Đa kinh nguyệt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Đa kinh nguyệt là gì?

Đa kinh nguyệt (polymenorrhea) là một dạng rối loạn chu kỳ kinh nguyệt phổ biến, đặc trưng bởi chu kỳ kinh đến quá sớm, thường là khi khoảng cách giữa các lần hành kinh dưới 21 ngày. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chu kỳ kinh nguyệt bình thường dao động từ 21 đến 35 ngày, do đó đa kinh xảy ra khi chu kỳ ngắn hơn 21 ngày. Đây còn được gọi là kinh mau hoặc kinh nguyệt thường xuyên.

Những dấu hiệu nhận biết đa kinh nguyệt bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt xuất hiện với tần suất cao hơn bình thường, tức là khoảng cách giữa các lần hành kinh dưới 21 ngày.
• Lượng máu kinh có thể thay đổi, có thể ít hoặc nhiều bất thường, kèm theo cảm giác đau bụng kinh hoặc khó chịu.
• Có thể kèm theo các triệu chứng như đau vùng chậu, không có sức lực do mất nhiều máu.
• Đa kinh nguyệt thường gây khó khăn trong việc dự đoán ngày kinh tiếp theo, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe sinh sản của phụ nữ.

Nguyên nhân gây đa kinh nguyệt

Đa kinh nguyệt (chu kỳ < 21 ngày) về bản chất xảy ra do sự rụng trứng đến quá sớm, khiến cho giai đoạn nang trứng (thời gian từ ngày đầu hành kinh đến khi rụng trứng) bị rút ngắn bất thường. Các nguyên nhân chính gây ra tình trạng này bao gồm:

Rối loạn chức năng trục Hạ đồi – Tuyến yên – Buồng trứng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất.

• Giai đoạn chuyển tiếp sinh lý: Tuổi dậy thì và giai đoạn tiền mãn kinh là hai thời điểm mà trục nội tiết hoạt động chưa ổn định, dễ dẫn đến rụng trứng sớm và chu kỳ ngắn.
• Stress và thay đổi lối sống: Căng thẳng tâm lý, tập luyện quá sức, hoặc thay đổi cân nặng đột ngột có thể tác động lên vùng dưới đồi, gây rối loạn tín hiệu đến buồng trứng và làm chu kỳ ngắn lại.
• Rối loạn tuyến giáp: Cường giáp có thể làm tăng tốc độ chuyển hóa và ảnh hưởng đến nội tiết tố, đôi khi gây ra chu kỳ ngắn.

Suy giảm dự trữ buồng trứng (Diminished Ovarian Reserve):

Khi chức năng buồng trứng suy giảm (thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi hoặc sau can thiệp y tế), cơ thể có xu hướng tăng hormone FSH để cố gắng kích thích nang trứng phát triển. Mức FSH cao có thể đẩy nhanh quá trình trưởng thành của nang trứng, dẫn đến rụng trứng sớm và chu kỳ ngắn hơn. Đây là một trong những dấu hiệu sớm của suy buồng trứng.

Rối loạn pha hoàng thể (Luteal Phase Defect – Ít phổ biến hơn):

Trong một số ít trường hợp, sự rụng trứng có thể diễn ra bình thường, nhưng giai đoạn hoàng thể (sau rụng trứng) quá ngắn (<10 ngày) do sản xuất progesterone không đủ. Điều này cũng làm cho kỳ kinh đến sớm hơn.

Xét nghiệm đánh giá sức khỏe sinh sản nữ giới

• Đánh giá chức năng hoạt động của hormone sinh dục
• Phát hiện các vấn đề bất thường về sinh sản, vô sinh, hiếm muộn, kinh nguyệt
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Xem thêm: Kinh nguyệt có tác dụng gì?

Tác động của đa kinh nguyệt đến sức khỏe sinh sản

Đa kinh nguyệt là tình trạng kinh nguyệt đến quá sớm, thường với khoảng cách dưới 21 ngày giữa các lần hành kinh. Nếu không được điều trị kịp thời, đa kinh nguyệt có thể gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản và thể chất của phụ nữ.

• Giảm khả năng thụ thai, tăng nguy cơ vô sinh: Đa kinh thường đi kèm với rối loạn rụng trứng, làm giảm cơ hội thụ tinh. Chu kỳ kinh nguyệt quá ngắn khiến quá trình chuẩn bị nội mạc tử cung không đủ để trứng làm tổ, gây khó khăn trong việc mang thai. Ngoài ra, các bệnh lý phụ khoa như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung cũng có thể cản trở quá trình thụ thai.
• Rối loạn nội tiết tố: Đa kinh thường phản ánh sự mất cân bằng hormone estrogen và progesterone, ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng và khả năng rụng trứng đều đặn, từ đó ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa: Kinh nguyệt không ổn định làm tăng nguy cơ viêm nhiễm trùng vùng kín, viêm nhiễm trùng vùng chậu, gây tổn thương cơ quan sinh sản và làm giảm khả năng sinh sản lâu dài.
• Nguy cơ thiếu máu: Nếu đa kinh nguyệt đi kèm với lượng máu ra nhiều trong mỗi lần hành kinh (cường kinh), tần suất chảy máu dày đặc có thể khiến cơ thể không kịp tái tạo hồng cầu, dẫn đến thiếu máu thiếu sắt mạn tính với các triệu chứng như mệt mỏi, da xanh xao, chóng mặt.
• Ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống: Đau bụng kinh, mệt mỏi kéo dài, tâm trạng thay đổi do rối loạn hormone có thể làm giảm hiệu quả công việc, học tập và sinh hoạt xã hội.
• Tâm lý căng thẳng, lo âu: Rối loạn kinh nguyệt kéo dài, đặc biệt là đa kinh, gây lo lắng về sức khỏe sinh sản và khả năng có con, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tâm thần.
• Nguy cơ bệnh lý nghiêm trọng: Nếu nguyên nhân là do các khối u lành tính như u xơ tử cung hoặc polyp, bạn cần được theo dõi và điều trị kịp thời để tránh biến chứng. Trong trường hợp đa kinh do tế bào ung thư (ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng) hoặc tổn thương ác tính ở cơ quan sinh dục, cần can thiệp y tế khẩn cấp để bảo vệ sức khỏe và tính mạng.

Theo WHO, hơn 30% phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt trong đó đa kinh chiếm một phần đáng kể, ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản.

Xem thêm: Cường kinh nguyệt

Khi nào cần khám bác sĩ và phương pháp chẩn đoán

Bạn nên đi khám chuyên khoa phụ khoa nếu chu kỳ kinh nguyệt dưới 21 ngày kéo dài trên 3 tháng liên tiếp và kèm theo các dấu hiệu bất thường kèm theo như chảy máu nhiều, đau bụng kinh nghiêm trọng, ra máu ngoài chu kỳ, hoặc máu kinh có màu sắc, mùi khác thường.

Các xét nghiệm cần làm để chẩn đoán đa kinh nguyệt bao gồm:

Khám lâm sàng sản phụ khoa: Đánh giá tổng quan tình trạng sức khỏe sinh sản, kiểm tra các dấu hiệu bất thường ở tử cung, buồng trứng và âm đạo.

Siêu âm tử cung, buồng trứng: Giúp phát hiện các tổn thương như u xơ tử cung, polyp tử cung, u nang buồng trứng hoặc các bất thường cấu trúc khác.

Xét nghiệm máu kiểm tra nội tiết tố:

• FSH (hormone kích thích nang trứng) và LH (hormone luteinizing) để đánh giá chức năng buồng trứng.
• Prolactin để loại trừ tăng prolactin máu gây rối loạn kinh nguyệt.
• Hormone tuyến giáp (TSH, FT4) để phát hiện các rối loạn tuyến giáp ảnh hưởng đến kinh nguyệt.

Xét nghiệm công thức máu: Đánh giá tình trạng thiếu máu do mất máu kinh nguyệt nhiều và kéo dài.

Các xét nghiệm bổ sung: Nội soi tử cung hoặc sinh thiết nội mạc tử cung nếu nghi ngờ các tổn thương ác tính hoặc để loại trừ ung thư nội mạc tử cung, đặc biệt ở phụ nữ trên 40 tuổi hoặc có nguy cơ cao.

Xem thêm: Màu máu kinh nguyệt như thế nào là bình thường?

Phương pháp điều trị đa kinh nguyệt

Việc điều trị đa kinh phụ thuộc nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng. Các phương pháp phổ biến bao gồm:

• Điều chỉnh, thay đổi lối sống: giảm stress, cân bằng dinh dưỡng, tập thể dục giúp thay đổi tâm trạng tích cực hơn.
• Sử dụng thuốc thay đổi hormone để điều hòa chu kỳ như thuốc tránh thai, progesterone.
• Bổ sung sắt hoặc các vitamin hỗ trợ.
• Điều trị các bệnh phụ khoa bằng thuốc hoặc phẫu thuật như cắt u xơ, polyp.
• Can thiệp y tế chuyên sâu nếu có khối u ác tính hoặc bệnh nội tiết nghiêm trọng.
• Theo dõi định kỳ để đánh giá đáp ứng điều trị và phòng ngừa tái phát.

Lưu ý rằng bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng bất kỳ thuốc hoặc phương pháp nào để đảm bảo an toàn.

Lời kết

Tóm lại, đa kinh nguyệt là tình trạng chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn 21 ngày, gây ra kinh nguyệt đến mau hơn bình thường, có thể kèm theo các triệu chứng như đau bụng, lượng máu kinh thay đổi và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Đây là dấu hiệu cần được đánh giá kỹ lưỡng để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng và có hướng điều trị phù hợp.

Xem thêm

• Không có kinh nguyệt: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị
• Lần đầu tiên có kinh nguyệt kéo dài bao lâu?
• Máu kinh nguyệt là máu độc phải không?