Eo tuyến giáp là gì? Kích thước của eo tuyến giáp nằm trong khoảng nào?

Eo tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết quan trọng nằm ở vùng cổ. Cơ quan này có nhiệm vụ tạo ra các hormone giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất, điều hòa nhịp tim, thân nhiệt, và năng lượng trong cơ thể. Trong cấu trúc tuyến giáp, có một phần nhỏ được gọi là eo tuyến giáp. Đây là một bộ phận ít được biết đến nhưng lại có vai trò quan trọng trong hoạt động của tuyến này.

Eo tuyến giáp là một dải mô nhỏ nằm ngang, nối liền giữa hai phần của tuyến giáp – được gọi là thùy trái và thùy phải. Nếu hình dung kích thước tuyến giáp giống như hình con bướm, eo tuyến giáp chính là phần thân giữa hai cánh.

Xem thêm: Tuyến giáp là gì?

Mặc dù eo tuyến giáp không phải là nơi chính để sản xuất hormone, nhưng nó cũng có chứa các tế bào tuyến giáp. Cơ quan này đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc giữ kết cấu và định vị tuyến giáp.

Vị trí và kích thước của eo tuyến giáp nằm trong khoảng nào?

Eo tuyến giáp nằm ngay phía trước khí quản, tức là ống dẫn khí từ cổ họng xuống phổi. Nó thường nằm ở vị trí tương ứng với vòng sụn khí quản thứ 2 đến thứ 4.

Về kích thước, eo tuyến giáp có chiều cao trung bình khoảng 2 – 6 mm và chiều rộng từ 4 – 20 mm. Tuy nhiên, kích thước của eo tuyến giáp còn có sự khác biệt tùy theo cơ thể từng người. Ở một số người, eo tuyến giáp có thể nhỏ đến mức khó nhìn thấy qua siêu âm. Nhiều trường hợp không có eo tuyến giáp. Đây là một dạng biến thể giải phẫu bình thường trong y khoa. Nhiều trường hợp, người bệnh chỉ biết đến eo tuyến giáp qua siêu âm tuyến giáp định kỳ hoặc khi có dấu hiệu bất thường ở vùng cổ.

Xem thêm: Kích thước tuyến giáp bình thường là bao nhiêu?

Chức năng của eo tuyến giáp

Tuy chỉ là một phần nhỏ nằm giữa tuyến giáp, eo tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng. Cụ thể, eo tuyến giáp có ba chức năng chính:

Nối liền hai bên tuyến giáp thành một thể thống nhất

Tuyến giáp có hai phần chính gọi là thùy trái và thùy phải, nằm hai bên khí quản. Eo tuyến giáp nằm ở giữa, như một “chiếc cầu” nối liền hai thùy lại với nhau, tạo thành hình dáng giống như con bướm ở vùng trước cổ.

Nhờ có eo tuyến giáp, tuyến giáp được giữ cố định và có hình thể ổn định trong khoang cổ. Nếu không có eo tuyến giáp (một số người có thể không có do bẩm sinh), hai thùy tuyến giáp sẽ rời rạc và có thể hoạt động thiếu đồng bộ hơn.

Hỗ trợ chuyển động tự nhiên của tuyến giáp khi nuốt

Khi nuốt thức ăn hoặc nước bọt, khí quản và tuyến giáp đều có sự di chuyển nhẹ. Do nằm trước khí quản, eo tuyến giáp sẽ di chuyển lên xuống cùng với toàn bộ tuyến giáp trong quá trình này.

Việc này giúp cho tuyến giáp không bị xoay lệch hoặc trượt vị trí, đặc biệt khi nói chuyện, thở sâu, hay nuốt. Đây là một điểm quan trọng về mặt giải phẫu, giúp bác sĩ dễ dàng đánh giá tuyến giáp khi khám cổ cho người bệnh. Thực tế, khi sờ vào vùng eo tuyến giáp khi người bệnh nuốt, bác sĩ có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường như khối cứng hoặc nhân giáp.

Tham gia vào quá trình sản xuất hormone tuyến giáp

Bên trong eo tuyến giáp chứa các tế bào tuyến giáp có khả năng tạo ra hormone giống như các phần khác. Các hormone tuyến giáp quan trọng nhất bao gồm:

• Thyroxine (T4): Hormone chiếm số lượng lớn nhất. T4 có tác dụng điều khiển tốc độ trao đổi chất trong cơ thể.
• Triiodothyronine (T3): Hormone hoạt động mạnh hơn. T3 giúp điều chỉnh năng lượng, thân nhiệt, nhịp tim, và nhiều chức năng khác.

Eo tuyến giáp góp phần duy trì lượng hormone ổn định trong máu. Dù chỉ là một phần nhỏ, nhưng nếu có bệnh lý (như viêm, nhân, u…) xảy ra ở eo, nó vẫn có thể ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết của tuyến giáp.

Xem thêm: Tuyến giáp tiết ra hormon gì?

Các bệnh lý tuyến giáp thường gặp ở eo tuyến giáp

Giống như các phần khác của tuyến giáp, eo tuyến giáp cũng có thể gặp một số vấn đề sức khỏe:

Nhân tuyến giáp tại eo

Đây là bệnh lý tuyến giáp, xảy ra khi eo tuyến giáp nổi cục mô bất thường. Bướu giáp có thể là nhân lành tính (không nguy hiểm), hoặc hiếm hơn là nhân ác tính (ung thư). Nhân tại eo dễ gây chèn ép do vị trí gần khí quản, từ đó gây khó nuốt hoặc cảm giác nghẹn. Siêu âm là cách tốt nhất để phát hiện tình trạng này.

Viêm tuyến giáp

Một số người bị viêm tuyến giáp tự miễn, như viêm tuyến giáp Hashimoto. Khi xảy ra tình trạng viêm, tuyến giáp có thể sưng, đau, và giảm khả năng hoạt động. Nếu không điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến suy giáp. Đây là bệnh lý tuyến giáp khiến người bệnh mệt mỏi, da khô, lạnh, tăng cân, và chậm chạp.

Bệnh cường giáp (Bệnh Basedow)

Khi tuyến giáp hoạt động quá mức, mọi người có thể mắc cường giáp. Bệnh này khiến mọi người sụt cân nhanh, run tay, mất ngủ, hồi hộp, và tăng tiết mồ hôi. Eo tuyến giáp trong trường hợp này thường to hơn, có thể nhìn thấy rõ khi siêu âm.

Ung thư tuyến giáp tại eo

Ung thư tuyến giáp là bệnh lý tuyến giáp hiếm gặp nhưng có thể xảy ra. Nếu khối u xuất hiện ở eo, nó dễ chèn ép vào khí quản, gây khó thở, khàn tiếng, hoặc đau cổ. Phát hiện sớm và điều trị đúng sẽ giúp tăng hiệu quả điều trị.

Chẩn đoán bệnh lý ở eo tuyến giáp

Các phương pháp thường được dùng trong xét nghiệm chức năng tuyến giáp gồm:

Siêu âm tuyến giáp

Đây là cách nhanh chóng và không đau để kiểm tra tuyến giáp. Kết quả siêu âm cho biết tuyến giáp có bị to, có nhân hay không, cũng như xác định được vị trí của nhân ở đâu (bao gồm cả eo), kích thước và hình dạng như thế nào.

Xét nghiệm máu

Đây là phương pháp đo nồng độ các hormone tuyến giáp trong cơ thể để đánh giá khả năng hoạt động của hệ thống nội tiết. Các chỉ số gồm:

• Hormone kích thích tuyến giáp TSH (Thyroid Stimulating Hormone): Hormone điều khiển hoạt động của tuyến giáp. TSH kích thích tuyến giáp sản xuất hormone T3 và T4. Nồng độ TSH cao thể hiện tuyến giáp hoạt động yếu (suy giáp). Ngược lại, nồng độ TSH thấp cho thấy tuyến giáp đang hoạt động quá mức (cường giáp).
• Hormone T3 (Triiodothyronine): Hormone tác động trực tiếp lên hoạt động của tim, não, tiêu hóa, thân nhiệt, và quá trình trao đổi chất. Nồng độ hormone T3 cao hơn bình thường có thể là dấu hiệu của bệnh cường giáp.
• Hormone T4 (Thyroxine): Hormone chiếm phần lớn lượng hormone tự nhiên. Nếu nồng độ T4 thấp hơn bình thường, đây có thể là dấu hiệu của bệnh suy giáp.
• Kháng thể kháng Thyroperoxidase Anti-TPO: Kháng thể tuyến giáp thường xuất hiện ở người bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto. Đây là một dạng bệnh tự miễn khiến hệ miễn dịch quay ngược tấn công tuyến giáp.
• TRAb (Kháng thể kích thích thụ thể TSH): Kháng thể thường xuất hiện ở người bệnh Basedow (bệnh Graves). Đây là một trong số nguyên nhân dẫn đến bệnh cường giáp.

Xạ hình tuyến giáp

Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh để kiểm tra khả năng hoạt động của tuyến giáp, có độ an toàn cao. Xạ hình thường được dùng để phân biệt các nhân lành tính hay ác tính. Để thực hiện, người bệnh sẽ uống hoặc tiêm một lượng rất ít Iodine-123 (I-123) hoặc Technetium-99m (Tc-99m). Sau đó, bác sĩ sẽ dùng máy gamma camera để ghi lại hoạt động của tuyến giáp dựa trên mức độ hấp thụ chất phóng xạ.

Lưu ý: Cơ thể sẽ tự đào thải chất phóng xạ khỏi cơ thể trong vòng 24 – 48 giờ tùy theo cơ địa mỗi người qua nước tiểu hoặc mồ hôi.

Cách chăm sóc sức khỏe eo tuyến giáp

Để giữ sức khỏe eo tuyến giáp và tuyến giáp luôn khỏe mạnh, mọi người nên:

• Bổ sung iod: Có trong muối iod, hải sản, trứng, và sữa. Không nên dùng quá nhiều.
• Bổ sung selenium trong chế độ ăn uống: Có thể sử dụng hạt hướng dương, cá, và thịt nạc.
• Nạp vitamin D: Tắm nắng buổi sáng (15–20 phút/ngày) hoặc uống viên bổ sung theo chỉ định.
• Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm.
• Tránh căng thẳng kéo dài.
• Tập thể dục nhẹ nhàng (đi bộ, yoga…) mỗi ngày.
• Siêu âm tuyến giáp mỗi 6–12 tháng nếu có tiền sử nhân giáp hoặc người thân bị bệnh tuyến giáp.
• Khám sức khỏe định kỳ: Nhằm kiểm tra nồng độ TSH, T3, T4, giúp phát hiện sớm rối loạn hormone.

Xem thêm: Thực phẩm tốt cho tuyến giáp nữ

Lời kết

Eo tuyến giáp tuy nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong hoạt động nội tiết và cấu trúc tuyến giáp. Việc hiểu rõ về eo tuyến giáp giúp bạn chủ động phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Từ đó bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm ngay từ đầu.