Chu kỳ kinh nguyệt là gì? Chu kỳ kinh nguyệt bao nhiêu ngày?

Chu kỳ kinh nguyệt là gì?

Chu kỳ kinh nguyệt (menstrual cycle) là một quá trình sinh lý tự nhiên, xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và được kiểm soát chặt chẽ bởi hệ thống nội tiết tố trong cơ thể nhằm chuẩn bị cho sự mang thai. Chu kỳ này diễn ra lặp đi lặp lại cứ mỗi tháng một lần.

Trong mỗi chu kỳ sẽ xảy ra hiện tượng chảy máu kinh nguyệt. Đây là kết quả của quá trình bong tróc lớp niêm mạc tử cung khi không có trứng được thụ tinh. Hiện tượng này phản ánh tính tuần hoàn và đều đặn của các thay đổi nội tiết trong cơ thể người phụ nữ, và được xem là dấu mốc bắt đầu của một chu kỳ sinh lý quan trọng giúp cơ thể người phụ nữ sẵn sàng mang thai mỗi tháng. Sự lặp lại đều đặn của chu kỳ kinh là dấu hiệu cho thấy hệ nội tiết hoạt động bình thường và buồng trứng đang rụng trứng đều đặn.

Theo ước tính chung, một người phụ nữ khi đang trong độ tuổi sinh sản trung bình trải qua khoảng 12 – 13 kỳ kinh nguyệt một năm và kéo dài trung bình là khoảng 451 chu kỳ trong suốt cuộc đời. Số lượng chu kỳ này dao động tùy theo độ tuổi bắt đầu có kinh, tuổi mãn kinh, số lần mang thai, thời gian cho con bú, lối sống và việc sử dụng biện pháp tránh thai [1].

Việc hiểu rõ chu kỳ kinh nguyệt không chỉ giúp theo dõi sức khỏe mà còn là cơ sở quan trọng để bạn lên kế hoạch mang thai hoặc tránh thai tự nhiên.

Xem thêm: Cách tính chu kỳ kinh nguyệt

Chu kỳ kinh nguyệt bình thường bao nhiêu ngày?

Một chu kỳ kinh nguyệt bình thường kéo dài trung bình khoảng 28 ngày. Độ dài chu kỳ được tính từ ngày đầu tiên ra máu kinh của kỳ kinh này đến hết ngày trước của kỳ kinh tiếp theo – còn gọi là vòng kinh nguyệt.

Một số người có chu kỳ kéo dài trong khoảng từ 21 – 35 ngày. Điều này hoàn toàn bình thường, là do có sự thay đổi theo độ tuổi, nội tiết tố, thể trạng và các yếu tố như stress hoặc bệnh lý phụ khoa.

Thông thường, hầu hết nữ giới sẽ trải qua giai đoạn hành kinh trong khoảng 4 – 5 ngày. Một số trường hợp khác có thể chênh lệch khoảng từ 3 – 7 ngày do có sự khác biệt về thể trạng và nhiều yếu tố sức khỏe khác. Lúc này lượng máu kinh trung bình trong mỗi chu kỳ kinh là khoảng 30 ml. Nếu lượng máu trên 80 ml được xem là bất thường [2].

Nếu trường hợp thời gian hành kinh kéo dài dưới 2 ngày hoặc quá 7 ngày thì cần thăm khám với bác sĩ ngay. Bởi điều này có thể là dấu hiệu rối loạn kinh nguyệt, có ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể cũng như khả năng có con nếu không kiểm soát kịp thời.

Các giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt

Một chu kỳ kinh nguyệt bình thường gồm bốn giai đoạn: giai đoạn hành kinh, giai đoạn nang noãn, giai đoạn rụng trứng, và giai đoạn hoàng thể.

Giai đoạn hành kinh (Menstruation)

Đây là giai đoạn bắt đầu chu kỳ. Ý nghĩa của giai đoạn hành kinh là loại bỏ lớp niêm mạc tử cung cũ khi không xảy ra thụ thai ở chu kỳ trước đó. Đây chính là cách cơ thể “thiết lập lại” để chuẩn bị cho một chu kỳ mới.

Nếu trứng không được thụ tinh ở chu kỳ trước thì nồng độ progesterone và estrogen bắt đầu suy giảm do không còn hoạt động nội tiết hỗ trợ từ nang trứng. Sự sụt giảm cả hai hormone này làm mất tác dụng duy trì lớp niêm mạc tử cung, gây nên hiện tượng bong tróc niêm mạc tử cung. Lớp niêm mạc này sau đó được thải ra ngoài qua âm đạo dưới dạng máu kinh.

Sau khi máu kinh ra hết, cơ thể người phụ nữ bước vào giai đoạn nang noãn.

Xem thêm: Chu kỳ kinh nguyệt an toàn

Giai đoạn nang noãn (Follicular Phase)

Đây là giai đoạn chuẩn bị cho quá trình rụng trứng mới. Ý nghĩa của giai đoạn nang noãn là kích thích sự phát triển của các nang trứng trong buồng trứng.

Trong quá trình nang trứng phát triển thì nang trứng cũng bắt đầu tiết ra hormone estrogen trở lại. Sự gia tăng estrogen lúc này giúp tái tạo niêm mạc tử cung dày lên, tạo môi trường thích hợp cho trứng làm tổ.

Giai đoạn nang noãn kết thúc khi nồng độ estrogen đạt đỉnh và bắt đầu kích thích tuyến yên sản xuất một lượng lớn hormone LH đột ngột, dẫn đến rụng trứng trong vòng 24 – 36 giờ tiếp theo.

Xem thêm: Chu kỳ kinh nguyệt 21 ngày có bình thường không?

Giai đoạn rụng trứng (Ovulation)

Sự gia tăng đột ngột lượng lớn hormone LH ở giai đoạn nang noãn chính là cơ chế kích thích nang trứng vỡ ra và phóng thích trứng vào ống dẫn trứng. Lúc này bắt đầu giai đoạn rụng trứng trong chu kỳ kinh nguyệt.

Giai đoạn rụng trứng là then chốt trong khả năng sinh sản của mọi phụ nữ khi giúp phóng thích một trứng trưởng thành từ buồng trứng để thụ tinh. Đây chính là thời điểm lý tưởng nhất để mang thai.

Giai đoạn rụng trứng thường xảy ra vào khoảng ngày 14 giữa chu kỳ. Mặc dù vậy, thời điểm rụng trứng có thể thay đổi tùy theo độ dài chu kỳ kinh và cơ địa mỗi người. Do đó bạn không cần quá lo lắng nếu thời điểm rụng trứng lệch khoảng 1 – 2 ngày so với những người khác.

Xem thêm: Chu kỳ kinh nguyệt 35-40 ngày

Giai đoạn hoàng thể (Luteal Phase)

Giai đoạn hoàng thể bắt đầu ngay sau khi rụng trứng. Đây là giai đoạn “nuôi dưỡng và chuẩn bị” cho trứng đã được thụ tinh có thể làm tổ và phát triển trong tử cung.

Sau khi trứng rụng ở giai đoạn trước đó, phần còn lại của nang trứng sẽ chuyển hóa thành thể vàng (corpus luteum). Thể vàng này tiết ra hormone progesterone và một ít estrogen. Trong đó, progesterone có vai trò then chốt trong quá trình chuẩn bị môi trường tối ưu cho trứng đã thụ tinh làm tổ.

Sau khi trứng đã làm tổ thành công, phôi thai bắt đầu tiết ra hormone beta hCG. Hormone này có nhiệm vụ giữ cho thể vàng tiếp tục hoạt động. Nó đảm bảo nguồn progesterone liên tục cho đến khi nhau thai hình thành và tự tiết nội tiết. Giai đoạn hoàng thể chính là “môi trường hormone thiết yếu” giúp phôi sống sót và phát triển ban đầu.

Trong trường hợp trứng không được thụ tinh thì thể vàng bắt đầu thoái hóa trong khoảng 12 – 14 ngày. Lúc này nồng độ hormone progesterone và estrogen giảm nhanh khiến niêm mạc tử cung không còn được duy trì, khiến niêm mạc bong ra và được đào thải ra ngoài cơ thể dưới dạng máu kinh. Sau đó người phụ nữ bắt đầu bước vào giai đoạn hành kinh của chu kỳ kinh nguyệt mới.

Chu kỳ kinh nguyệt thay đổi theo độ tuổi như thế nào?

Những bé gái ở độ tuổi dậy thì có chu kỳ kinh nguyệt dài hơn và dễ biến động. Đến độ tuổi trưởng thành thì chu kỳ dần ổn định hơn. Sau đó lại rút ngắn sau tuổi 40 tuổi và diễn ra không đều trở lại – báo hiệu giai đoạn tiền mãn kinh. Cụ thể đặc điểm chu kỳ kinh ở từng độ tuổi như sau:

• Tuổi dậy thì (10 – 19 tuổi): Chu kỳ dài khoảng 32 – 35 ngày. Một số chu kỳ có thể không rụng trứng, gây chậm kinh hoặc vô kinh tạm thời (đặc biệt là trong 1 – 2 năm đầu sau khi có kinh lần đầu). Thời gian hành kinh khoảng 5 – 7 ngày, có thể bị rong kinh nhẹ hoặc ra máu không đều.
• Tuổi trường thành (20 – 40 tuổi): Chu kỳ khoảng 26 – 30 ngày với thời gian hành kinh khoảng 4 – 6 ngày. Độ tuổi này được xem là thời kỳ vàng cho khả năng sinh sản khi mà chu kỳ kinh nguyệt ổn định và đều đặn nhất trong đời người phụ nữ. Chu kỳ kinh bắt đầu có xu hướng ngắn dần sau tuổi 35.
• Tuổi tiền mãn kinh (40 – 50 tuổi): Chu kỳ ngắn còn khoảng 21 – 25 ngày với thời gian hành kinh dài hoặc ngắn hơn bình thường, lượng máu kinh ít. Độ tuổi này có sự rối loạn chu kỳ rõ rệt, dễ bị chậm kinh, rong kinh hoặc chảy máu bất thường giữa chu kỳ. Tuy nhiên, những rối loạn này dễ bị nhầm lẫn với u xơ tử cung, polyp, rối loạn tuyến giáp…
• Tuổi mãn kinh (sau 50 tuổi): Chấm dứt hoàn toàn kinh nguyệt, không chảy máu kinh và không rụng trứng. Mọi hiện tượng ra máu sau mãn kinh cần được kiểm tra vì có thể liên quan đến ung thư hoặc u nội mạc tử cung.

Sự thay đổi chu kỳ kinh nguyệt theo độ tuổi này xảy ra với tất cả nữ giới và là hiện tượng sinh lý hoàn toàn bình thường. Nó phản ánh quá trình lão hóa của hệ nội tiết sinh sản và sự suy giảm chức năng buồng trứng dưới tác động của thời gian.

Đối với các bé gái nếu chu kỳ không đều kéo dài quá 2 năm mà không ổn định thì cần phải thăm khám với bác sĩ.

Xem thêm: Chu kỳ kinh nguyệt 50 ngày có bình thường không?

Một số vấn đề thường gặp về chu kỳ kinh nguyệt

Ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt là gì?

Đây là ngày đầu tiên chảy ra máu kinh từ âm đạo trong kỳ kinh nguyệt, dù chỉ là một ít máu. Đây được xem là ngày bắt đầu của một chu kỳ mới. Kể từ ngày này, bạn sẽ bắt đầu đếm vòng kinh nguyệt để theo dõi các giai đoạn như rụng trứng và hành kinh tiếp theo.

Con gái khi nào thì có kinh nguyệt?

Phần lớn bé gái có kinh trong độ tuổi từ 10 đến 15, phổ biến nhất là khoảng 12 tuổi. Lần đầu tiên có kinh ở các bé gái thường đi kèm với những dấu hiệu như:

• Ngực bắt đầu phát triển, thường 1 – 2 năm trước khi có kinh.
• Xuất hiện lông mu và lông nách.
• Dịch nhầy âm đạo trắng trong (khí hư) xuất hiện vài tháng trước kỳ kinh đầu tiên.

Cha mẹ cần chú ý các dấu hiệu để giúp bé hiểu rõ hơn về chu kỳ kinh nguyệt và trấn an bé. Hãy giúp bé hiểu đây chỉ là một hiện tượng sinh lý bình thường và hãy luôn chăm sóc bản thân để đảm bảo chu kỳ này diễn ra ổn định.

Chu kỳ kinh nguyệt thay đổi bất thường có đáng lo không?

Chu kỳ kinh nguyệt có thể thay đổi do nhiều nguyên nhân, và không phải lúc nào cũng đáng lo ngại. Trong đó bao gồm các bất thường như: vô kinh, rong kinh, cường kinh, thiểu kinh, kinh nguyệt dày, đau bụng kinh dữ dội, hoặc chảy máu bất thường giữa chu kỳ.

Nếu những bất thường này diễn ra thường xuyên hoặc gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Không nhớ ngày kinh nguyệt có sao không?

Không nhớ chính xác ngày bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt không phải là vấn đề nghiêm trọng nếu xảy ra thỉnh thoảng. Tuy nhiên, bạn nên tạo thói quen theo dõi chu kỳ kinh nguyệt đều đặn để nhận biết những thay đổi bất thường có thể liên quan đến sức khỏe sinh sản hoặc các vấn đề nội tiết.

Thói quen này rất hữu ích giúp bạn lập kế hoạch mang thai hoặc tránh thai hiệu quả. Việc này còn tạo điều kiện để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường trong chu kỳ và có hướng thắm khám bác sĩ khi cần thiết.

Kinh nguyệt có mùi hôi là bình thường không?

Nếu máu kinh có mùi hôi bất thường như mùi cá ươn, mùi thối, mùi nồng nặc kèm theo các triệu chứng như ngứa, rát, khí hư bất thường hoặc đau khi đi tiểu, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng vùng sinh dục.

Các nguyên nhân phổ biến bao gồm viêm nhiễm phụ khoa do vi khuẩn, nhiễm nấm hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Những trường hợp này cần thăm khám với bác sĩ phụ khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Có nên dùng thuốc để điều chỉnh kinh nguyệt không?

Chỉ dùng thuốc điều chỉnh kinh nguyệt với sự hướng dẫn và dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa. Việc này cần dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể và nhu cầu cá nhân của mỗi người.

Thuốc điều chỉnh kinh nguyệt thường được bác sĩ chỉ định đối với những trường hợp sau:

• Kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh: Giúp tái lập chu kỳ kinh nguyệt đều đặn.
• Rong kinh: Giảm lượng máu mất và ngăn ngừa thiếu máu.
• Đau bụng dữ dội trong kỳ kinh: Giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Điều hòa nội tiết và chu kỳ kinh nguyệt.
• Lạc nội mạc tử cung: Hỗ trợ giảm triệu chứng và kiểm soát bệnh.

Như vậy bài viết từ DIAG đã giúp bạn nắm rõ tất tần tật về kinh nguyệt và chu kỳ kinh nguyệt. Việc tìm hiểu chu kỳ kinh nguyệt là gì và chu kỳ kinh nguyệt bao nhiêu ngày sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sức khỏe cá nhân cũng như khả năng sinh sản của mình.

Đặc biệt, những thông tin này sẽ rất hữu ích để các bé gái đang trong độ tuổi dậy thì hiểu rõ hơn về hoạt động của chu kỳ kinh nguyệt, từ đó trở nên tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Nếu bạn thấy chu kỳ của mình bất thường thì đừng ngại đến gặp bác sĩ để được tư vấn đúng cách nhé.

Nguồn nghiên cứu tham khảo:

[1] Nghiên cứu “Lifetime cumulative number of menstrual cycles and serum sex hormone levels in postmenopausal women” (Số chu kỳ kinh nguyệt tích lũy trong suốt cuộc đời và nồng độ hormone sinh dục trong huyết thanh ở phụ nữ sau mãn kinh).

[2] Nghiên cứu “The Normal Menstrual Cycle and the Control of Ovulation” (Chu kỳ kinh nguyệt bình thường và kiểm soát rụng trứng).