U tuyến giáp là gì: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách thức điều trị

Tìm hiểu về u tuyến giáp

U tuyến giáp là sự hình thành khối u trong tuyến giáp, một cơ quan quan trọng nằm ở cổ, có chức năng sản xuất hormone giúp điều hòa quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Các u giáp có thể u tuyến giáp lành tính hoặc ác tính, trong đó u lành tính chiếm phần lớn. Tuy nhiên, một số u ác tính có thể gây nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. U giáp thường không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu, điều này khiến việc phát hiện bệnh gặp khó khăn. Khi u giáp phát triển, các dấu hiệu như đau cổ, khó nuốt hoặc sưng cổ có thể xuất hiện.

Các loại u giáp được chia thành hai loại chính:

• U tuyến giáp lành tính: Đây là loại u phổ biến và thường không gây nguy hiểm. U tuyến giáp lành tính như bướu giáp nhân hoặc nang giáp không lan ra ngoài tuyến giáp và không ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể. Chúng có thể không yêu cầu điều trị ngay lập tức và chỉ cần theo dõi định kỳ.

• U tuyến giáp ác tính: Đây là những khối u có khả năng lan rộng ra các bộ phận khác của cơ thể, đặc biệt là các hạch bạch huyết và phổi. U giáp ác tính có thể phát triển thành ung thư tuyến giáp, bao gồm các thể nhú, thể nang, thể medullary và thể tế bào vẩy. Các khối u này cần được phát hiện và điều trị sớm để ngăn ngừa di căn và giảm thiểu nguy cơ tử vong.

Nguyên nhân u tuyến giáp

Mặc dù chưa có nghiên cứu xác định chính xác nguyên nhân gây u giáp, nhưng một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng phát triển bệnh. Các yếu tố này bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Người có người thân bị ung thư tuyến giáp có nguy cơ cao mắc bệnh. Điều này chỉ ra rằng yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò trong sự phát triển của u giáp.

• Phơi nhiễm với bức xạ: Những người tiếp xúc với bức xạ vùng cổ hoặc đầu, đặc biệt là trong quá trình điều trị các bệnh khác bằng xạ trị, có nguy cơ mắc u giáp cao hơn. Phơi nhiễm bức xạ có thể làm tăng khả năng phát triển u giáp, đặc biệt là các u ác tính.

• Thiếu iod: Iod là một yếu tố cần thiết cho tuyến giáp để sản xuất hormone. Thiếu i-ốt trong chế độ ăn uống có thể dẫn đến bướu giáp và tạo cơ hội hình thành các khối u trong tuyến giáp. Những khu vực thiếu i-ốt trong thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ u tuyến giáp.

• Rối loạn hormone tuyến giáp: Những vấn đề như cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức) hoặc suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém) có thể làm thay đổi chức năng tuyến giáp, gây ra sự phát triển bất thường của các tế bào và tạo ra các khối u.

Mặc dù các yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ mắc u giáp, nhưng không phải ai có yếu tố nguy cơ đều bị bệnh.

Xem thêm: Tuyến giáp có nhân

Dấu hiệu u tuyến giáp

Triệu chứng u tuyến giáp thường không rõ rệt trong giai đoạn đầu, vì vậy nhiều bệnh nhân có thể không nhận thấy sự tồn tại của khối u cho đến khi nó phát triển. Tuy nhiên, khi u giáp tăng kích thước, một số dấu hiệu sau có thể xuất hiện:

• Triệu chứng khó nuốt và khó thở: Khi u giáp phát triển lớn, nó có thể gây áp lực lên thực quản và khí quản, gây khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc thở.

• Triệu chứng đau cổ: Nếu khối u lớn dần, người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu ở vùng cổ, đặc biệt là khi cử động cổ hoặc khi khối u tạo áp lực lên các cấu trúc xung quanh.

• Triệu chứng ho khan: Một số bệnh nhân có thể gặp phải triệu chứng ho kéo dài, thường là ho khan, không có đờm. Triệu chứng này có thể xảy ra khi khối u ảnh hưởng đến thanh quản hoặc đường thở.

• Triệu chứng sưng cổ: Cổ có thể bị sưng hoặc xuất hiện một khối cứng do sự phát triển của u giáp. Sự sưng này thường dễ nhận thấy khi u phát triển đủ lớn.

Ngoài các triệu chứng trên, bệnh nhân còn có thể gặp phải những triệu chứng khác do rối loạn hormone tuyến giáp, chẳng hạn như mệt mỏi, da khô, rụng tóc, run tay, táo bón, hoặc lo âu. Những dấu hiệu này thường liên quan đến sự thay đổi trong chức năng của tuyến giáp.

Xem thêm: Bệnh tuyến giáp là gì?

Biến chứng u tuyến giáp

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, u giáp có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Di căn: Đối với u giáp ác tính, các tế bào ung thư có thể phát tán sang các bộ phận khác trong cơ thể, đặc biệt là các hạch bạch huyết và phổi. Di căn là một biến chứng nguy hiểm, làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh và giảm cơ hội điều trị thành công.
• Ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp: Ugiáp có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất hormone của tuyến giáp. Điều này có thể dẫn đến tình trạng cường giáp (tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, gây tăng cường chuyển hóa) hoặc suy giáp (tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, làm chậm quá trình chuyển hóa trong cơ thể). Cả hai tình trạng này đều có thể gây ra các rối loạn chuyển hóa nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện của người bệnh.

Cách thức điều trị

Sau khi chẩn đoán u tuyến giáp bằng cách siêu âm, xét nghiệm chức năng tuyến giáp (TSH, FT3, FT4), và chọc hút kim nhỏ để xác định tính chất của khối u, bác sĩ sẽ tiến hành chữa trị. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào loại u, kích thước và mức độ nghiêm trọng của nó.

• Phẫu thuật u tuyến giáp: Là phương pháp điều trị chính đối với u giáp, đặc biệt là khi u giáp có kích thước lớn hoặc có khả năng ác tính. Phẫu thuật cắt bỏ khối u hoặc cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp nếu cần.
• Xạ trị: Sử dụng bức xạ để điều trị u giáp ác tính hoặc giảm nguy cơ tái phát sau phẫu thuật.
• Thuốc điều trị hormone tuyến giáp: Dùng trong trường hợp suy giáp hoặc sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp.

Làm gì khi bị u tuyến giáp?

Khi phát hiện có u giáp, bệnh nhân cần tuân thủ các bước chăm sóc sau:

• Thực hiện theo chỉ định của bác sĩ: Quan trọng nhất là thực hiện đúng các phương pháp điều trị, như phẫu thuật, xạ trị hoặc thuốc hormone tuyến giáp, và theo dõi sát sao với bác sĩ.

• Chế độ ăn uống hợp lý: Bổ sung các thực phẩm giàu i-ốt và dưỡng chất hỗ trợ tuyến giáp như rau xanh, hải sản và các loại hạt giúp duy trì sức khỏe tuyến giáp. Tránh các thực phẩm có thể làm tăng viêm hoặc gây cản trở hấp thu i-ốt.

• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Thăm khám bác sĩ thường xuyên để kiểm tra tình trạng u và các dấu hiệu thay đổi. Điều này giúp phát hiện sớm bất kỳ sự phát triển của khối u hoặc biến chứng.

• Lắng nghe cơ thể: Nếu có các triệu chứng như khó nuốt, sưng cổ, ho khan, hoặc khó thở, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức để được xử lý kịp thời.

• Chăm sóc tinh thần: U giáp, dù là lành tính hay ác tính, có thể gây lo âu. Việc duy trì tinh thần lạc quan và giảm căng thẳng có thể hỗ trợ quá trình điều trị.

Việc tuân thủ chế độ chăm sóc sức khỏe và điều trị phù hợp sẽ giúp bệnh nhân giảm thiểu nguy cơ biến chứng và sống khỏe mạnh hơn.

Tổng kết

U tuyến giáp là tình trạng khá phổ biến, nhưng không phải tất cả các u giáp đều là ác tính. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Cùng với việc theo dõi sức khỏe định kỳ và thực hiện các xét nghiệm, bệnh nhân có thể giảm thiểu nguy cơ và cải thiện chất lượng cuộc sống.