9 triệu chứng ở phụ nữ sau mãn kinh và các bệnh thường gặp

Giai đoạn sau mãn kinh/hậu mãn kinh là gì?

Hậu mãn kinh (postmenopause) là giai đoạn sau khi người phụ nữ đã ngừng kinh nguyệt ít nhất 12 tháng liên tục không do nguyên nhân bệnh lý hay phẫu thuật. Giai đoạn này diễn ra ngay sau khi kết thúc mãn kinh và kéo dài đến hết cuộc đời.

Đặc điểm của giai đoạn sau mãn kinh là buồng trứng gần như ngừng sản xuất estrogen và đồng thời mức độ các hormone nội tiết cũng trở nên ổn định ở mức thấp.

Estrogen là hormone quan trọng giúp bảo vệ nhiều cơ quan như tim, xương, não và da. Vậy nên, tình trạng thiếu hụt estrogen kéo dài ở phụ nữ sau mãn kinh thường đi kèm với nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và những vấn đề sức khỏe do lão hóa. Chẳng hạn như dễ loãng xương, gãy xương, da mỏng và khô, xơ vữa động mạch, khô và teo âm đạo.

9 triệu chứng đặc trưng của phụ nữ sau khi mãn kinh

Các triệu chứng và dấu hiệu đặc trưng của phụ nữ hậu mãn kinh như:

• Bốc hỏa: Có đến 70 – 80% phụ nữ trải qua triệu chứng bốc hỏa và có thể kéo dài đến 5 năm sau khi mãn kinh do rối loạn chức năng điều chỉnh nhiệt cơ thể. Các vùng cơ thể dễ cảm thấy nóng bừng thường là mặt, cổ và ngực.
• Đổ mồ hôi đêm: Đây là một hệ quả của tình trạng bốc hỏa diễn ra vào ban đêm. Bốc hỏa khiến nhiệt độ cơ thể tăng cao, từ đó đổ mồ hôi nhiều.
• Rối loạn giấc ngủ: Nhiều phụ nữ có giấc ngủ chất lượng kém, mất ngủ, ngủ không sâu hoặc bị tỉnh giấc giữa đêm. Nguyên nhân là do mất cân bằng nội tiết, bốc hỏa và những thay đổi thể trạng sau mãn kinh gây rối loạn giấc ngủ.
• Thay đổi tâm trạng, lo âu, trầm cảm: Phụ nữ sau tuổi mãn kinh có tâm trạng thất thường, dễ cáu gắt và thường trải qua lo âu. Trường hợp nặng có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tinh thần.
• Khô và teo các cơ quan hệ tiết niệu: Nhiều trường hợp gây ngứa, tiểu gấp và tiểu không kiểm soát, dễ nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Đau rát khi quan hệ, giảm ham muốn tình dục: Đây là hệ quả khi niêm mạc các cơ quan hệ sinh dục khô, teo lại và mất độ đàn hồi do thiếu hụt hormone estrogen. Đồng thời, bốc hỏa, giấc ngủ kém và căng thẳng hậu mãn kinh cũng góp phần giảm ham muốn tình dục.
• Da khô, rụng tóc nhiều: Thiếu hormone estrogen làm giảm collagen. Từ đó khiến da khô, mất độ đàn hồi, mỏng dần và dễ nhăn. Tóc cũng mỏng và rụng nhiều hơn.
• Đau nhức khớp: Các khớp dễ bị đau nhức, thường vào buổi sáng. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ cơ xương khớp yếu đi do thiếu hụt hormone estrogen.
• Giảm trí nhớ, phản xạ chậm: Phụ nữ hậu mãn kinh thường gặp tình trạng mất tập trung, quên tên, chậm phản xạ, giảm trí nhớ, khó tập trung và giảm hiệu suất làm việc.

Các triệu chứng kể trên có thể biến mất sau khi kết thúc mãn kinh, hoặc giảm nhẹ khi bước vào giai đoạn hậu mãn kinh. Tuy nhiên, nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn thì cần phải thăm khám bác sĩ để có hướng cải thiện phù hợp.

Các bệnh sau khi mãn kinh có thể gặp phải

Nguy cơ cao mắc các bệnh lý hậu mãn kinh thường liên quan đến sự mất cân bằng trong nồng độ các hormone sinh dục nữ, đặc biệt là estrogen.

Loãng xương

Loãng xương là hệ quả tất yếu do hormone estrogen suy giảm mạnh phụ nữ bước vào giai đoạn sau mãn kinh. Trong 2 – 3 năm đầu sau khi mãn kinh, mật độ xương có thể giảm đến 10 – 20%. Điều này khiến xương mỏng hơn và dễ gãy, dù chỉ va chạm nhẹ như cúi khom hoặc vấp ngã nhẹ.

Nguy cơ gãy xương thường xảy ra ở xương cột sống, hông và cổ tay. Đồng thời, loãng xương do mật độ xương thấp nên có thể gây đau mạn tính và thậm chí là biến dạng khung xương.

Xem thêm: Mãn kinh bao lâu thì quan hệ không dính bầu?

Bệnh tim mạch

Nhiều báo cáo và nghiên cứu xác định, bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ sau mãn kinh và cần thiết phải quản lý tốt các nguy cơ tim mạch trong giai đoạn sau mãn kinh.

Hormone estrogen trước kỳ mãn kinh có vai trò bảo vệ mạch vành và điều hoà mỡ máu. Khi hormone này giảm mạnh ở giai đoạn hậu mãn kinh thì dễ bị tăng cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL). Điều này khiến chị em phụ nữ có nguy cơ cao mắc các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Rối loạn chuyển hóa

Hậu mãn kinh thường đi kèm tăng mỡ vùng bụng, đề kháng insulin và hội chứng chuyển hóa. Các yếu tố này góp phần làm tăng khả năng mắc tiểu đường type 2 cũng như có thể làm trầm trọng hơn nguy cơ tim mạch.

Thậm chí, nhiều nghiên cứu đã xác nhận nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bia (MASLD) ở phụ nữ sau mãn kinh tăng cao hơn rất nhiều so với trước khi mãn kinh. Nguyên nhân đều có liên quan đến yếu tố thay đổi nội tiết, tăng mỡ vùng bụng, kháng insulin và viêm mạn tính trong cơ thể.

Ung thư nội mạc tử cung

Đây là loại ung thư phổ biến nhất khi bước vào giai đoạn sau mãn kinh. Ung thư nội mạc tử cung xảy ra do sự mất cân bằng kéo dài giữa giữa hormone estrogen và progesterone. Đặc biệt cần chú ý ở những phụ nữ béo phì, mắc đái tháo đường hoặc các hội chứng chuyển hóa khác.

Theo các chuyên gia, ung thư cần được phát hiện sớm để tăng cơ hội chữa khỏi bệnh. Nếu được chẩn đoán sớm thì khả năng chữa khỏi có thể cao đến 80%.

Ung thư vú

Ung thư vú rất phổ biến ở phụ nữ hậu mãn kinh, đặc biệt là ở nhóm người béo phì, có thói quen ít vận động và uống rượu. Biểu hiện đặc trưng của ung thư là có các khối u ở vú, co rút da và chảy dịch núm vú.

Đối với trường hợp ung thư vú, nhiều báo cáo và nghiên cứu đã chỉ ra một rủi ro khi chẩn đoán điều trị có liên quan đến liệu pháp hormone. Liệu pháp này có thể làm tăng nguy cơ ung thư nếu không được thực hiện cân bằng và đúng cách.

Nhìn chung, hậu mãn kinh là một giai đoạn đáng chú ý. Nó không chỉ làm thay đổi tâm trạng, tinh thần mà còn ảnh hưởng đáng kể đến thể chất của người phụ nữ. Vậy nên cần có hướng chăm sóc phù hợp để đảm bảo sức khỏe bền vững lâu dài.

Xem thêm: Mãn kinh có quan hệ được không?

Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe phụ nữ sau mãn kinh

Hiểu cách tự chăm sóc bản thân khi bước vào giai đoạn hậu mãn kinh là điều mà mọi phụ nữ cần nắm rõ. Việc chăm sóc không chỉ nhằm cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn giúp bạn có thể chủ động hơn trong việc thăm khám bác sĩ ngay khi cần thiết.

DIAG hướng dẫn bạn cách chăm sóc sức khỏe phụ nữ hậu mãn kinh như sau:

• Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh với lượng canxi và vitamin D vừa đủ. Ưu tiên bổ sung dinh dưỡng từ các sản phẩm như sữa tươi, rau xanh, cá và dầu ô liu.
• Tập thể dục đều đặn ít nhất 150 phút mỗi tuần. Ưu tiên các bài tập thể dục vừa sức như đi bộ, chạy nhẹ hoặc tập tạ nhẹ.
• Kiểm tra huyết áp, mỡ máu, đường máu định kỳ mỗi 6 tháng hoặc 1 năm 1 lần.
• Khám phụ khoa định kỳ, đặc biệt là khám vú để phát hiện sớm nguy cơ ung thư vú.
• Khám tư vấn tâm lý nếu có triệu chứng lo âu, trầm cảm hoặc suy giảm nhận thức.
• Đối với phụ nữ từ 65 tuổi: Nên thực hiện đo mật độ xương để sàng lọc loãng xương.
• Đối với phụ nữ dưới 65 tuổi: Chỉ nên đo mật độ xương nếu bạn có các yếu tố nguy cơ gây gãy xương (như nhẹ cân, có tiền sử gãy xương, hút thuốc lá, hoặc sử dụng một số loại thuốc nhất định).

Bạn cần lưu ý rằng, trong mọi trường hợp không tự ý dùng thực phẩm chức năng để cải thiện hoặc điều trị các triệu chứng trong giai đoạn sau mãn kinh. Điều này nhằm tránh nguy cơ tác dụng phụ hoặc biến chứng nguy hiểm liên quan đến các bệnh lý tiềm ẩn.

Chỉ nên đi khám để theo dõi và điều trị nếu bác sĩ xác định cần can thiệp y khoa để cải thiện. Đặc biệt cần thiết phải khám phụ khoa hoặc nội tiết nếu các triệu chứng hậu mãn kinh diễn ra quá mức gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Hy vọng bài viết của DIAG đã giúp bạn hiểu rõ hơn về sức khỏe phụ nữ khi bước vào giai đoạn hậu mãn kinh. Nhìn chung, phụ nữ sau khi mãn kinh sẽ trải qua nhiều thay đổi về thể chất lẫn tinh thần. Vậy nên cần có hướng chăm sóc và cải thiện phù hợp để đảm bảo sức khỏe lâu dài.