Xét nghiệm tuyến giáp khi mang thai là gì? Chỉ số tuyến giáp thấp khi mang thai

Tuyến giáp và vai trò trong thai kỳ

Tuyến giáp là một tuyến nhỏ nằm ở cổ, có hình dạng giống con bướm. Tuyến này sản xuất hai hormone quan trọng là T3 và T4. Hai hormone này giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất, nhiệt độ cơ thể, và hoạt động của tim, não, cơ bắp.

Trong thai kỳ, tuyến giáp đóng vai trò rất quan trọng. Các hormone tuyến giáp không chỉ duy trì sức khỏe cho mẹ, mà còn hỗ trợ sự phát triển não bộ và hệ thần kinh của thai nhi. Đặc biệt trong 3 tháng đầu, thai nhi chưa thể tự sản xuất hormone mà hoàn toàn phụ thuộc vào hormone từ mẹ. Nếu tuyến giáp mẹ hoạt động kém, thai nhi có nguy cơ chậm phát triển trí não.

Tại sao cần xét nghiệm tuyến giáp trong thai kỳ?

Việc theo dõi tuyến giáp trong thai kỳ là rất quan trọng vì một số lý do sau:

• Ngừa biến chứng nguy hiểm: Rối loạn tuyến giáp nếu không phát hiện sớm có thể gây sẩy thai, tiền sản giật, dẫn đến thiếu máu. Trường hợp nặng có thể gây lưu thai, nhau bong non, hoặc thai chậm phát triển.
• Bảo vệ trí não thai nhi: Thiếu hormone tuyến giáp ở mẹ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và hệ thần kinh của bé.
• Giữ sức khỏe cho mẹ: Tuyến giáp bất thường có thể khiến mẹ mệt mỏi, tăng/giảm cân bất thường, tim đập nhanh, và khó thở.
• Can thiệp kịp thời: Xét nghiệm giúp sàng lọc các bệnh về rối loạn tuyến giáp. Điều này hỗ trợ bác sĩ có thể đưa ra hướng điều trị, giảm nguy cơ cho cả mẹ và bé.

Các chỉ số xét nghiệm tuyến giáp khi mang thai

Các xét nghiệm tuyến giáp trong thai kỳ để đo nồng độ TSH (hormone kích thích tuyến giáp), FT4 (T4 tự do), và FT3 (T3 tự do). Mỗi chỉ số này có một vai trò quan trọng trong việc đánh giá chức năng của tuyến giáp.

TSH (Thyroid Stimulating Hormone)

TSH là hormone được tiết ra bởi tuyến yên để kích thích tuyến giáp sản xuất các hormone T4 và T3. Mức TSH trong máu giúp đánh giá tình trạng hoạt động của tuyến giáp. Mức TSH quá cao hoặc quá thấp đều có thể báo hiệu một vấn đề về tuyến giáp.

• TSH cao: Thường gặp trong trường hợp suy giáp (hypothyroidism), khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone.
• TSH thấp: Thường là dấu hiệu của cường giáp (hyperthyroidism), khi tuyến giáp hoạt động quá mức.

Trong thai kỳ, mức TSH có thể thay đổi so với bình thường. Trong ba tháng đầu, mức TSH có thể giảm nhẹ, nhưng nếu quá thấp, cần kiểm tra và điều trị.

FT4 và FT3 (T4 tự do và T3 tự do)

FT4 và FT3 là các hormone tuyến giáp tự do trong máu, giúp kiểm soát tốc độ chuyển hóa và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. FT4 là hormone chủ yếu do tuyến giáp sản xuất, trong khi FT3 là dạng hoạt động mạnh hơn của hormone này.

• FT4 và FT3 thấp: Thường gặp trong trường hợp suy giáp, làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể. Từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và sự phát triển của thai nhi.
• FT4 và FT3 cao: Có thể là dấu hiệu của cường giáp, làm tăng tốc độ trao đổi chất, gây căng thẳng cho cơ thể mẹ, và làm tăng nguy cơ sinh non, sẩy thai.

Kháng thể anti-TPO

Anti-TPO là kháng thể xuất hiện khi hệ miễn dịch tấn công nhầm tuyến giáp, thường gặp ở người mắc Hashimoto hoặc Graves. Đây là xét nghiệm máu kiểm tra sự hiện diện của kháng thể trong cơ thể. Bác sĩ thường chỉ định khi mẹ bầu có dấu hiệu rối loạn tuyến giáp, chỉ số TSH bất thường, hoặc có tiền sử sảy thai, sinh non, và bệnh tuyến giáp.

Kết quả kháng thể anti-TPO:

• Bình thường (âm tính): Không có kháng thể. Ít nguy cơ bị rối loạn tuyến giáp.
• Bất thường (dương tính): Có kháng thể. Nguy cơ cao bị suy giáp trong hoặc sau thai kỳ.

Nguyên nhân gây rối loạn hormone tuyến giáp trong thai kỳ

Chỉ số tuyến giáp thấp (thường liên quan đến mức TSH cao và FT4 thấp) có thể gây ra nhiều vấn đề trong thai kỳ. Nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Thiếu i-ốt: I-ốt là một yếu tố thiết yếu cho việc sản xuất hormone tuyến giáp. Khi thiếu hụt, tuyến giáp không thể sản xuất đủ hormone, dẫn đến suy giáp.
• Bệnh Hashimoto: Bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp, làm giảm khả năng sản xuất hormone giáp.
• Viêm tuyến giáp: Bệnh xảy ra do nhiễm trùng hoặc viêm tự miễn có thể làm giảm chức năng của tuyến giáp.

Quy trình xét nghiệm tuyến giáp khi mang thai

Quy trình xét nghiệm tuyến giáp thường khá đơn giản. Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch. Mẫu máu sẽ được mang đi phân tích để đo nồng độ hormone TSH, FT4, và FT3. Sau đây là một số lưu ý quan trọng:

• Thời gian xét nghiệm: Nên thực hiện xét nghiệm tuyến giáp vào buổi sáng, khi nồng độ hormone ổn định nhất.
• Chế độ ăn uống: Thường không cần phải nhịn ăn trước khi xét nghiệm, nhưng nếu có chỉ định từ bác sĩ, mẹ bầu nên hỏi trước.
• Theo dõi thường xuyên: Các xét nghiệm nên được thực hiện trong suốt thai kỳ, đặc biệt là nếu có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ về rối loạn tuyến giáp.

Sau khi nhận được kết quả, bác sĩ sẽ đánh giá và đưa ra phác đồ điều trị nếu cần thiết.

Biện pháp duy trì sức khỏe tuyến giáp trong thai kỳ

Để phòng ngừa rối loạn chức năng tuyến giáp, mẹ bầu nên:

• Bổ sung i-ốt: Mẹ bầu nên ăn các thực phẩm giàu i-ốt như hải sản, muối i-ốt, trứng, và sữa.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Duy trì một chế độ ăn uống cân đối, giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin D và selen.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Nếu mẹ bầu có tiền sử bệnh tuyến giáp, cần thăm khám và xét nghiệm định kỳ để theo dõi chức năng tuyến giáp.

Lời kết

Xét nghiệm tuyến giáp khi mang thai là bước quan trọng để phát hiện sớm rối loạn tuyến giáp. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho mẹ và bé. Hãy thực hiện xét nghiệm định kỳ để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.