Kích thước tuyến giáp bình thường trên siêu âm là bao nhiêu?

Tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng giúp điều hòa chuyển hóa, điều chỉnh thân nhiệt và duy trì năng lượng cho cơ thể. Vậy kích thước tuyến giáp bình thường là bao nhiêu để đảm bảo chức năng này hoạt động ổn định? Tìm hiểu ngay cùng Diag!

Tuyến giáp là gì? Vị trí và chức năng trong cơ thể

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ, nằm ở phần trước cổ, ngay dưới sụn giáp. Tuyến này có hình dạng như con bướm với hai thùy trái và phải nối với nhau bằng một dải mô nhỏ gọi là eo tuyến giáp.

Tuyến giáp có nhiệm vụ sản xuất ra các hormone quan trọng như thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3). Đây là các hormone giúp điều hòa quá trình trao đổi chất, điều hòa thân nhiệt, nhịp tim, và huyết áp, đồng thời hỗ trợ chức năng của hệ thần kinh và nhiều chức năng sống khác của cơ thể.

Có những cách nào để đo kích thước tuyến giáp?

Phương pháp sờ tuyến giáp lâm sàng

Đây là cách đơn giản được bác sĩ sử dụng khi khám tại chỗ. Bằng cách sờ nắn cổ nhẹ nhàng, bác sĩ có thể phát hiện xem tuyến giáp có to ra, lệch, hoặc xuất hiện khối cứng hay không. Tuy nhiên, phương pháp này không cho biết số liệu cụ thể về kích thước hoặc thể tích tuyến.

Phương pháp siêu âm tuyến giáp

Phương pháp kiểm tra hình ảnh và phát hiện bất thường ở tuyến giáp chính xác, được sử dụng rộng rãi hiện nay. Qua hình ảnh siêu âm tuyến giáp, bác sĩ có thể xác định chiều dài, chiều rộng, và chiều dày của mỗi thùy tuyến giáp và đánh giá phần eo tuyến giáp.

Đây còn là phương pháp được sử dụng chủ yếu trong việc phát hiện các bệnh lý như nhân giáp, u giáp, và viêm tuyến. Đặc biệt là những bất thường nhỏ không thể phát hiện khi quan sát hoặc sờ trực tiếp.

Kích thước tuyến giáp bình thường là bao nhiêu?

Kích thước thùy tuyến giáp

Kích thước tuyến giáp bình thường là bao nhiêu? Ở người trưởng thành khỏe mạnh, kích thước tuyến giáp bình thường trên siêu âm có các chỉ số lần lượt là:

• Chiều dài: Từ 4 đến 6 cm.
• Chiều rộng: Từ 1,5 đến 2 cm.
• Độ dày (trước – sau): Khoảng 1,3 đến 2 cm.

Kích thước tuyến giáp có thể khác biệt theo giới tính. Nam giới thường có tuyến giáp lớn hơn nữ giới. Ngoài ra, kích thước tuyến cũng có thể thay đổi theo tuổi tác, thể trạng, chủng tộc, và chế độ dinh dưỡng (đặc biệt là lượng iod hấp thụ hằng ngày).

Kích thước eo tuyến giáp bình thường

Eo tuyến giáp là phần mô nối hai thùy tuyến. Kích thước bình thường của eo dao động từ 2 đến 6 mm. Trường hợp eo tuyến dày trên 1 cm có thể gợi ý tình trạng phì đại hoặc có nhân bất thường.

Thể tích tuyến giáp bao nhiêu là bình thường?

Tổng thể tích là tổng của hai thùy. Phần eo thường không tính do rất nhỏ. Công thức tính như sau:

Thể tích = Chiều dài × Rộng × Dày × 0,479 (cho mỗi thùy)

Giá trị thể tích tuyến giáp bình thường:

• Nam giới: ≤ 25 ml.
• Nữ giới: ≤ 18 ml.

Các bệnh lý liên quan đến kích thước tuyến giáp bất thường

Dưới đây là các bệnh lý phổ biến được chẩn đoán khi tuyến giáp có kích thước to hơn hoặc nhỏ hơn bình thường:

Bướu giáp lan tỏa

Bướu giáp lan tỏa là bệnh tuyến giáp to đều hai bên thùy, thường do thiếu iod trong khẩu phần ăn. Khi thiếu iod, tuyến giáp phải hoạt động nhiều hơn để tổng hợp hormone, dẫn đến phì đại mô tuyến.

Triệu chứng thường gặp:

• Cổ to đều hai bên, không đau.
• Có thể thấy rõ tuyến khi nuốt.
• Ít khi gây rối loạn chức năng nếu là bướu giáp đơn thuần.

Nếu bướu kèm theo triệu chứng cường giáp, cần thực hiện xét nghiệm chuyên sâu hơn để phân biệt với bệnh Basedow.

Bệnh Basedow (Graves)

Basedow là bệnh lý cường giáp tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tạo ra kháng thể kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức, dẫn đến phì đại tuyến và tăng sản xuất hormone.

Triệu chứng thường gặp:

• Tim đập nhanh, run tay, và lo lắng.
• Giảm cân dù ăn nhiều.
• Mắt lồi, bướu cổ rõ rệt.
• Đổ mồ hôi nhiều, khó ngủ.

Trên siêu âm, tuyến giáp thường to đều, tăng sinh mạch máu rõ, mô tuyến đồng nhất hoặc kèm nhân nhỏ.

Bướu giáp nhân

Bướu giáp nhân là tình trạng xuất hiện một hoặc nhiều nhân (bướu cổ cục nhỏ) trong tuyến giáp. Nhân giáp có thể lành tính hoặc ác tính, cần được theo dõi và đôi khi chọc hút tế bào để xác định tính chất.

Triệu chứng thường gặp:

• Cảm giác nghẹn cổ, khó nuốt.
• Nhân giáp sờ thấy rõ dưới da, di động theo nhịp nuốt.
• Có thể không có triệu chứng nếu nhân nhỏ.

Siêu âm giúp phân biệt nhân lành tính với nhân nghi ngờ ác tính dựa vào hình dạng, ranh giới, phản âm, và vi vôi hóa.

Viêm tuyến giáp Hashimoto

Đây là bệnh viêm tuyến giáp tự miễn mạn tính, trong đó hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại chính tuyến giáp, làm tổn thương mô tuyến, và dẫn đến suy giáp.

Triệu chứng thường gặp:

• Mệt mỏi kéo dài.
• Da khô, lạnh, và tóc rụng nhiều.
• Tăng cân dù ăn uống bình thường.
• Trí nhớ giảm sút, phản xạ chậm.

Trên siêu âm, tuyến giáp có thể to nhẹ lúc đầu, sau đó teo nhỏ, mô giảm âm và không đồng nhất.

Tuyến giáp teo nhỏ sau điều trị

Một số người có tuyến giáp teo nhỏ sau khi phẫu thuật cắt tuyến (cắt bán phần hoặc toàn phần), hoặc sau khi điều trị bằng iod phóng xạ (RAI). Tuyến giáp trong trường hợp này có thể không còn hoạt động, và bệnh nhân cần dùng hormone thay thế suốt đời.

Triệu chứng thường gặp:

• Suy giáp rõ rệt nếu không dùng thuốc.
• Mệt mỏi, buồn ngủ, và tăng cân.
• Da khô, nhịp tim chậm.
• Cảm giác yếu toàn thân.

Khi nào nên khám bác sĩ nội tiết?

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng bất thường nào dưới đây, nên đến khám tại chuyên khoa nội tiết để được chẩn đoán và theo dõi:

• Cảm giác nghẹn cổ, nuốt vướng.
• Cổ to bất thường hoặc thấy có khối lạ.
• Run tay, tim đập nhanh không rõ lý do.
• Tăng cân hoặc sụt cân bất thường.
• Thường xuyên mệt mỏi, mất tập trung.
• Có người thân bị bệnh tuyến giáp.
• Đang mang thai hoặc có ý định sinh con.

Làm thế nào để duy trì sức khỏe tuyến giáp ổn định?

Để tuyến giáp hoạt động hiệu quả và phòng ngừa các rối loạn chức năng, mọi người nên:

• Đảm bảo cung cấp đủ iod mỗi ngày: Iod là nguyên liệu chính để sản xuất hormone tuyến giáp. Bạn có thể bổ sung iod qua muối iod, rong biển, cá biển, tôm, và trứng.
• Tăng cường thực phẩm giàu selenium: Selenium giúp bảo vệ mô tuyến giáp khỏi stress oxy hóa và hỗ trợ chuyển đổi hormone T4 thành T3. Các thực phẩm giàu selenium gồm cá ngừ, trứng, hạt hướng dương, và hạt Brazil.
• Bổ sung kẽm trong khẩu phần ăn: Kẽm cần thiết cho sự tổng hợp và điều hòa hormone tuyến giáp. Kẽm có nhiều trong thịt bò, hàu, đậu nành, và ngũ cốc nguyên hạt.
• Ăn đủ sắt, đặc biệt với phụ nữ: Sắt giúp tuyến giáp hoạt động trơn tru và giảm nguy cơ suy giáp. Nên bổ sung từ gan, thịt đỏ, rau cải bó xôi, và các loại đậu.
• Hạn chế chất gây cản trở hấp thu iod (goitrogens): Các thực phẩm như cải bắp sống, củ cải trắng, và mầm đậu nành có thể ức chế hấp thu iod nếu dùng quá nhiều và không nấu chín. Nên ăn vừa phải và ưu tiên nấu chín trước khi dùng.
• Duy trì cân nặng hợp lý và vận động đều đặn: Béo phì hoặc thiếu vận động có thể ảnh hưởng đến hoạt động nội tiết và làm rối loạn hormone tuyến giáp. Nên tập thể dục tối thiểu 30 phút mỗi ngày để rèn luyện sức bền và ổn định đường huyết.
• Kiểm soát căng thẳng và ngủ đủ giấc: Stress kéo dài làm ảnh hưởng đến trục nội tiết – thần kinh – miễn dịch, có thể dẫn đến rối loạn chức năng tuyến giáp. Hãy ưu tiên nghỉ ngơi, thư giãn, thiền hoặc yoga để giữ cân bằng tinh thần.
• Tránh tiếp xúc với chất độc hại và phóng xạ không cần thiết: Một số chất như BPA (trong nhựa), thuốc trừ sâu, hoặc tia xạ vùng cổ có thể ảnh hưởng đến hoạt động tuyến giáp nếu tiếp xúc lâu dài.
• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt sau tuổi 35: Siêu âm tuyến giáp và xét nghiệm TSH, FT3, FT4 định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

Lời kết

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết tuy nhỏ nhưng có vai trò vô cùng lớn trong điều hòa các chức năng sống của cơ thể. Việc theo dõi kích thước tuyến giáp qua siêu âm là một bước quan trọng trong tầm soát và chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp sớm. Hiểu rõ kích thước tuyến giáp bình thường là bao nhiêu, cũng như các bệnh lý liên quan khi kích thước thay đổi, sẽ giúp bạn chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe bản thân.