Sinh thiết tuyến giáp là gì? Khi nào nên thực hiện sinh thiết

Sinh thiết tuyến giáp là gì?

Sinh thiết tuyến giáp là một thủ thuật y khoa nhằm lấy một lượng nhỏ tế bào hoặc mô từ bên trong tuyến giáp – tuyến nội tiết nằm ở vùng cổ – để phân tích dưới kính hiển vi tại phòng xét nghiệm. Mục tiêu là xác định bản chất của những khối bất thường như u, nhân giáp hay nang – liệu chúng là lành tính hay ác tính.

Thủ thuật này đặc biệt quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán chính xác các bệnh lý tuyến giáp hay các trường hợp viêm tuyến giáp Hashimoto. Việc đánh giá đúng bản chất của tổn thương giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp như theo dõi định kỳ, điều trị nội khoa hay phẫu thuật nếu cần.

Trong hầu hết các trường hợp, sinh thiết được thực hiện bằng kỹ thuật chọc hút bằng kim nhỏ (Fine Needle Aspiration – FNA). Bác sĩ sử dụng một kim rất mảnh chọc vào vị trí nghi ngờ dưới hướng dẫn của siêu âm để đảm bảo chính xác vị trí lấy mẫu. Đây là phương pháp ít xâm lấn, an toàn và cho kết quả tin cậy trong việc phân biệt lành – ác tính của khối u tuyến giáp.

Sinh thiết tuyến giáp có nguy hiểm không?

Đây là một phương pháp ít xâm lấn, được đánh giá là an toàn và thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Trong đa số trường hợp, quy trình diễn ra nhanh chóng, không cần gây mê toàn thân và người bệnh có thể về nhà ngay trong ngày.

Xem thêm: Chọc tế bào tuyến giáp có đau không?

Ai cần thực hiện sinh thiết?

Sinh thiết tuyến giáp không phải là thủ thuật áp dụng cho tất cả mọi trường hợp có bất thường ở tuyến giáp. Thay vào đó, bác sĩ sẽ chỉ định khi có bằng chứng rõ ràng từ siêu âm hoặc các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh cho thấy sự xuất hiện của khối bất thường – chẳng hạn như nốt giáp hoặc nang có đặc điểm nghi ngờ.

Những người có u tuyến giáp có đường kính từ 1cm trở lên, đặc biệt nếu hình ảnh siêu âm ghi nhận các dấu hiệu như tăng sinh mạch máu, vi vôi hóa bên trong, rìa không đều hoặc có dạng đặc – là đối tượng được ưu tiên thực hiện sinh thiết nhằm sàng lọc nguy cơ ung thư tuyến giáp.

Ngoài ra, sinh thiết còn được xem xét ở người có phì đại tuyến giáp, người mắc Basedow, có nhân độc tuyến giáp hoặc nang tuyến giáp nghi ngờ, cũng như khi kết quả xét nghiệm máu cho thấy rối loạn hormone tuyến giáp mà nguyên nhân chưa được xác định rõ. Đây là bước cần thiết để có thể quản lý và điều trị đúng hướng nếu có tổn thương ác tính.

Khi nào cần chọc sinh thiết tuyến giáp?

Không phải mọi nốt giáp đều cần sinh thiết. Việc có thực hiện sinh thiết hay không sẽ phụ thuộc vào đánh giá tổng thể của bác sĩ, dựa trên các yếu tố lâm sàng và hình ảnh học. Một số tình huống thường gặp khiến bác sĩ đề xuất sinh thiết bao gồm:

• Khối u có kích thước từ 1 cm trở lên, đi kèm đặc điểm nghi ngờ trên siêu âm như cấu trúc đặc, tăng sinh mạch hoặc vôi hóa nhỏ.

• Có hạch cổ bất thường, nghi ngờ liên quan đến di căn từ tuyến giáp.

• Khối giáp phát triển nhanh, gây biến dạng cổ hoặc xuất hiện triệu chứng như nuốt vướng, khàn tiếng.

• Người có tiền sử ung thư tuyến giáp hoặc từng mắc bệnh lý tuyến giáp ác tính.

• Rối loạn chức năng tuyến giáp không rõ nguyên nhân, không giải thích được bằng các xét nghiệm nội tiết thường quy.

Việc chỉ định sinh thiết không chỉ dựa vào kích thước u mà còn phụ thuộc vào độ nghi ngờ của khối tổn thương qua chẩn đoán hình ảnh, bối cảnh lâm sàng và tiền sử bệnh lý của từng cá nhân.

Xem thêm: FNA tuyến giáp là gì?

Quy trình thực hiện sinh thiết tuyến giáp

Phương pháp này thường được tiến hành bằng kỹ thuật chọc hút bằng kim nhỏ (FNA), trong đó bác sĩ sử dụng một kim rất mảnh để lấy mẫu tế bào trực tiếp từ vị trí nghi ngờ trong tuyến giáp. Quá trình này luôn được hỗ trợ bởi hình ảnh siêu âm, giúp xác định chính xác vị trí cần lấy mẫu, từ đó tăng độ chính xác trong chẩn đoán và giảm thiểu tổn thương mô lành.

Trong một số tình huống đặc biệt – như khối tổn thương nằm sâu, cấu trúc phức tạp hoặc kết quả sinh thiết kim nhỏ chưa đủ thông tin – bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết kim lõi. Phương pháp này sử dụng kim có đường kính lớn hơn để thu được mảnh mô lớn hơn, phù hợp với việc phân tích mô học chuyên sâu.

Thời gian thực hiện mỗi ca sinh thiết thường dao động từ 15 đến 30 phút. Đây là thủ thuật ít xâm lấn và không cần gây mê toàn thân. Sau khi hoàn tất, người bệnh có thể nghỉ ngơi ngắn tại trung tâm y tế rồi trở về nhà trong ngày, không cần nằm viện.

Lưu ý khi thực hiện sinh thiết

Người bệnh cần cung cấp đầy đủ thông tin cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe hiện tại, đặc biệt là các loại thuốc đang sử dụng. Việc đang dùng thuốc chống đông máu (như aspirin, warfarin) hoặc thuốc kháng viêm có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi chọc kim. Do đó, bác sĩ sẽ xem xét có cần tạm ngưng các loại thuốc này hay không trước khi tiến hành sinh thiết.

Mặc dù an toàn, phương pháp này vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ như đau âm ỉ, bầm tím, hoặc chảy máu nhẹ tại vị trí chọc kim. Rất hiếm khi xảy ra tình trạng nhiễm trùng nếu quy trình được thực hiện trong môi trường vô trùng và người bệnh tuân thủ hướng dẫn chăm sóc sau thủ thuật. Các phản ứng phụ này thường tự hết trong vòng vài ngày và hiếm khi cần can thiệp y tế.

Làm gì sau khi sinh thiết tuyến giáp?

Sau sinh thiết, người bệnh được khuyến cáo nghỉ ngơi trong ngày để ổn định vùng chọc kim. Hạn chế các hoạt động mạnh ở vùng cổ như xoay đầu quá mức, mang vác nặng hoặc tập thể thao trong 1–2 ngày đầu. Nếu cảm thấy khó chịu, có thể sử dụng thuốc giảm đau thông thường theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Ngoài ra, nên theo dõi các dấu hiệu bất thường như sưng nề ngày càng lớn, khó thở, đau tăng dần hoặc sốt. Đây có thể là biểu hiện của biến chứng và cần được kiểm tra y tế ngay lập tức.

Người bệnh cũng cần tái khám đúng lịch hẹn, không chỉ để nhận kết quả mà còn giúp bác sĩ đánh giá lại vùng sinh thiết và đưa ra hướng điều trị tiếp theo nếu cần thiết – chẳng hạn như phẫu thuật hoặc tiếp tục quản lý, kiểm tra định kỳ.

Sinh thiết tuyến giáp bao lâu có kết quả?

Thời gian trả kết quả sinh thiết phụ thuộc vào cơ sở y tế, trung bình từ 3 đến 7 ngày. Kết quả giúp xác định rõ bản chất của u: lành tính, nghi ngờ hoặc ác tính, từ đó đưa ra hướng điều trị như theo dõi, phẫu thuật hay dùng thuốc nội tiết phù hợp.

Tổng kết

Sinh thiết tuyến giáp là bước không thể thiếu trong chẩn đoán chính xác các bệnh lý tuyến giáp. Việc hiểu rõ quy trình, chuẩn bị đúng cách và tuân thủ hướng dẫn sau sinh thiết giúp nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị bệnh lý tuyến giáp, đặc biệt với các trường hợp có khối u hoặc dấu hiệu nghi ngờ ác tính.