Bao nhiêu tuổi có kinh nguyệt? Những điều mẹ cần lưu ý

Kinh nguyệt là dấu hiệu quan trọng báo hiệu bé gái đã bước vào giai đoạn dậy thì và bắt đầu có khả năng sinh sản. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh và các bé vẫn còn bỡ ngỡ, chưa biết rõ bao nhiêu tuổi có kinh nguyệt và dấu hiệu đầu của kỳ kinh là gì. Cùng Diag tìm hiểu qua bài viết bên dưới cũng như những điều mẹ nên làm để hỗ trợ bé trong giai đoạn này.

Bé gái bao nhiêu tuổi có kinh nguyệt?

Theo nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), bé gái thường bắt đầu có kỳ kinh nguyệt đầu tiên trong khoảng từ 9 đến 15 tuổi. Tuổi dậy thì trung bình phổ biến là khoảng 12 tuổi. Điều này có nghĩa là đa phần bé gái sẽ xuất hiện hiện tượng có kinh lần đầu vào khoảng từ 11 đến 13 tuổi.

Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý nếu bé xuất hiện kinh nguyệt trong những giai đoạn này:

• Bé có kinh nguyệt trước 8 tuổi: Đây là hiện tượng dậy thì sớm. Trong trường hợp này, mẹ nên cho bé thăm khám y tế để kịp thời phát hiện các vấn đề sức khỏe.
• Bé chưa có kinh sau 15 – 16 tuổi: Đây là hiện tượng dậy thì muộn. Tương tự, mẹ cũng nên cho bé thăm khám y tế để tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị, cải thiện phù hợp.

Tại sao tuổi có kinh nguyệt ở mỗi bé lại khác nhau?

Yếu tố di truyền

Thời điểm bé gái bắt đầu có kinh chịu ảnh hưởng lớn từ yếu tố di truyền. Nhiều nghiên cứu cho thấy tuổi có kinh của mẹ thường tương đồng với con gái. Nếu mẹ có kinh sớm, bé gái cũng có thể có kinh sớm hơn bình thường. Ngược lại, nếu mẹ có kinh muộn, con gái cũng có thể bắt đầu muộn hơn. Điều này là do các gen kiểm soát sự phát triển và hoạt động của hệ nội tiết và buồng trứng được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác

Dinh dưỡng và cân nặng

Dinh dưỡng và cân nặng là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tuổi có kinh:

• Dinh dưỡng đầy đủ, cân nặng hợp lý: Bé gái được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các nhóm thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất, có xu hướng có kinh sớm hơn. Nguyên nhân là do cơ thể có đủ năng lượng và chất béo cần thiết để kích hoạt quá trình sản xuất hormone estrogen, hormone chính điều khiển kinh nguyệt.
• Thừa cân, béo phì: Tình trạng thừa cân hoặc béo phì làm tăng lượng mỡ trong cơ thể, từ đó làm tăng sản xuất estrogen, dẫn đến kinh nguyệt đến sớm hơn. Đây là một trong những lý do khiến tuổi có kinh nguyệt ngày càng có xu hướng giảm xuống ở nhiều nơi trên thế giới.
• Thiếu cân hoặc vận động quá mức: Ngược lại, bé gái bị thiếu cân hoặc vận động thể thao quá sức (ví dụ vận động viên chuyên nghiệp) có thể có kinh nguyệt muộn hoặc thậm chí mất kinh do cơ thể không đủ năng lượng để duy trì hoạt động nội tiết bình thường. Tập luyện quá sức cũng có thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.

Môi trường sống và tâm lý

Môi trường sống cũng ảnh hưởng đáng kể đến tuổi có kinh nguyệt của bé gái:

• Ô nhiễm không khí: Nồng độ bụi mịn PM10 cao trong không khí có thể làm chu kỳ kéo dài hơn và gây rối loạn kinh nguyệt.
• Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Một số hóa chất trong môi trường như chất gây rối loạn nội tiết (endocrine disruptors) có thể làm thay đổi hoạt động của hormone sinh dục, dẫn đến dậy thì sớm hoặc muộn, ảnh hưởng đến tuổi có kinh nguyệt.
• Môi trường đô thị và nông thôn: Các bé gái sống ở thành thị thường có xu hướng có kinh sớm hơn so với bé gái vùng nông thôn. Nguyên nhân có thể do được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ hơn, ít vận động hơn và có nhiều tiếp xúc với các yếu tố môi trường hiện đại hơn, trong đó có nguy cơ béo phì cao hơn.

Xem thêm: Lớp 4 đã có kinh nguyệt có bình thường hay không?

Những dấu hiệu sắp có kinh nguyệt

Trước khi có kinh nguyệt, cơ thể bé gái sẽ thay đổi dần để chuẩn bị cho chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Các dấu hiệu dậy thì phổ biến bao gồm:

• Phát triển ngực: Ngực bắt đầu to lên, có thể hơi đau hoặc nhạy cảm.
• Mọc lông nách và lông mu: Lông bắt đầu xuất hiện ở vùng nách và vùng kín.
• Dịch tiết âm đạo: Có thể thấy dịch nhầy trong, không mùi, xuất hiện vài tháng trước khi có kinh.
• Thay đổi vóc dáng: Bé cao nhanh hơn, thân hình bắt đầu thay đổi. Có thể nổi mụn trứng cá.
• Thay đổi tâm lý: Bé có thể nhạy cảm hơn, dễ buồn hoặc cáu gắt.

Những dấu hiệu này thường xuất hiện trước khi kinh nguyệt lần đầu đến khoảng vài tháng đến một năm.

Kinh nguyệt lần đầu ảnh hưởng đến bé như thế nào?

Ảnh hưởng đến chiều cao

Khi bé gái có chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên, quá trình tăng trưởng chiều cao sẽ dần chậm lại và kết thúc trong vài năm tiếp theo. Vì vậy, việc chăm sóc dinh dưỡng và vận động trước và trong giai đoạn này rất quan trọng để bé phát triển chiều cao tối đa.

Ảnh hưởng đến tâm lý

Kinh nguyệt lần đầu có thể khiến bé lo lắng hoặc sợ hãi nếu không được chuẩn bị tâm lý trước. Phụ huynh cần giải thích cho bé hiểu đây là hiện tượng bình thường của cơ thể, giúp bé tự tin và thoải mái hơn.

Hướng dẫn vệ sinh cá nhân đúng cách cho bé lần đầu có kinh

Sử dụng băng vệ sinh đúng cách

• Chọn loại băng vệ sinh phù hợp với tuổi và lượng máu kinh.
• Thay băng vệ sinh 3-4 tiếng một lần để giữ vệ sinh và tránh viêm nhiễm.
• Rửa tay sạch trước và sau khi thay băng.

Vệ sinh vùng kín

• Rửa vùng kín hàng ngày bằng nước sạch hoặc sản phẩm vệ sinh dạng dung dịch nhẹ dịu, không dùng xà phòng mạnh.
• Mặc quần lót thoáng mát, thay hàng ngày.

Giữ tâm lý thoải mái

Giải thích cho bé rằng kinh nguyệt là dấu hiệu bình thường, không phải điều đáng xấu hổ hay sợ hãi. Nếu bé có cảm giác đau bụng hoặc mệt mỏi, có thể nghỉ ngơi và dùng khăn ấm chườm bụng.

Xem thêm: 13 tuổi chưa có kinh nguyệt có sao không?

Khi nào cần cho bé thăm khám y tế?

Phụ huynh nên đưa bé đi khám nếu có các dấu hiệu sau:

• Kinh nguyệt xuất hiện quá sớm (trước 8 tuổi) hoặc quá muộn (sau 16 tuổi).
• Kinh nguyệt ra nhiều, kéo dài hoặc đau bụng dữ dội.
• Kinh nguyệt không đều, mất kinh liên tục hơn 3 tháng.
• Bé có các dấu hiệu bất thường khác như đau bụng kéo dài, chảy máu ngoài kỳ kinh, cường kinh hoặc rong kinh.

Mẹ nên làm gì để hỗ trợ bé trong giai đoạn này?

• Chuẩn bị kiến thức về kinh nguyệt cho bé gái từ sớm, khoảng từ 8-9 tuổi.
• Giải thích cho bé hiểu về các thay đổi cơ thể, giúp bé tự tin và không lo lắng khi có kinh nguyệt.
• Chăm sóc dinh dưỡng đầy đủ, cân đối để bé phát triển khỏe mạnh.
• Khuyến khích bé vận động thể thao nhẹ nhàng, ngủ đủ giấc.
• Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và các dấu hiệu bất thường để kịp thời xử lý.

Tuổi bắt đầu có kinh nguyệt của bé gái thường nằm trong khoảng 9-15 tuổi, trung bình khoảng 12 tuổi. Đây là một bước ngoặt quan trọng trong sự phát triển của bé, đánh dấu giai đoạn dậy thì và khả năng sinh sản. Việc hiểu rõ về tuổi có kinh nguyệt, các dấu hiệu kèm theo, cách chăm sóc vệ sinh và khi nào cần đi khám sẽ giúp phụ huynh và bé gái chuẩn bị tốt, bảo vệ sức khỏe và phát triển toàn diện.

Xem thêm

• • 18 tuổi chưa có kinh nguyệt có sao không?
  • 11 tuổi có kinh nguyệt có sao không?