Xét nghiệm chức năng tuyến giáp là gì? Xét nghiệm tuyến giáp để làm gì?

Tuyến giáp là gì? Vai trò đối với sức khỏe

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết có hình dạng giống như con bướm, nằm ở phía trước cổ, ngay dưới thanh quản. Mặc dù nhỏ, nhưng tuyến giáp lại có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể. Đây là cơ quan sản xuất các hormone tuyến giáp giúp điều hòa trao đổi chất, nhiệt độ cơ thể, nhịp tim, và mức năng lượng.

• Thyroxin (T4) và Triiodothyronine (T3): Hai hormone chính mà tuyến giáp sản xuất. Hai hormone này giúp điều hòa quá trình trao đổi chất trong cơ thể, ảnh hưởng đến nhịp tim, mức năng lượng, và sự phát triển tế bào. Trong đó, T3 hoạt động mạnh hơn T4, dù T4 có mặt nhiều hơn trong máu. T3 và T4 ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng cơ thể như giúp cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng.
• TSH (Thyroid-Stimulating Hormone): Hormone do tuyến yên, một tuyến nhỏ nằm trong não, sản xuất để kích thích tuyến giáp sản xuất T3 và T4. Khi mức TSH quá cao hoặc quá thấp, điều này có thể cho thấy tuyến giáp đang hoạt động không bình thường.

Tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc quá ít có thể dẫn đến các rối loạn sức khỏe nghiêm trọng. Hai vấn đề thường gặp nhất là suy giáp và cường giáp.

• Suy giáp (Hypothyroidism): Khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, cơ thể có thể trở nên mệt mỏi, tăng cân, da khô, tóc rụng, và dễ bị trầm cảm. Suy giáp có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân, trong đó có bệnh tự miễn (ví dụ như bệnh Hashimoto) hoặc vì thiếu i-ốt trong chế độ ăn uống.
• Cường giáp (Hyperthyroidism): Khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, cơ thể có thể bị rối loạn chức năng. Các triệu chứng thường gặp của cường giáp bao gồm giảm cân dù ăn uống bình thường, lo âu, hồi hộp, và nhịp tim nhanh. Cường giáp thường liên quan đến bệnh tự miễn như bệnh Basedow.

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp là gì?

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp là một xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ các hormone liên quan đến tuyến giáp trong cơ thể. Các xét nghiệm này giúp đánh giá tình trạng hoạt động của tuyến giáp. Từ đó có thể phát hiện những bất thường như cường giáp, suy giáp, hoặc các bệnh lý khác liên quan đến tuyến giáp.

Xét nghiệm tuyến giáp gồm những gì?

Các xét nghiệm chức năng tuyến giáp bao gồm đo nồng độ hormone TSH, FT3, FT4, và một số xét nghiệm bổ sung như anti-TPO và anti-Tg. Cụ thể:

• TSH (Thyroid-Stimulating Hormone): Hormone quan trọng nhất phản ánh chức năng của tuyến giáp. TSH kích thích tuyến giáp sản xuất T3 và T4. Nếu TSH cao, có thể là dấu hiệu của suy giáp. Nếu TSH thấp, có thể là dấu hiệu của cường giáp.
• FT4 (Free T4): Dạng hoạt động của thyroxin (T4), là một hormone quan trọng trong việc điều hòa trao đổi chất. Nếu FT4 thấp, có thể chỉ ra suy giáp, trong khi FT4 cao có thể là dấu hiệu của cường giáp.
• FT3 (Free T3): Tương tự như FT4, FT3 là hormone hoạt động mạnh hơn trong cơ thể, nhưng ít có mặt trong máu. FT3 cao thường gặp trong cường giáp, trong khi FT3 thấp có thể chỉ ra suy giáp.

Ngoài các xét nghiệm chính như TSH, FT3, và FT4, có thể cần thực hiện một số xét nghiệm bổ sung để đánh giá tình trạng tuyến giáp như:

• Anti-TPO (kháng thể kháng thyroperoxidase): Thường được kiểm tra để chẩn đoán các bệnh tự miễn, như bệnh Hashimoto (suy giáp tự miễn) hoặc Basedow (cường giáp tự miễn).
• Anti-Tg (kháng thể kháng thyroglobulin): Giúp phát hiện các bệnh lý tuyến giáp tự miễn như Hashimoto.
• TRAb: Được dùng để chẩn đoán bệnh Basedow, một loại bệnh tự miễn gây cường giáp.

Xét nghiệm tuyến giáp để làm gì?

Mục đích của xét nghiệm chức năng tuyến giáp là để:

• Đánh giá chức năng tuyến giáp: Kiểm tra xem tuyến giáp có hoạt động bình thường hay không.
• Chẩn đoán bệnh lý tuyến giáp: Phát hiện các bệnh lý như suy giáp, cường giáp, hoặc các bệnh tự miễn như bệnh Hashimoto và Basedow.
• Theo dõi tình trạng sức khỏe: Đối với những người đang điều trị bệnh tuyến giáp, xét nghiệm giúp theo dõi mức độ hiệu quả của điều trị và điều chỉnh thuốc phù hợp.

Cách đọc kết quả xét nghiệm tuyến giáp

Dưới đây là cách đọc kết quả của các chỉ số TSH, FT3, và FT4:

Chỉ số TSH

Bình thường: Mức TSH bình thường dao động từ 0.4 đến 4.0 mIU/L. Nếu TSH của bạn nằm trong khoảng này, có thể nói tuyến giáp của bạn hoạt động bình thường.

Bất thường:

• TSH cao (> 4.0 mIU/L): Thường chỉ ra tình trạng suy giáp (hypothyroidism). Khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, tuyến yên sẽ tiết ra nhiều TSH để kích thích tuyến giáp.
• TSH thấp (< 0.4 mIU/L): Thường báo hiệu tình trạng cường giáp (hyperthyroidism), khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, khiến tuyến yên giảm tiết TSH.

Chỉ số FT4 (Free T4)

Bình thường: FT4 bình thường dao động từ 0.8 đến 1.8 ng/dL.

Bất thường:

• FT4 cao (> 1.8 ng/dL): Chỉ ra tình trạng cường giáp, khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone.
• FT4 thấp (< 0.8 ng/dL): Chỉ ra tình trạng suy giáp, khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone.

Chỉ số FT3 (Free T3)

Bình thường: FT3 bình thường dao động từ 2.3 đến 4.2 pg/mL.

Bất thường:

• FT3 cao (> 4.2 pg/mL): Có thể là dấu hiệu của cường giáp, đặc biệt nếu kèm theo TSH thấp.
• FT3 thấp (< 2.3 pg/mL): Thường gặp trong suy giáp hoặc trong trường hợp tuyến giáp hoạt động không hiệu quả.

Chỉ số Anti-TPO và Anti-Tg

Bình thường: Các chỉ số kháng thể Anti-TPO và Anti-Tg thường ở mức thấp hoặc không phát hiện.

Bất thường: Anti-TPO và Anti-Tg cao có thể chỉ ra các bệnh lý tự miễn như bệnh Hashimoto (suy giáp tự miễn) hoặc bệnh Basedow (cường giáp tự miễn).

Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

Nếu kết quả xét nghiệm chức năng tuyến giáp có chỉ số nằm ngoài phạm vi bình thường, nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Đây là bước cần thiết để hiểu rõ nguyên nhân và lựa chọn phương án điều trị phù hợp.

Lời kết

Việc thực hiện xét nghiệm chức năng tuyến giáp định kỳ là cách quan trọng để theo dõi sức khỏe tuyến giáp và phát hiện sớm các vấn đề. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ kết quả bất thường nào để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.