Kinh nguyệt màu nâu có phải bệnh không? Ra ít, vón cục, mùi hôi

Máu kinh nguyệt màu nâu có sao không?

Nhiều tài liệu từ WHO và các tổ chức y tế quốc tế uy tín (như ACOG – Hoa Kỳ) đều khẳng định: Máu kinh nguyệt màu nâu là hoàn toàn bình thường và không phải là dấu hiệu của bệnh nếu không kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường (như đau bụng kinh dữ dội, chảy máu ngoài chu kỳ, có mùi hôi, khí hư lạ…).

Kinh nguyệt màu nâu là hiện tượng máu kinh từ màu đỏ tươi chuyển sang màu nâu, chủ yếu do máu đã bị oxy hóa khi lắng đọng tại tử cung/âm đạo trước khi được đào thải ra ngoài cơ thể. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, có thể xuất hiện vào ngày đầu hoặc cuối chu kỳ kinh nguyệt.

Tùy theo mức độ oxy hóa và lượng máu mà máu kinh sẽ đổi màu tương ứng, từ đỏ tươi → đỏ sẫm/nâu đỏ → nâu → nâu đen. Lượng máu bị oxy hóa càng nhiều thì màu sắc càng đậm.

Lý giải cho hiện tượng chu kỳ kinh nguyệt ra máu nâu có thể do các nguyên nhân như:

• Lượng máu ra ít và chậm: Vào những ngày cuối của chu kỳ, lượng máu thoát ra có thể ít và máu thường sẽ bị oxy hóa khi ở trong tử cung hoặc âm đạo lâu, dẫn đến màu nâu.
• Chu kỳ không đều: Chu kỳ kinh nguyệt có thể không hoàn toàn đều đặn ở một số phụ nữ. Sự thay đổi trong thời gian kinh nguyệt này có thể dẫn đến hiện tượng máu kinh ra màu nâu trong kỳ kinh nguyệt không đều.
• Thay đổi nội tiết tố: Những thay đổi trong nồng độ các hormone sinh dục có thể làm thay đổi màu sắc và lượng máu kinh. Chẳng hạn như khi dùng thuốc tránh thai, thuốc điều chỉnh nội tiết tố, thay đổi chế độ ăn uống, thay đổi sinh lý sau sinh hoặc khi bắt đầu bước sang thời kỳ mãn kinh.

Nếu bạn gặp máu kinh nguyệt màu nâu nhạt thì cũng không cần quá lo lắng vì đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường. Nguyên nhân thường do máu cũ còn sót lại từ chu kỳ trước được đẩy ra vào đầu hoặc cuối kỳ. Hoặc do lượng máu kinh ra rất ít, chảy chậm nên bị oxy hóa một phần trước khi ra ngoài. Trường hợp này cũng có thể gặp ở những bé gái mới dậy thì hoặc ở phụ nữ tiền mãn kinh do nội tiết tố không ổn định.

Tuy nhiên, nếu máu màu nâu nhạt kéo dài bất thường kèm theo đau bụng dữ dội, có mùi hôi hoặc khí hư lạ thì cần thăm khám bác sĩ. Bởi điều này có thể là dấu hiệu viêm nhiễm âm đạo, viêm nội mạc tử cung, polyp hoặc tổn thương cổ tử cung. Nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai thì cần thận trọng hơn nữa.

Những trường hợp kinh nguyệt màu nâu bạn cần chú ý

Máu kinh nguyệt màu nâu ra ít kéo dài

Trường hợp này cho thấy cơ thể có sự thay đổi về nồng độ hormone sinh dục, đặc biệt là estrogen hoặc progesterone. Từ đó khiến máu kinh thay đổi sang màu nâu vào ngày đầu hoặc cuối chu kỳ kinh nguyệt.

• Đầu chu kỳ kinh nguyệt ra màu nâu (thiếu hụt estrogen): Estrogen là hormone tham gia vào quá trình làm dày lớp niêm mạc tử cung. Nếu thiếu estrogen, lớp niêm mạc tử cung có thể không phát triển đầy đủ và không bong ra một cách đồng đều, dẫn đến tình trạng lượng máu ít, kinh nguyệt kéo dài và màu nâu. Đây thường là dấu hiệu của một chu kỳ không hoàn chỉnh.
• Cuối chu kỳ kinh nguyệt ra màu nâu (thiếu hụt progesterone): Progesterone đóng vai trò trong việc duy trì lớp niêm mạc tử cung sau rụng trứng. Nếu thiếu progesterone, lớp niêm mạc có thể không được duy trì đầy đủ và bong ra quá sớm hoặc không đều, dẫn đến tình trạng máu kinh ra ít và có màu nâu ở cuối chu kỳ. Đây là dấu hiệu thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh, người có chu kỳ kinh nguyệt không đều, hoặc sau khi sử dụng các biện pháp tránh thai nội tiết.

Tuy nhiên, kinh nguyệt ra ít kéo dài có màu nâu cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, như hội chứng buồng trứng đa nang, lạc nội mạc tử cung hay suy giảm chức năng tuyến giáp.

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Phụ nữ mắc PCOS thường có sự mất cân bằng giữa estrogen và testosterone, dẫn đến việc rụng trứng không đều hoặc không xảy ra. Kết quả là niêm mạc tử cung không được loại bỏ hoàn toàn trong mỗi chu kỳ. Từ đó gây ra tình trạng tích tụ lớp niêm mạc dày và máu kinh nguyệt màu nâu khi lớp niêm mạc này được thải ra từ từ.
• Lạc nội mạc tử cung: Đây là tình trạng mô nội mạc tử cung phát triển ra ngoài tử cung. Lạc nội mạc tử cung thường gây đau và có thể làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, bao gồm việc máu kinh ra ít và có màu nâu. Tình trạng này có thể kèm theo các triệu chứng như đau bụng dưới và đau khi quan hệ tình dục.
• Suy giảm chức năng tuyến giáp: Thiếu hụt hormone tuyến giáp dẫn đến tăng nồng độ hormone TSH và làm tăng mức prolactin – một hormone có thể ức chế rụng trứng và gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Điều này có thể dẫn đến tình trạng máu kinh nâu ra ít kéo dài, do niêm mạc tử cung không được loại bỏ hoàn toàn hoặc không đều.

Kinh nguyệt màu nâu vón cục ra ít

Trường hợp này thường là dấu hiệu của các rối loạn hoặc bệnh liên quan đến sự cản trở trong lưu thông máu, sự thay đổi hormone hoặc các vấn đề đông máu. Trong đó, hiện tượng “vón cục” xuất hiện khi các yếu tố đông máu trong cơ thể (như fibrinogen) kết tụ lại và tạo thành các cục máu đông. Điều này có thể là dấu hiệu của một số vấn đề gây cản trở dòng chảy của máu hoặc rối loạn đông máu, khiến máu không thể chảy ra ngoài một cách đều đặn.

Nguyên nhân khiến lượng máu ít và máu kinh nguyệt vón cục màu nâu:

• U xơ tử cung: Những khối u lành tính trong tử cung có thể gây tắc nghẽn và làm chậm quá trình lưu thông của máu. Các khối u này có thể cản trở sự thoát máu, dẫn đến tình trạng máu kinh màu nâu dễ vón cục.
• Lạc nội mạc tử cung: Mô nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung, dẫn đến tình trạng viêm và xuất huyết bất thường. Khi máu không thể thoát ra ngoài như bình thường, nó sẽ bị oxy hóa và vón cục, gây nên hiện tượng máu kinh màu nâu với lượng ít.
• Rối loạn đông máu: Các vấn đề về đông máu có thể làm cho máu đông lại nhanh chóng, dẫn đến sự hình thành các cục máu trong tử cung. Máu kinh có thể đông lại và vón cục trước khi được đào thải ra ngoài. Lúc này cũng xảy ra hiện tượng oxy hóa do ứ đọng, khiến máu kinh ra ít hơn, vón cục và có màu nâu.

Kinh nguyệt màu nâu có mùi hôi nặng, tanh hoặc bất thường

Máu kinh có màu nâu với mùi kim loại nhẹ được xem là hiện tượng bình thường trong đa số các trường hợp. Mùi kim loại nhẹ này là do máu chứa sắc, tùy vào chế độ ăn uống, mức độ vệ sinh cá nhân hoặc một số yếu tố sinh lý thông thường khác mà có thể thay đổi đôi chút, dù vậy mùi máu vẫn không gây khó chịu.

Chỉ khi máu nâu kèm với mùi máu nặng, tanh, quá khó ngửi có thể gợi ý viêm nhiễm vùng sinh dục và cần kiểm tra sớm. Đặc biệt khi có kèm theo những triệu chứng như đau bụng dữ dội, ngứa rát, tiết dịch âm đạo khác thường.

• Nhiễm trùng do mất cân bằng hệ vi sinh vật trong âm đạo: Hệ vi sinh vật tự nhiên này giúp duy trì môi trường âm đạo ổn định nhằm ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn gây hại. Khi xảy ra tình trạng mất cân bằng sẽ gây ra nhiễm trùng với mùi hôi tanh (như mùi cá), có thể kèm theo dịch âm đạo màu xám/trắng cùng cảm giác ngứa rát.
• Nhiễm trùng các tác nhân lây truyền qua đường tình dục: Các tác nhân này (như vi khuẩn, virus) gây viêm nhiễm vùng sinh dục, tạo ra mùi hôi, dịch âm đạo màu vàng hoặc xanh lá cây cùng cảm giác ngứa rát. Nếu nhiễm nấm thường gây ngứa, có dịch âm đạo đặc màu trắng như phô mai.
• Bệnh phụ khoa nghiêm trọng (như ung thư cổ tử cung): Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm mùi hôi mạnh, dịch âm đạo bất thường, chảy máu giữa các kỳ kinh hoặc sau quan hệ tình dục. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm, cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Mùi hôi lạ của máu kinh cũng có thể xuất hiện do thói quen vệ sinh vùng kín kém hoặc không thay băng vệ sinh/tampon thường xuyên. Những vật dụng này nếu để trong vùng kín quá lâu sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, từ đó gây ra mùi hôi.

Trong trường hợp này, bạn chỉ cần đảm bảo vệ sinh vùng kín bằng nước sạch. Đồng thời nhớ thay băng vệ sinh hoặc tampon môi 4 – 6 giờ để vùng kín luôn sạch sẽ.

Máu kinh nguyệt màu nâu nhạt, nâu đen, đỏ sẫm bất thường

Tùy theo lượng máu và mức độ oxy hóa mà máu kinh sẽ đổi màu tương ứng. Màu sắc nhận biết thường là từ đỏ tươi → đỏ sẫm/nâu đỏ → nâu → nâu đen.

Sự thay đổi màu sắc của máu kinh được xem là bình thường nếu nó diễn ra tự nhiên vào đầu hoặc cuối chu kỳ kinh và không kèm theo các triệu chứng bất thường khác.

Màu sắc của máu kinh là bất thường nếu xuất hiện thường xuyên, kéo dài, ra ít, đặc biệt khi kèm theo triệu chứng như đau bụng dữ dội, kinh nguyệt không đều, hoặc chảy máu giữa chu kỳ. Đây thường là dấu hiệu của các vấn đề về sức khỏe như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung hoặc rối loạn hormone.

Nếu có những dấu hiệu bất thường như sau thì cần khám bác sĩ ngay:

• Kinh nguyệt màu nâu nhạt.
• Kinh nguyệt ra ít có màu nâu đen vón cục.
• Kinh nguyệt ra ít và có màu nâu đen.
• Kinh nguyệt màu đỏ sẫm ra ít.

Lời kết

Nhìn chung, máu kinh nguyệt màu nâu được xem là hiện tượng sinh lý bình thường trong nhiều trường hợp nhất định. Tuy nhiên, nếu tình trạng máu kinh màu nâu, ra ít diễn ra trong thời gian dài, có các dấu hiệu bất thường kèm theo, hoặc bạn có tiền sử mắc các bệnh rối loạn nội tiết tố thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định đúng nguyên nhân và có giải pháp điều trị hiệu quả.

Cần lưu ý rằng bạn không nên tự ăn uống hoặc sử dụng thuốc/TPCN mà chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ. Nếu tự xử lý thiếu kiểm soát có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn.