Tiền mãn kinh là gì? Triệu chứng tiền mãn kinh sớm

Tiền mãn kinh là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời của người phụ nữ, báo hiệu sự chuyển tiếp từ thời kỳ sinh sản sang mãn kinh. Giai đoạn này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý và chất lượng cuộc sống. Nhận biết sớm các dấu hiệu tiền mãn kinh giúp phụ nữ chủ động chăm sóc sức khỏe và có hướng điều trị phù hợp.

Tiền mãn kinh là gì?

Tiền mãn kinh (perimenopause) là giai đoạn chuyển tiếp sinh lý tự nhiên trước khi một người phụ nữ bước vào mãn kinh – thời điểm buồng trứng ngừng hoạt động và kinh nguyệt dừng hẳn. Trong thời gian này, cơ thể người phụ nữ bắt đầu có những thay đổi rõ rệt do sự suy giảm dần của hormone sinh dục nữ, đặc biệt là estrogen và progesterone.

Giai đoạn tiền mãn kinh thường bắt đầu từ tuổi 40 – 45, nhưng ở một số phụ nữ, có thể xảy ra sớm hơn. Đây có thể là dấu hiệu tiền mãn kinh sớm. Trung bình, tiền mãn kinh kéo dài từ 4 – 8 năm trước khi dứt hẳn kinh nguyệt và chính thức bước vào mãn kinh.

34 triệu chứng tiền mãn kinh là gì?

Tiền mãn kinh có thể gây ra nhiều triệu chứng và rối loạn sức khỏe khác nhau, bao gồm:

• Bốc hỏa: Cảm giác nóng bừng đột ngột, thường khởi phát từ ngực lên cổ và mặt, kéo dài từ vài giây đến vài phút. Có thể đi kèm đỏ mặt, đổ mồ hôi và hồi hộp.
• Đổ mồ hôi đêm: Phụ nữ có thể bị mồ hôi ướt đẫm khi ngủ, thường khiến phụ nữ phải tỉnh giấc giữa đêm. Gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
• Mất ngủ: Khó đi vào giấc ngủ hoặc dễ tỉnh giấc vào giữa đêm và khó ngủ lại. Tình trạng kéo dài gây mệt mỏi và suy giảm trí nhớ ban ngày.
• Chứng não sương mù: Cảm giác đầu óc mơ hồ, khó tập trung, ghi nhớ kém. Thường đi kèm lo âu và mất ngủ.
• Khô âm đạo: Âm đạo giảm độ ẩm, gây cảm giác khô rát, ngứa hoặc đau khi quan hệ tình dục. Do sụt giảm hormone estrogen.
• Đầy hơi: Cảm giác bụng chướng, căng tức hoặc khó tiêu dù ăn uống bình thường. Thường xuất hiện cùng thay đổi nội tiết.
• Rụng tóc: Tóc mỏng, yếu và rụng nhiều hơn bình thường, dễ thấy ở vùng trán và đỉnh đầu. Liên quan đến mất cân bằng nội tiết tố.
• Tăng cân: Cơ thể dễ tích mỡ hơn, đặc biệt ở vùng bụng và hông. Nguyên nhân do thay đổi chuyển hóa và giảm khối lượng cơ.
• Thay đổi tâm trạng: Tâm lý thất thường, dễ cáu gắt, buồn bã hoặc cảm thấy mất kiểm soát. Có thể là dấu hiệu ban đầu của trầm cảm.
• Giảm ham muốn tình dục: Suy giảm hứng thú hoặc phản ứng khi quan hệ tình dục. Có thể do khô âm đạo, mệt mỏi hoặc thay đổi hormone.
• Kinh nguyệt không đều: Chu kỳ kinh ngắn hoặc dài hơn bình thường, lượng máu kinh thay đổi thất thường. Là dấu hiệu phổ biến nhất của tiền mãn kinh.
• Đau ngực: Cảm giác đau tức hoặc căng ngực, có thể giống như cảm giác trước kỳ kinh. Do biến động nội tiết tố.
• Đau khớp và cơ: Cảm giác đau, cứng hoặc mỏi ở cơ bắp và khớp, thường gặp vào buổi sáng. Có thể khiến vận động kém linh hoạt.
• Đau đầu: Xuất hiện như đau nửa đầu hoặc đau đầu căng thẳng. Liên quan đến thay đổi hormone và giấc ngủ kém.
• Tim đập nhanh: Cảm giác tim đập mạnh, nhanh hoặc bất thường, đôi khi đi kèm lo âu. Thường xảy ra vào ban đêm hoặc khi bốc hỏa.
• Khó thở: Thở hụt hơi hoặc cảm giác thiếu không khí, có thể không liên quan đến hoạt động thể chất. Thường khiến người bệnh lo lắng.
• Khô mắt: Giảm tiết nước mắt khiến mắt bị rát, ngứa hoặc mờ nhẹ. Có thể khiến sử dụng kính áp tròng trở nên khó khăn.
• Khô miệng: Miệng có cảm giác khô, dính hoặc rát. Đôi khi ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và vị giác.
• Ngứa da: Cảm giác ngứa hoặc râm ran, thường ở cánh tay, chân hoặc vùng ngực. Do giảm collagen và độ ẩm của da.
• Da khô: Da trở nên bong tróc, mất độ đàn hồi, dễ bị kích ứng. Là hậu quả của thiếu hụt estrogen.
• Mệt mỏi: Luôn cảm thấy kiệt sức dù ngủ đủ giấc. Mệt mỏi kéo dài có thể ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt.
• Chóng mặt: Cảm giác quay cuồng, mất cân bằng hoặc choáng váng. Đôi khi kèm theo buồn nôn nhẹ.
• Tê bì: Cảm giác tê hoặc ngứa ran như kim châm ở tay, chân hoặc mặt. Có thể là do ảnh hưởng thần kinh hoặc tuần hoàn.
• Thay đổi mùi cơ thể: Mùi cơ thể thay đổi do ảnh hưởng từ tuyến mồ hôi và hormone. Mùi mồ hôi có thể nồng hoặc khác biệt rõ rệt.
• Tiểu tiện không tự chủ: Khó kiểm soát việc tiểu tiện khi ho, hắt hơi hoặc cười lớn. Gây mất tự tin và ảnh hưởng sinh hoạt hàng ngày.
• Tiểu nhiều lần: Thường xuyên cảm thấy buồn tiểu, kể cả ban đêm. Đôi khi kèm theo cảm giác tiểu gấp.
• Nhiễm trùng tiết niệu tái phát: Dễ bị viêm đường tiết niệu, tiểu buốt, tiểu rắt. Nguyên nhân là do niêm mạc niệu đạo mỏng đi và khô.
• Khó chịu vùng âm đạo: Đau rát, ngứa hoặc cảm giác khó chịu liên tục ở vùng kín. Do mô âm đạo mất độ đàn hồi và độ ẩm.
• Giảm trí nhớ: Khó ghi nhớ thông tin, sự kiện hoặc chi tiết công việc hàng ngày. Có thể nhầm với dấu hiệu sa sút trí tuệ nếu không hiểu rõ.
• Loãng xương: Mật độ xương giảm, xương dễ gãy hơn, đặc biệt ở cột sống, cổ tay và hông. Thiếu estrogen là nguyên nhân chính.
• Thay đổi vóc dáng: Mỡ tập trung nhiều ở bụng, vòng eo to hơn, dáng người trở nên kém thon gọn. Liên quan đến chuyển hóa và hormone.
• Thay đổi về da: Da mỏng, dễ nhăn, mất độ đàn hồi. Xuất hiện các vết nám, đồi mồi rõ hơn so với trước.
• Cảm giác nóng trong người: Cảm giác cơ thể lúc nào cũng nóng hoặc không thoải mái, nhất là vào ban đêm. Thường đi kèm bốc hỏa tiền mãn kinh.
• Triệu chứng trầm cảm: Cảm thấy buồn bã, vô vọng, mất hứng thú với mọi thứ. Nếu không được nhận diện sớm, có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tâm thần.

Xem thêm: Tuổi tiền mãn kinh

Nguyên nhân hiện tượng tiền mãn kinh

Tiền mãn kinh là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa. Khi phụ nữ đến tuổi trung niên, buồng trứng giảm sản xuất estrogen – hormone chi phối hoạt động của hệ sinh dục nữ. Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể khiến quá trình tiền mãn kinh xảy ra sớm hơn:

• Di truyền: Nếu mẹ hoặc chị em gái bị tiền mãn kinh sớm, bạn có nguy cơ tương tự.
• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng: Gây mãn kinh đột ngột.
• Hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu: Có thể làm tổn thương chức năng buồng trứng.
• Rối loạn nội tiết: Như suy tuyến giáp, hội chứng buồng trứng đa nang.
• Thói quen sống không lành mạnh: Hút thuốc, thiếu ngủ, ăn uống kém dinh dưỡng, ít vận động, stress kéo dài.

Xem thêm: Rong kinh tiền mãn kinh

Dấu hiệu tiền mãn kinh sớm ở nữ giới

Tiền mãn kinh sớm xảy ra khi phụ nữ bắt đầu trải qua các triệu chứng của giai đoạn tiền mãn kinh trước tuổi 40 – sớm hơn nhiều so với độ tuổi bình thường (sau 40 tuổi). Đây không chỉ là hiện tượng rối loạn nội tiết đơn thuần mà còn là một vấn đề y tế nghiêm trọng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, sức khỏe nội tiết, tim mạch, xương khớp và tâm thần kinh.

Một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất của bệnh tiền mãn kinh sớm là giảm đáng kể khả năng sinh sản do:

• Chu kỳ kinh nguyệt trở nên không đều, khoảng cách giữa các kỳ kinh ngày càng xa hoặc biến mất trong vài tháng.
• Quá trình rụng trứng bị rối loạn hoặc ngừng hoàn toàn, làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên.
• Nồng độ hormone estrogen và progesterone suy giảm đột ngột khiến niêm mạc tử cung mỏng hơn, môi trường âm đạo không còn thuận lợi cho việc mang thai.
• Trong một số trường hợp, tiền mãn kinh sớm có thể dẫn đến suy buồng trứng sớm (POI) – khiến người phụ nữ mất khả năng sinh sản vĩnh viễn nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Các dấu hiệu tiền mãn kinh sớm phổ biến bao gồm:

• Kinh nguyệt không đều, cách xa nhau hoặc biến mất vài tháng.
• Bốc hỏa, mất ngủ, thay đổi tâm trạng, lo âu, cáu gắt.
• Giảm khả năng sinh sản, khó thụ thai tự nhiên.
• Da lão hóa sớm, tóc rụng, tăng cân.

Nếu bạn có dấu hiệu trên trước tuổi 40, nên đi khám phụ khoa hoặc nội tiết để được chẩn đoán và can thiệp sớm.

Xem thêm: Rối loạn kinh nguyệt tiền mãn kinh