Viêm tuyến giáp bán cấp là gì? Có nguy hiểm không?

Viêm tuyến giáp bán cấp là tình trạng viêm tạm thời của tuyến giáp, thường xảy ra sau nhiễm virus. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Bệnh có thể tự khỏi hay cần điều trị? Cùng Diag tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Viêm tuyến giáp bán cấp là gì?

Viêm tuyến giáp bán cấp là tình trạng viêm tạm thời (cấp tính) ở tuyến giáp, thường do phản ứng viêm sau nhiễm virus hoặc rối loạn miễn dịch. Bệnh gây đau vùng cổ, khó chịu khi nuốt, kèm theo rối loạn hormone tuyến giáp tạm thời. Sự thay đổi hormone này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình trao đổi chất, nhịp tim, nhiệt độ cơ thể và mức năng lượng, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, run tay, hoặc cảm giác lạnh.

Phân loại viêm tuyến giáp cấp tính:

• Viêm tuyến giáp bán cấp De Quervain (viêm tuyến giáp u hạt): Dạng phổ biến nhất, đặc trưng bởi đau cổ, tuyến giáp mềm, thường xảy ra sau nhiễm virus đường hô hấp (như cúm, adenovirus, coxsackievirus). Cơ chế liên quan đến phản ứng viêm sau nhiễm trùng.
• Viêm tuyến giáp không đau: Đây là là nhóm bệnh lý tuyến giáp đặc trưng bởi tình trạng viêm nhưng không gây cảm giác đau ở vùng cổ, khiến người bệnh dễ bỏ qua triệu chứng ban đầu. Các bệnh lý nhóm này bao gồm:
  • Viêm tuyến giáp lympho bào thầm lặng: Bệnh có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nguyên nhân do hệ miễn dịch hoạt động sai, nhận nhầm tế bào tuyến giáp là “tác nhân lạ” và tấn công chúng (còn gọi là cơ chế tự miễn).
  • Viêm tuyến giáp sau sinh: Bệnh xuất hiện trong vòng 1 năm sau sinh, cơ chế tương tự như trên, thường gặp ở nữ giới sau sinh.
  • Viêm tuyến giáp do thuốc: Tình trạng này gây ra do tác dụng phụ của một số thuốc như amiodarone, lithium, interferon hoặc thuốc điều trị ung thư ức chế điểm kiểm soát miễn dịch. Những thuốc này có thể gây độc trực tiếp hoặc kích hoạt phản ứng viêm ở tuyến giáp.

Xem thêm: Viêm tuyến giáp

Nguyên nhân gây viêm tuyến giáp bán cấp

Nguyên nhân gây viêm giáp bán cấp thường khác nhau tùy từng thể bệnh, nhưng chủ yếu liên quan đến nhiễm virus, rối loạn miễn dịch hoặc tác động từ thuốc.

• Nhiễm virus: Thể De Quervain thường khởi phát sau nhiễm virus đường hô hấp trên như cúm, adenovirus, coxsackievirus, gây phản ứng viêm ở tuyến giáp.
• Rối loạn miễn dịch: Các thể không đau, như viêm giáp lympho bào thầm lặng hoặc sau sinh, xuất phát từ cơ chế tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công tế bào tuyến giáp.
• Tác động từ thuốc: Một số thuốc như amiodarone, lithium, interferon, hoặc thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch có thể gây độc trực tiếp hoặc kích hoạt phản ứng miễn dịch dẫn đến viêm tuyến giáp.

Viêm tuyến giáp bán cấp có khỏi được không?

Viêm tuyến giáp bán cấp thường tự khỏi sau một thời gian mà không gây ra biến chứng nghiêm trọng nếu được theo dõi và điều trị đúng cách. Bệnh thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, với hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn mà không cần điều trị đặc hiệu lâu dài.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn suy giáp vĩnh viễn, đặc biệt là nếu có tổn thương lớn cho tuyến giáp. Vì vậy, việc theo dõi liên tục và điều trị triệu chứng kịp thời giúp cải thiện tiên lượng và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Xem thêm: Viêm tuyến giáp có tự khỏi không?

Viêm tuyến giáp bán cấp có nguy hiểm không?

Đa số trường hợp viêm giáp bán cấp không đe dọa tính mạng và có thể hồi phục hoàn toàn trong vài tháng, nhưng bệnh vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây biến chứng nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách. Một số người có thể bị suy giáp vĩnh viễn, phải dùng thuốc lâu dài. Những rủi ro và ảnh hưởng có thể gặp:

• Rối loạn hormone tuyến giáp: Giai đoạn cường giáp gây hồi hộp, run tay, sụt cân nhanh; giai đoạn suy giáp dẫn đến mệt mỏi, tăng cân, da khô, rụng tóc.
• Ảnh hưởng tim mạch: Nhịp tim nhanh, đánh trống ngực, tăng nguy cơ rối loạn nhịp ở người có bệnh tim nền.
• Tác động đến sinh hoạt: Giảm tập trung, rối loạn giấc ngủ, thay đổi tâm trạng, giảm khả năng lao động.
• Nguy cơ suy giáp vĩnh viễn: Khoảng 5–15% trường hợp cần dùng hormone thay thế (levothyroxine) lâu dài.

Xem thêm: Áp xe tuyến giáp

Triệu chứng của bệnh viêm tuyến giáp bán cấp

Giai đoạn cường giáp

Đây là thời điểm tuyến giáp hoạt động quá mức, các triệu chứng xuất hiện rầm rộ và ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt hàng ngày. Giai đoạn này thường kéo dài vài tuần trước khi chuyển sang giai đoạn suy giáp.

• Đau vùng cổ, đau họng, có thể lan lên tai hoặc hàm.
• Khó nuốt, khàn tiếng.
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao.
• Nhịp tim đập nhanh, hồi hộp, lo lắng.
• Mệt mỏi, cáu gắt, khó ngủ.
• Đổ mồ hôi nhiều, nhạy cảm với nhiệt độ cao.
• Giảm cân dù không thay đổi chế độ ăn uống.

Giai đoạn suy giáp

Đây là giai đoạn tuyến giáp hoạt động chậm lại, triệu chứng thường âm ỉ nhưng kéo dài, dễ bị nhầm với mệt mỏi thông thường. Một số trường hợp có thể chuyển thành suy giáp mạn tính, cần được theo dõi lâu dài.

• Mệt mỏi, uể oải, giảm năng lượng.
• Da khô, tóc dễ gãy rụng.
• Nhịp tim chậm, dễ cảm thấy lạnh.
• Táo bón, lên cân nhẹ.

Cách chẩn đoán viêm tuyến giáp bán cấp

Việc chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa trên các triệu chứng lâm sàng kết hợp với kết quả xét nghiệm. Các bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm máu và kiểm tra hình ảnh để xác định mức độ tổn thương của tuyến giáp và xác nhận nguyên nhân gây bệnh. Các chẩn đoán và xét nghiệm liên quan

• Xét nghiệm hormone tuyến giáp (TSH, T3, T4):
  • Trong giai đoạn cường giáp, mức TSH thường thấp, trong khi T3 và T4 có thể tăng cao do tuyến giáp giải phóng quá nhiều hormone vào máu.
  • Trong giai đoạn suy giáp, mức TSH có thể tăng cao và T3, T4 giảm thấp.
• Xét nghiệm tốc độ lắng máu (ESR): Tốc độ lắng máu tăng cao trong viêm tuyến giáp bán cấp do phản ứng viêm trong cơ thể. Đây là một dấu hiệu không đặc hiệu nhưng giúp xác định mức độ viêm.
• Xét nghiệm CRP (C-reactive protein): CRP là một chỉ số khác giúp đánh giá tình trạng viêm trong cơ thể. Trong viêm giáp bán cấp, CRP thường cao.
• Siêu âm tuyến giáp: Giúp phát hiện tình trạng sưng, viêm hoặc tổn thương trong tuyến giáp, như bướu hoặc nang. Mặc dù không chẩn đoán chính xác viêm tuyến giáp bán cấp, nó giúp phân biệt bệnh với các vấn đề khác và hỗ trợ đánh giá mức độ tổn thương để lên kế hoạch điều trị.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc xạ hình tuyến giáp: Trong một số trường hợp, các bác sĩ có thể chỉ định MRI hoặc xạ hình để kiểm tra tình trạng tổn thương của tuyến giáp hoặc loại trừ các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự.
• Xét nghiệm kháng thể tuyến giáp (TPOAb, TgAb): Các kháng thể này thường âm tính hoặc chỉ tăng nhẹ trong viêm giáp bán cấp De Quervain’s, giúp phân biệt với các bệnh tuyến giáp tự miễn khác như Hashimoto hay Graves. (Trong viêm tuyến giáp lympho bào hoặc sau sinh, TPOAb thường dương tính).
• Đo độ tập trung iốt phóng xạ (RAIU) hoặc Xạ hình tuyến giáp:Xét nghiệm rất quan trọng trong giai đoạn cường giáp. Kết quả cho thấy độ tập trung Iốt phóng xạ rất thấp (gần như bằng 0) là dấu hiệu đặc trưng của viêm giáp bán cấp, giúp phân biệt rõ ràng với bệnh Graves.

Phương pháp điều trị bệnh viêm giáp bán cấp

Chữa bệnh chủ yếu là hỗ trợ và cải thiện triệu chứng, vì bệnh này thường tự khỏi theo thời gian. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc sử dụng thuốc để kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ phục hồi chức năng tuyến giáp là cần thiết.

• Thuốc giảm đau và kháng viêm: Các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen hoặc naproxen được sử dụng để giảm đau và viêm. Trong trường hợp đau nặng, corticosteroids như prednisolone có thể được chỉ định để kiểm soát viêm.
• Thuốc trị điều trị cường giáp: Nếu có triệu chứng cường giáp như tim đập nhanh, thuốc chẹn beta như propranolol có thể được dùng để kiểm soát nhịp tim.
• Điều trị suy giáp: Nếu bệnh nhân chuyển sang giai đoạn suy giáp, dùng hormone tuyến giáp tạm thời có thể cần thiết.
• Theo dõi và tái khám: Bệnh nhân cần theo dõi mức độ hồi phục của tuyến giáp và xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra mức TSH.
• Chế độ ăn uống và sinh hoạt: Mặc dù không cần thay đổi chế độ ăn uống nghiêm ngặt, việc duy trì một chế độ ăn lành mạnh giúp giảm thiểu triệu chứng như mệt mỏi và lên cân.

Chữa trị viêm tuyến giáp bán cấp thường không yêu cầu nhập viện. Nhưng trong các trường hợp nặng hoặc có biến chứng, bệnh nhân có thể cần theo dõi và chữa trị tại bệnh viện.

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp tại Diag

• Đánh giá toàn diện chức năng tuyến giáp ở mọi lứa tuổi
• Hỗ trợ phát hiện sớm bệnh cường giáp, suy giáp, ung thư tuyến giáp
• Hỗ trợ theo dõi, quản lý, điều trị các tình trạng về tuyến giáp
• Xét nghiệm tiện lợi ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mãu Diag

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Phòng ngừa và chăm sóc sau điều trị

Mặc dù không có phương pháp phòng hoàn toàn bệnh viêm tuyến giáp bán cấp, nhưng một số biện pháp có thể giảm thiểu nguy cơ tái phát hoặc giảm bớt triệu chứng:

• Hệ miễn dịch khỏe mạnh: Tăng cường hệ miễn dịch bằng chế độ ăn uống hợp lý, đầy đủ dinh dưỡng và tập thể dục thường xuyên giúp cơ thể đối phó tốt hơn với các tác nhân gây bệnh.
• Tránh stress: Stress có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tự miễn và ảnh hưởng đến sức khỏe tuyến giáp. Do đó, quản lý stress hiệu quả là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu i-ốt và vitamin D, giúp hỗ trợ chức năng tuyến giáp.
• Theo dõi chức năng tuyến giáp: Sau khi điều trị, bệnh nhân cần tiếp tục theo dõi chức năng tuyến giáp định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu của suy giáp hoặc bất kỳ vấn đề nào khác. Việc xét nghiệm máu và siêu âm tuyến giáp là rất quan trọng trong quá trình theo dõi bệnh.
• Điều trị tái phát: Trong trường hợp bệnh tái phát, việc điều trị kịp thời với thuốc giảm viêm hoặc các biện pháp hỗ trợ khác sẽ giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Chăm sóc sau điều trị cũng rất quan trọng để đảm bảo phục hồi hoàn toàn và tránh các vấn đề về chức năng tuyến giáp lâu dài. Bệnh nhân cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ và duy trì các thói quen lành mạnh để duy trì sức khỏe tuyến giáp.

Xem thêm: Viêm tuyến giáp kiêng ăn gì?

Lời kết

Viêm tuyến giáp bán cấp tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách. Dù bệnh không quá nguy hiểm, nhưng việc kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa biến chứng là rất quan trọng. Nếu bạn gặp các dấu hiệu nghi ngờ viêm tuyến giáp, hãy xét nghiệm sớm nhất để chẩn đoán và chữa trị kịp thời!.