Giải đáp: Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt không?

Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt không? Đây là câu hỏi phổ biến được nhiều phụ nữ sau sinh quan tâm. Thực tế, việc có kinh nguyệt trở lại khi đang cho con bú phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Vậy hãy cùng Diag giải đáp phụ nữ trong giai đoạn cho con bú nếu có kinh có sao không trong bài viết lần này!

Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt không?

Mẹ đang cho con bú có thể có hoặc không có kinh nguyệt tùy thuộc vào mức độ cho bú và hormone Prolactin trong cơ thể. Việc cho con bú hoàn toàn làm chu kỳ kinh nguyệt trở lại muộn hơn do sự ức chế rụng trứng bởi Prolactin.

Prolactin đóng vai trò chính trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt khi cho con bú. Prolactin tăng cao giúp kích thích sản xuất sữa nhưng đồng thời ức chế sự rụng trứng, dẫn đến kinh nguyệt thường chậm trở lại hoặc không xuất hiện trong thời gian cho con bú hoàn toàn. Tần suất và thời gian bú của bé càng nhiều thì mức Prolactin càng cao, làm trì hoãn sự trở lại của chu kỳ kinh nguyệt.

Ngoài ra, cơ địa của từng mẹ cũng ảnh hưởng đến thời gian kinh nguyệt trở lại. Các yếu tố như cân nặng, mức độ stress, dưỡng chất và sức khỏe tổng thể, có tiền sử kinh nguyệt không đều đều có thể làm kinh nguyệt trở lại sớm hoặc muộn hơn dự kiến. Một số mẹ có thể có kinh nguyệt sớm do cơ địa hoặc do không cho bú hoàn toàn, dẫn đến mức Prolactin không đủ cao để ức chế rụng trứng.

Theo La Leche League International, ở những mẹ không cho con bú thường có kinh nguyệt sớm, khoảng 6-8 tuần sau sinh. Ngược lại, với mẹ cho con bú hoàn toàn, kinh nguyệt thường trở lại muộn hơn, có thể từ 3 tháng đến 6 tháng hoặc lâu hơn. Nếu mẹ cho bú kết hợp sữa công thức, kinh nguyệt có thể xuất hiện trở lại trong khoảng 6-12 tuần sau sinh.

Hầu hết các bà mẹ cho con bú sẽ tiếp tục kinh nguyệt từ 9 đến 18 tháng sau khi sinh con.

Kinh nguyệt có ảnh hưởng đến sữa mẹ không?

Sự thay đổi hormone trong chu kỳ kinh nguyệt có thể gây ra những biến đổi tạm thời về lượng và cảm giác sữa mẹ, nhưng không làm giảm chất lượng dinh dưỡng hoặc an toàn của sữa cho bé. Cụ thể:

• Sự thay đổi nội tiết tố: Khi có kinh, nồng độ estrogen và progesterone dao động, có thể làm giảm nhẹ lượng sữa tiết ra trong vài ngày đầu hoặc trước kỳ kinh.
• Biểu hiện thay đổi sữa mẹ: Một số mẹ cảm thấy sữa có vị hơi khác, đậm đà hơn, khiến bé có thể từ chối bú trong thời gian ngắn. Mẹ cũng có thể cảm thấy căng tức ngực hoặc mệt mỏi hơn trong những ngày hành kinh.
• Ảnh hưởng đến bé: Bé rất nhạy cảm với sự thay đổi hương vị sữa mẹ và có thể biểu hiện bằng việc bú ít hoặc không chịu bú trong vài ngày đầu có kinh, nhưng thường nhanh chóng thích nghi trở lại.

Nếu có kinh nguyệt khi đang cho con bú, mẹ vẫn tiếp tục cho con bú bình thường, duy trì tần suất bú đều đặn để đảm bảo lượng sữa ổn định và cung cấp đủ dưỡng chất cho bé.

Ngoài ra, cơ thể phụ nữ trải qua những thay đổi sinh lý trong khi mang thai và cần quá trình phục hồi sau sinh. Trong giai đoạn nhạy cảm này, mẹ nên giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, thay băng vệ sinh thường xuyên để tránh viêm nhiễm trong những ngày hành kinh. Đồng thời, mẹ nên chú ý nghỉ ngơi, bổ sung dưỡng chất đầy đủ, đặc biệt là các thực phẩm giàu sắt và vitamin để bù đắp lượng máu mất đi và duy trì sức khỏe.

Trong trường hợp mẹ nhận thấy lượng sữa giảm quá nhiều, bé không chịu bú hoặc có dấu hiệu bất thường khác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và xử trí kịp thời.

Xem thêm: Sau khi phá thai kinh nguyệt như thế nào?

Những lưu ý mẹ cần biết khi kinh nguyệt trở lại

Những điều mẹ nên biết khi kinh nguyệt trở lại trong giai đoạn cho con bú:

• Kinh nguyệt trở lại báo hiệu khả năng rụng trứng: Khi mẹ bắt đầu có kinh lại, nghĩa là buồng trứng đã hoạt động trở lại và có thể rụng trứng, mở ra khả năng thụ thai dù mẹ vẫn đang cho con bú.
• Sự thay đổi hormone trong chu kỳ kinh nguyệt có thể ảnh hưởng tạm thời đến lượng sữa: Một số mẹ có thể thấy lượng sữa giảm nhẹ trong những ngày hành kinh do sự thay đổi hormone estrogen và progesterone, nhưng đây là hiện tượng tạm thời và không ảnh hưởng đến chất lượng sữa.
• Kinh nguyệt có thể làm thay đổi vị sữa mẹ: Nồng độ muối như chloride và sodium tăng lên trong sữa khi có kinh, làm sữa có vị hơi mặn hơn và ít ngọt hơn bình thường, khiến một số bé có thể từ chối bú trong thời gian ngắn.

Vì khả năng rụng trứng đã xuất hiện, nếu mẹ và bạn đời muốn tránh mang thai trong giai đoạn này, mẹ nên lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp, an toàn khi quan hệ tình dục. Một số biện pháp tránh thai cho mẹ bao gồm tránh thai nội tiết không chứa estrogen (ví dụ như progestin-only pills), dụng cụ tử cung (IUD), hoặc các biện pháp cơ học khác. Mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn phương pháp phù hợp nhất với sức khỏe và nhu cầu cá nhân.

Bên cạnh đó, dù kinh nguyệt trở lại, mẹ nên duy trì việc cho con bú thường xuyên để kích thích sản xuất sữa, đồng thời giúp trì hoãn rụng trứng và kinh nguyệt nếu có thể.

Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe cho sản phụ sau sinh

Sau khi sinh, việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho mẹ là rất quan trọng để giúp cơ thể phục hồi, ổn định chu kỳ kinh nguyệt và duy trì nguồn sữa mẹ chất lượng cho bé bú. Dưới đây là hướng dẫn chăm sóc sức khỏe cho sản phụ sau sinh:

Chế độ ăn uống đầy đủ và cân bằng

Phụ nữ sau sinh, đặc biệt là những mẹ đang cho con bú, cần tăng cường dưỡng chất để hỗ trợ tái tạo năng lượng và duy trì sản xuất sữa. WHO và NCBI khuyến nghị mẹ nên ăn đa dạng các nhóm thực phẩm giàu protein, vitamin, khoáng chất (đặc biệt là sắt và canxi), đồng thời uống đủ nước để tránh mất nước do cho con bú.

Nghỉ ngơi và vận động nhẹ nhàng

Việc nghỉ ngơi hợp lý giúp mẹ hồi phục sức khỏe nhanh chóng, giảm nguy cơ mệt mỏi và trầm cảm sau sinh. WHO khuyến cáo mẹ nên vận động đơn giản như đi bộ, tập các bài tập giãn cơ, tránh vận động mạnh hoặc gắng sức quá sớm.

Vệ sinh vùng kín và chăm sóc vết thương sau sinh

Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, thay băng vệ sinh thường xuyên giúp phòng ngừa nhiễm trùng âm đạo và tổn thương tầng sinh môn (nếu có). Mẹ nên:

• Rửa vùng kín nhẹ nhàng bằng nước sạch, tránh dùng xà phòng mạnh hoặc chất tẩy rửa.
• Giữ vùng kín khô thoáng, thay băng vệ sinh ít nhất 4 lần/ngày trong những ngày đầu hành kinh hoặc sau sinh.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường như đau, sưng, chảy máu nhiều, mùi hôi để kịp thời thăm khám.

Chăm sóc tinh thần, giảm stress

Tinh thần thoải mái, giảm căng thẳng là yếu tố quan trọng giúp mẹ phục hồi nhanh và duy trì chu kỳ kinh nguyệt ổn định.

• Mẹ nên nhận được sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng.
• Trao đổi cởi mở với nhân viên y tế về các vấn đề tâm lý, cảm xúc.
• Nếu có dấu hiệu trầm cảm sau sinh hoặc lo âu, cần được tư vấn chuyên môn kịp thời.

Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản

• Kinh nguyệt có thể trở lại từ vài tuần đến vài tháng sau sinh, tùy vào mức độ cho con bú và sức khỏe mẹ.
• Khi kinh nguyệt trở lại, mẹ nên theo dõi các bất thường như đau nhiều, ra máu kéo dài hoặc lượng máu quá ít.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về kế hoạch tránh thai phù hợp trong giai đoạn cho con bú.

Xem thêm: Mẹ đang cho con bú có kinh nguyệt không?

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Sau sinh, mẹ có thể có hiện tượng ra máu gọi là sản dịch (lochia) kéo dài vài tuần. Tuy nhiên, nếu xuất hiện một số dấu hiệu bất thường dưới đây, mẹ cần đi khám bác sĩ ngay để tránh các biến chứng nghiêm trọng:

• Máu kinh ra nhiều bất thường: Nếu mẹ đang thấm ướt một miếng băng vệ sinh lớn trong vòng một giờ liên tục trong ít nhất hai giờ, hoặc lượng máu đột ngột tăng lên, đây có thể là dấu hiệu của xuất huyết sau sinh cần được xử trí kịp thời.
• Cục máu đông lớn: Xuất hiện các cục máu đông kích thước lớn như quả chanh hoặc lớn hơn khi ra máu.
• Đau bụng hoặc đau vùng chậu dữ dội: Cơn đau kéo dài, tăng dần hoặc đau kèm theo các dấu hiệu khác như sốt, mùi hôi bất thường của dịch tiết âm đạo có thể là dấu hiệu nhiễm trùng hoặc tổn thương sau sinh.
• Không có kinh sau thời gian dài: Nếu mẹ đã ngừng cho con bú hoàn toàn mà kinh nguyệt vẫn không trở lại sau 6 tháng, hoặc có các bất thường về kinh nguyệt, nên khám để loại trừ các vấn đề về nội tiết hoặc bệnh lý khác.
• Sốt cao hoặc ớn lạnh: Có thể là dấu hiệu nhiễm trùng sau sinh, cần được khám và điều trị sớm.
• Các triệu chứng khác: Mệt mỏi quá mức, chóng mặt, khó thở, đau ngực hoặc sưng đau vùng ngực cũng cần được bác sĩ đánh giá kỹ.

Khám hậu sản thường được thực hiện từ 4-6 tuần sau sinh để đánh giá tổng thể sức khỏe của mẹ, tình trạng vết mổ hoặc tầng sinh môn, kiểm tra sự phục hồi của tử cung, đánh giá tình trạng kinh nguyệt và tư vấn kế hoạch tránh thai phù hợp. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ bất thường nào kể trên, mẹ không nên chờ đến lịch khám định kỳ mà cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc cơ sở y tế gần nhất.

Lời kết

Bài viết lần này đã giải đáp phụ nữ cho con bú có kinh nguyệt không và các vấn đề liên quan. Nếu có kinh trong giai đoạn cho con bú, mẹ cũng không cần quá lo lắng về chất lượng sữa sẽ ảnh hưởng đến bé. Tuy nhiên, mẹ vẫn nên chú ý các thay đổi của cơ thể và trạng thái của bé để kịp thời đến gặp bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Xem thêm:

• Rối loạn kinh nguyệt sau sinh
• Sau sinh bao lâu có kinh nguyệt lại?
• Sau sinh có kinh nguyệt rồi lại mất?