin II sẽ kích thích đến vỏ thượng thận tăng sản xuất nên aldosteron.

Aldosteron đóng vai trò quan trọng đối với quá trình chuyển hoá của cơ thể, cụ thể là tham gia vào việc kiểm soát natri và kali. Aldosteron có khả năng gây ra tác động tại các ống lượn xa, tại nơi đó sẽ tăng tái hấp thụ lại lượng natri và clo. Không những vậy, quá trình tăng bài xuất kali và ion hydrogen cũng sẽ tăng cao.

BYcpAkvJOET2hsPpNkKXIFWOVKG8JRq3eEqOUJ4jBkuBbf36ETpzsTK81uYZVlTUPOGPJh67n4zqLuVa_1641244666.jpg
Thông tin về xét nghiệm Aldosterone

Xét nghiệm aldosterone để làm gì? Xét nghiệm aldosterone trong máu sẽ được thực hiện thông qua mẫu bệnh phẩm huyết tương và mẫu nước tiểu của bệnh nhân.

Thông qua các thông tin liên quan, sẽ giúp bác sĩ có thể chẩn đoán cường Aldosteron tiên phát  (đây là bệnh xảy ra do tình trạng bất thường của vỏ thượng thận gây nên) và cường Aldosteron thứ phát (xảy ra do tăng kích thích quá mức lên vỏ thượng thận gây ra bởi một số chất điển hình là angiotensin hoặc ACTH).

Theo các bác sĩ cho biết, nếu có quá nhiều hormon Aldosteron trong máu, thì huyết áp của bệnh nhân sẽ tăng cao bất thường, nhưng nồng độ kali máu lại có thể giảm thấp. Đây là một trong những triệu chứng điển hình khi bệnh nhân mắc hội chứng cường aldosterone.

2. Trường Hợp Xét Nghiệm Aldosterone

Xét nghiệm Aldosterone sẽ được bác sĩ chỉ định trong những trường hợp như sau:

  • Khi cần chẩn đoán tình trạng cường Aldosteron tiên phát hoặc thứ phát.
  • Trường hợp cần đánh giá sản xuất Aldosteron thượng thận.
  • Khi cần chẩn đoán phân biệt những rối loạn nước với điện giải.
h31XCPBGrdQAfVEjq2GM7kzavhM695peUE4e1vRUUNxiSWbn3fHEiOOVHQ8zF7VxcWFB0XiAjriLstkh_1641244693.jpg
Xét nghiệm aldosterone được thực hiện khi nào?
  • Trường hợp nghi ngờ rối loạn nước và các chất điện giải trong cơ thể.
  • Bệnh nhân là người trẻ tuổi nhưng bị chứng huyết áp cao.
  • Cơ thể sản xuất quá nhiều aldosterone.
  • Hạ huyết áp tư thế đứng, hay nói rõ hơn là khi bạn đứng dậy thì huyết áp bị giảm thấp.
  • Bệnh nhân có những triệu chứng nghi ngờ giảm hoạt động của tuyến thượng thận.

3. Những Yếu Tố Gây Ảnh Hưởng Đến Kết Quả Xét Nghiệm Aldosterone

Xét nghiệm Aldosterone có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố như sau:

  • Trước khi xét nghiệm, bệnh nhân tập thể dục cường độ cao, bị căng thẳng quá mức có thể khiến cho vỏ thượng thận bị kích thích, dẫn đến tăng tiết nồng độ aldosterone.
  • Giá trị nồng độ hormone Aldosterone có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như vị trí, tư thế, chế độ ăn uống, biến đổi trong ngày và phụ nữ mang thai theo từng giai đoạn thai kỳ.
UVifdoYOb4S3m4qeFafJOrgIIbMGhvGF3uruDyTax2MqF3ofStlf4AAg23FBtQ2Iys1lMhG5vcml3Cyv_1641244723.jpg
Bệnh nhân bị stress kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm aldosterone
  • ​​​​​​​Nếu trước đó, bệnh nhân có thực hiện những xét nghiệm được thực hiện thông qua phương pháp miễn dịch phóng xạ hoặc các loại thuốc có chứa chất phóng xạ trong thời gian gần cũng có thể khiến cho kết quả xét nghiệm bị ảnh hưởng.
  • Một số loại thuốc có thể khiến cho nồng độ Aldosteron tăng cao như thuốc lợi tiểu, diazoxide, thuốc nhuận tràng, hydralazine, kali, nitroprusside, spironolactone.
  • Một số loại thuốc có thể khiến nồng độ Aldosteron giảm xuống so với giá trị bình thường là các chất ức chế chuyển hoá angiotensin như captopril, propranolol, fludrocortisone, cam thảo.

Ngoài những lưu ý trên, trước khi tiến hành xét nghiệm này, nếu có bất kỳ thắc mắc nào khác, bạn nên chủ động nhờ bác sĩ tư vấn để hiểu rõ về quy trình, tránh gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

4. Những Lưu Ý Quan Trọng Về Xét Nghiệm Aldosterone

Trước khi xét nghiệm, bệnh nhân sẽ được bác sĩ giải thích kỹ về quy trình xét nghiệm. Theo đó, những vấn đề mà bệnh nhân cần lưu ý như sau:

  • Nên giữ cho tinh thần được thoải mái, thả lỏng tinh thần. Có một số bệnh nhân có thể bị hoang man, cần phải hỗ trợ về mặt tâm lý, ít nhiều gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
  • Bệnh nhân nên nghe theo lời khuyên của bác sĩ, cần duy trì một chế độ ăn uống phù hợp với lượng muối bình thường, khoảng 3g muối/ngày và duy trì chế độ này ít nhất 2 tuần trước thời điểm tiến hành xét nghiệm máu, nước tiểu.
1LF438HcolAyecUHsL4sSgPGRJTUeK0lsDboWoeK4yytgkhZjzRQtbFMrBXY8JnR7x2RMzwUWLXlxYfd_1641244758.jpg
Xét nghiệm aldosterone có vấn đề nào cần lưu ý?
  • ​​​​​​​Bệnh nhân cần chủ động thông báo với bác sĩ những loại thuốc đang sử dụng, kể cả thực phẩm chức năng. Có thể, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân nên ngưng một số loại thuốc, vì thành phần của thuốc có thể khiến kết quả xét nghiệm bị sai lệch. Thông thường, kết quả xét nghiệm sẽ chính xác hơn, nếu bệnh nhân ngưng dùng thuốc trong thời gian ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành xét nghiệm.
  • Bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân không được dùng thuốc ức chế renin trước 1 tuần trước thời điểm xét nghiệm.
  • Tránh việc dùng cam thảo trong thời gian ít nhất 2 tuần, vì tác dụng của cam thảo sẽ tương tự như aldosterone, gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

5. Quy Trình Xét Nghiệm Aldosterone

Trước khi tiến hành quy trình lấy máu xét nghiệm Aldosterone, có những vấn đề cần lưu ý như sau:

Xét nghiệm Aldosterone sử dụng mẫu huyết thanh hoặc huyết tương. Đối với xét nghiệm này có thể lấy mẫu bệnh phẩm thông qua 2 tư thế là: Tư thế đứng hoặc tư thế nằm ngửa. Căn cứ vào tình trạng thực tế của bệnh nhân, bác sĩ sẽ có sự cân nhắc lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.

Theo đó, các tư thế này đều có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm Aldosterone. Vì thế, bệnh nhân cần phải tuân theo hướng dẫn của nhân viên y tế trong suốt quá trình lấy mẫu.

Trước thời điểm tiến hành xét nghiệm máu, bệnh nhân cần phải nghỉ ngơi trong thời gian ít nhất 30 phút. Sau đó, bệnh nhân sẽ nằm ngửa trên một mặt phẳng để chuyên viên y tế tiến hành lấy máu tĩnh mạch.

Nếu lấy máu xét nghiệm ở tư thế đứng thẳng, bệnh nhân cần phải đứng thẳng hoặc có thể là đi lại nhẹ nhàng trong thời gian khoảng 30 phút. Sau đó, người bệnh sẽ ngồi xuống ghế để tiến hành lấy máu xét nghiệm ngay tại thời điểm đó.

Về quy trình lấy mẫu máu xét nghiệm Aldosterone được tiến hành tuần tự theo các bước như sau:

  • Chuyên viên y tế sẽ quấn một dải băng quanh cánh tay của bệnh nhân để ngăn máu lưu thông.
  • Sát trùng ở vùng chuẩn bị tiêm bằng cồn.
  • Dùng kim tiêm vào tĩnh mạch để tiến hành lấy đủ lượng máu cần thiết.
  • Tháo dải băng để máu lưu thông lại bình thường.
  • Thoa băng gạc hoặc băng bông lên chỗ vừa tiêm để cầm máu.

Mẫu xét nghiệm sẽ không bị ảnh hưởng trong vòng khoảng 24 giờ tính từ thời điểm lấy mẫu và bảo quản trong nhiệt độ phòng < 25 độ C. Nếu mẫu xét nghiệm bảo quản trong vòng 4 ngày thì điều kiện nhiệt độ là 2 – 8 độ C. Thời gian trong vòng 2 tháng cần bảo quản ở nhiệt độ  – 20 độ C và cần lưu ý tránh ánh sáng trực tiếp.

Thông thường, sau khi lấy mẫu, mẫu xét nghiệm này sẽ được bảo quản trong điều kiện thích hợp và nhanh chóng gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích và trả kết quả sớm cho bệnh nhân, nhằm phục vụ cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh.

0q36b88mMa7wU73oNnmxVMwRfJZvHWidaFEp9f21V6dRpoU71NuiqTgfI058eEwO4WPkjUwWjPlmlRRf_1641244810.jpg
Quy trình lấy mẫu bệnh phẩm trong xét nghiệm aldosterone

Về quy trình lấy mẫu nước tiểu xét nghiệm Aldosterone như sau:

Mẫu nước tiểu tiến hành xét nghiệm là mẫu nước tiểu trong vòng 24 giờ. Đầu tiên, bệnh nhân sẽ phải đi tiểu cho hết lượng nước tiểu rồi bỏ đi.

Tiếp đến, mới bắt đầu tính nước tiểu 24 giờ. Từ lúc này, bạn phải thu thập toàn bộ lượng nước tiểu vào một cái chai được theo hướng dẫn của chuyên viên y tế.

Những lưu ý khi lấy mẫu nước tiểu như sau:

  • Không chạm tay vào bên trong chai đựng nước tiểu để tránh nhiễm khuẩn.
  • Tránh để nước tiểu bị nhiễm trùng do dính với phân.
  • Tuyệt đối không để lẫn giấy vệ sinh vào trong mẫu nước tiểu.
  • Để bảo quản mẫu nước tiểu cần để vào tủ lạnh trong vòng 24 giờ.
  • Mẫu nước tiểu được thu thập cuối cùng càng gần với lúc sắp hết 24 giờ càng tốt.

6. Giá Trị Bình Thường Của Xét Nghiệm Aldosterone

Ý nghĩa của xét nghiệm Aldosterone là gì? Thông qua kết quả chỉ số Aldosterone sẽ phản ánh được tình trạng sức khỏe gan, thận và những bệnh lý khác.

Theo đó, giá trị bình thường của Aldosterone là:

  • Huyết tương ở tư thế đứng: Dao động trong khoảng từ 4 -31 ng/dL hay 111 – 860 pmol/L.
  • Huyết tương ở tư thế nằm: Giá trị sẽ < 16 ng/dL hay < 444 pmol/L.
  • Bài tiết qua nước tiểu: Kết quả chỉ số Aldosterone dao động trong khoảng 6 – 25 μg/ngày hay 17 – 69 mmol/ngày.
  • Huyết tương ở tư thế ngồi, tính trong thời điểm từ 8 – 10h sáng: Dao động trong khoảng 4 – 31 ng/dL hay 111 – 860 pmol/L.
  • Huyết tương ở tư thế nằm, tính trong thời điểm 8 – 1h sáng:  Giá trị sẽ < 16 ng/dL hay < 444 pmol/L.
  • Huyết tương ở tư thế ngồi, tính trong thời điểm từ 4 – 6h chiều: Dao động trong khoảng 2 – 23 ng/dL hay 55,48-638,02 pmol/L.

7. Giá Trị Xét Nghiệm Aldosterone Bất Thường

Khi kết quả nồng độ Aldosterone trong máu tăng cao hơn mức bình thường, có thể do những nguyên nhân gây nên như sau:

  • Xơ gan cổ trướng.
  • Tăng sản vỏ thượng thận.
  • Xuất hiện những khối u biểu mô tuyến sản xuất aldosteron (aldosterone-producing adenoma).
  • Suy tim ứ huyết.
  • Tăng kali máu.
  • Chảy máu.
  • Giảm natri máu.
  • Chế độ dinh dưỡng thiếu hụt natri.
  • Giảm thể tích máu.
  • Hội chứng thận hư.
pbeLkruwjcWP1uEvz6EKschEJ0SMFYbcVvwNfQSwwH3uynGTnyKgBxUiScsZbSicvBoBBosxTwXGxyAx_1641244841.jpg
Chỉ số aldosterone tăng cao trong bệnh tăng huyết áp ác tính
  • ​​​​​​​Bị tăng huyết áp ác tính.
  • Phụ nữ mang thai.
  • Bị căng thẳng, áp lực.
  • Cường aldosteron tiên phát hay còn gọi là hội chứng Conn.

Khi kết quả nồng độ Aldosterone máu giảm so với mức bình thường, thì đây có thể là gợi ý liên quan đến các vấn đề như sau:

  • Chế độ dinh dưỡng dư thừa natri.
  • Bệnh nhân mắc bệnh Addison hoặc suy thượng thận tiên phát.
  • Nồng độ kali máu giảm.
  • Tăng natri máu.
  • Mắc hội chứng mất muối.
  • Nhiễm độc thai nghén.
  • Nhiễm trùng huyết.

Như vậy, xét nghiệm Aldosterone có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giúp bác sĩ có thể chẩn đoán những bệnh lý liên quan đến gan, thận, đặc biệt là huyết áp. Về kết quả xét nghiệm, có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, vì thế việc tuân theo hướng dẫn của bác sĩ là vô cùng cần thiết.

Trang này không thể và không chứa đựng thông tin tư vấn y khoa. Các nội dung này được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin và tuyên truyền, không thay thế cho bất kỳ tư vấn y khoa nào. Theo đó, trước khi tiến hành bất kỳ hành động nào dựa trên thông tin này, vui lòng gặp nhân vi&ecirc