Viêm buồng trứng: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị, phòng ngừa

Lưu ý: Thông tin y khoa trong bài viết chỉ mang tính tham khảo và không thay thế cho chẩn đoán, tư vấn, điều trị của bác sĩ chuyên khoa. Mọi quyết định áp dụng thông tin y khoa trong bài viết cần được bác sĩ chuyên khoa đánh giá dựa trên nhu cầu và tình trạng sức khỏe cụ thể trước khi thực hiện.

Viêm buồng trứng là gì?

Viêm buồng trứng là tình trạng viêm xảy ra tại buồng trứng. Người bệnh thường có biểu hiện đau vùng chậu, rối loạn kinh nguyệt và ảnh hưởng rõ rệt đến chức năng sinh sản.

Tuy nhiên, viêm buồng trứng cần phải được phân biệt dựa trên hai nhóm nguyên nhân chính: viêm buồng trứng do viêm vùng chậu, và viêm buồng trứng đơn độc. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân rất quan trọng nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh biến chứng nguy hiểm.

Bản chất và nguyên nhân của viêm buồng trứng

Viêm buồng trứng do viêm vùng chậu

Viêm buồng trứng trong trường hợp này là một hậu quả của quá trình nhiễm trùng lan rộng trong khung chậu nữ giới – là giai đoạn tiến triển của viêm vùng chậu (PID).

Nguyên nhân gây viêm vùng chậu là do vi khuẩn xâm nhập từ âm đạo hoặc cổ tử cung. Sau đó vi khuẩn lan ngược dòng lên tử cung, vòi trứng và cuối cùng đến buồng trứng – từ đó gây viêm buồng trứng.

Có thể hiểu, viêm buồng trứng là một hậu quả của viêm vùng chậu do vi khuẩn tấn công từ các cơ quan khác lan đến buồng trứng.

Nhiều trường hợp người bệnh có thể bị viêm cả vòi trứng và buồng trứng, gọi là viêm phần phụ (salpingo-oophoritis) – một biểu hiện điển hình của viêm vùng chậu trong giai đoạn nặng.

Xét nghiệm đánh giá sức khỏe sinh sản nữ giới

• Đánh giá chức năng hoạt động của hormone sinh dục
• Phát hiện các vấn đề bất thường về sinh sản, vô sinh, hiếm muộn, kinh nguyệt
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Viêm buồng trứng đơn độc

Đây là tình trạng viêm xảy ra chỉ tại buồng trứng mà không liên quan đến vòi trứng, tử cung hay các cơ quan khác. Tình trạng này cực kỳ hiếm gặp. Nguyên nhân thường không phải do các bệnh lây qua đường tình dục (như lậu, Chlamydia) mà liên quan đến các bệnh lý khác như virus quai bị hoặc bệnh tự miễn.

Nguyên nhân do virus quai bị là phổ biến nhất của viêm buồng trứng đơn thuần. Tình trạng này xảy ra khi virus quai bị tấn công vào mô buồng trứng, thường là sau khi có triệu chứng sưng tuyến nước bọt mang tai. Dấu hiệu viêm buồng trứng khi bị quai bị xảy ra khoảng 1 tuần sau khi sưng tuyến mang tai. Lúc này người bệnh có thể xuất hiện sốt trở lại, đau bụng dưới đột ngột và buồn nôn.

Mặc dù hiếm nhưng biến chứng viêm buồng trứng do quai bị có thể gây tổn thương mô buồng trứng. Từ đó dẫn đến suy buồng trứng sớm và ảnh hưởng đến khả năng có con trong tương lai. Hiện không có thuốc điều trị đặc hiệu virus quai bị, chủ yếu là điều trị triệu chứng. Do đó, việc tiêm phòng vắc-xin quai bị là cách phòng ngừa hiệu quả nhất.

Nguyên nhân tự miễn cũng rất hiếm gặp, gây nên viêm buồng trứng tự miễn. Trong đó, hệ miễn dịch của cơ thể nhận nhầm và tấn công các mô khỏe mạnh của buồng trứng. Tình trạng này thường liên quan đến các bệnh tự miễn khác (như Addison, lupus, viêm tuyến giáp Hashimoto) và là một trong những nguyên nhân gây suy buồng trứng nguyên phát (POI).

Viêm buồng trứng tự miễn thường có biểu hiện của suy buồng trứng. Bao gồm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, mất kinh và các triệu chứng giống mãn kinh như bốc hỏa, khô âm đạo.

Xem thêm: Suy buồng trứng là gì?

Dấu hiệu viêm buồng trứng cần khám bác sĩ ngay

Các triệu chứng viêm buồng trứng có thể biểu hiện từ nhẹ đến rất nặng. Khi có những dấu hiệu sau thì bạn cần phải khám bác sĩ ngay vì đây là tình trạng rất nguy hiểm.

• Đau vùng bụng dưới và đau vùng chậu, có thể từ âm ỉ đến dữ dội.
• Khí hư nhiều, có mùi hôi, màu vàng hoặc xanh bất thường.
• Sốt, có thể kèm ớn lạnh, thường gặp trong giai đoạn cấp tính.
• Chảy máu bất thường giữa kỳ kinh hoặc sau khi quan hệ.
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Tiểu buốt, tiểu rắt, đau khi đi tiểu.

Nhiều trường hợp viêm buồng trứng có triệu chứng rất nhẹ, không rõ ràng, hoặc thậm chí là không có. Đối với viêm buồng trứng tự miễn có thể không biểu hiện một số triệu chứng do cơ chế gây bệnh khác biệt, nhưng thực chất buồng trứng vẫn đang bị tổn thương âm thầm. Đó là lý do việc tầm soát phụ khoa định kỳ là rất quan trọng nhằm phát hiện các tổn thương từ sớm.

Xem thêm: Xuất huyết buồng trứng là gì?

Viêm buồng trứng có nguy hiểm không?

Viêm buồng trứng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời. Đặc biệt là đối với viêm buồng trứng đơn thuần nếu không được chẩn đoán đúng nguyên nhân.

Trường hợp viêm buồng trứng do viêm vùng chậu: Nhiễm trùng không chỉ gây tổn thương mô mà còn có thể tạo ra áp-xe phần phụ. Nếu áp-xe vỡ sẽ khiến vi khuẩn lan ra khoang bụng gây viêm phúc mạc, hoặc xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng huyết và đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Tổn thương mô kéo dài còn có thể dẫn đến dính tắc vòi trứng, gây vô sinh hoặc tăng nguy cơ thai ngoài tử cung.

Trường hợp viêm buồng trứng đơn thuần: Một biến chứng rất nguy hiểm là suy buồng trứng sớm (POI). Nghĩa là buồng trứng mất chức năng nội tiết và sinh sản trước 40 tuổi. Hậu quả là ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng có con trong tương lai. Thậm chí POI còn kéo theo hàng loạt rối loạn liên quan đến thiếu estrogen như loãng xương, bệnh tim mạch, rối loạn chuyển hóa và suy giảm chất lượng sống kéo dài.

Xem thêm: U bì buồng trứng là gì?

Viêm buồng trứng có quan hệ được không?

Phụ nữ bị viêm buồng trứng vẫn có thể quan hệ được. Tuy nhiên, việc quan hệ thường khó khăn hơn do các vấn đề viêm nhiễm (trong viêm vùng chậu) hoặc khô rát âm đạo do liên quan đến nội tiết, bệnh tự miễn).

Nếu viêm buồng trứng do viêm vùng chậu rất dễ làm trầm trọng thêm tình trạng viêm và tạo điều kiện cho vi khuẩn lan rộng. Thậm chí vẫn còn có nguy cơ lây truyền nhiễm trùng cho bạn tình. Đặc biệt là các bệnh qua đường tình dục như Chlamydia và lậu.

Vậy nên, ở mọi trường hợp viêm buồng trứng thì các chuyên gia y tế đều khuyến cáo không quan hệ tình dục trong giai đoạn mắc bệnh mà hãy đợi đến khi được điều trị khỏi bệnh hoàn toàn.

Tốt nhất là nên tham khảo ý kiến của bác sĩ khi nào có thể quan hệ tình dục trở lại sau khi bệnh được chữa khỏi.

Xem thêm: Bị nhói ở buồng trứng là gì?

Viêm buồng trứng có chữa được không?

Viêm buồng trứng hoàn toàn có thể chữa được nếu được chẩn đoán sớm và chữa trị đúng cách. Tuy nhiên, cách điều trị bệnh viêm buồng trứng, khả năng hồi phục, duy trì chức năng sinh sản đều phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương của buồng trứng.

Viêm buồng trứng do viêm vùng chậu cần điều trị với phác đồ kháng sinh phổ rộng để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Viêm có thể khỏi hoàn toàn mà không để lại di chứng nếu được chữa trị kịp thời. Nếu bệnh gây biến chứng áp-xe phần phụ hay dính vòi trứng thì cần điều trị ngoại khoa, nhưng có nguy cơ bị vô sinh hoặc mang thai ngoài tử cung về sau.

Viêm buồng trứng do nhiễm virus quai bị thì cần điều trị để giảm triệu chứng như hạ sốt, giảm đau, nghỉ ngơi và bù nước. Bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn và ít gây biến chứng lâu dài nếu được theo dõi và chăm sóc đúng cách.

Viêm buồng trứng do tự miễn khó chữa trị dứt điểm vì buồng trứng bị tấn công bởi hệ miễn dịch. Chức năng buồng trứng không thể phục hồi hoàn toàn. Mặc dù vậy, các bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp hormone thay thế (HRT) để ổn định nội tiết và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

Hướng dẫn phòng ngừa viêm buồng trứng

Viêm buồng trứng có thể phòng ngừa được. Trong đó bao gồm những hướng phòng ngừa nhiễm trùng lây qua đường tình dục, tiêm vắc-xin và tầm soát sớm các rối loạn nội tiết.

Phòng ngừa viêm buồng trứng do viêm vùng chậu (PID):

• Dùng bao cao su đúng cách trong mọi lần quan hệ tình dục.
• Không tự thụt rửa âm đạo thường xuyên. Điều này phá vỡ cân bằng hệ vi sinh làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Khám phụ khoa khi có triệu chứng bất thường: khí hư lạ, đau khi quan hệ, rối loạn kinh nguyệt…
• Điều trị triệt để nếu nhiễm khuẩn đường sinh dục, không tự ý ngưng thuốc.
• Xét nghiệm định kỳ hàng năm các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Phòng ngừa viêm buồng trứng do virus quai bị:

• Tiêm vắc-xin MMR phòng ngừa sởi – quai bị – rubella là biện pháp hiệu quả nhất.
• Cần tiêm đủ 2 liều để đảm bảo hiệu quả.

Phòng ngừa viêm buồng trứng tự miễn:

• Khám sức khỏe định kỳ và tầm soát nội tiết nếu có rối loạn kinh nguyệt, mất kinh…
• Tầm soát bệnh tự miễn khác (Addison, Hashimoto…) nếu có yếu tố di truyền.
• Bổ sung nội tiết kịp thời theo chỉ định nếu có dấu hiệu suy buồng trứng sớm.

Nhìn chung, viêm buồng trứng là một vấn đề nghiêm trọng cần thăm khám và chữa trị kịp thời. Việc hiểu rõ bản chất, nguyên nhân và triệu chứng là cách tốt nhất để có hướng phòng ngừa phù hợp.

Điều quan trọng nhất là bạn cần đi khám phụ khoa định kỳ mỗi 6 – 12 tháng 1 lần. Đây là bước cơ bản để ngăn ngừa viêm buồng trứng cũng như giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến buồng trứng, tử cung hoặc các cơ quan sinh sản khác.

Xem thêm: 

• Xoắn buồng trứng
• Dấu hiệu lạc nội mạc buồng trứng