Cách đọc kết quả siêu âm tuyến giáp và các chỉ số thường gặp

Các chỉ số chức năng tuyến giáp thường gặp

Chỉ số TSH

TSH (Thyroid Stimulating Hormone) là hormone được sản xuất từ tuyến yên – một tuyến nhỏ nằm trong não. Vai trò chính của nó là gửi tín hiệu yêu cầu tuyến giáp tiết hormone. Khi chỉ số tăng cao, có thể cho thấy tuyến giáp đang hoạt động kém hiệu quả (suy giáp). Ngược lại, chỉ số thấp thường là dấu hiệu tuyến giáp đang sản xuất hormone quá mức

Thyroxine tự do (FT4)

FT4 là dạng tự do và hoạt động của hormone Thyroxine (T4) – một trong hai hormone chính của tuyến giáp. FT4 đóng vai trò kiểm soát quá trình trao đổi chất, điều hòa thân nhiệt và hỗ trợ hoạt động của hệ tim mạch. Mức FT4 bất thường có thể phản ánh rối loạn trong chức năng tuyến giáp, giúp bác sĩ xác định hướng điều trị phù hợp.

Triiodothyronine tự do (FT3)

FT3 là dạng hoạt động mạnh hơn của hormone Triiodothyronine (T3). Trong nhiều trường hợp, FT3 được đo bổ sung khi FT4 bình thường nhưng người bệnh vẫn có dấu hiệu rối loạn tuyến giáp. Chỉ số FT3 đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện cường giáp nhẹ hoặc các bất thường không điển hình.

Kháng thể tuyến giáp

Đây là nhóm xét nghiệm giúp phát hiện các bệnh tuyến giáp do rối loạn miễn dịch – đặc biệt là viêm giáp Hashimoto và Basedow. Các loại kháng thể thường được kiểm tra gồm anti-TPO (kháng thể chống peroxidase tuyến giáp) và anti-Tg (kháng thể chống thyroglobulin). Nếu nồng độ kháng thể tăng cao, nhiều khả năng bị hệ miễn dịch tấn công, gây tổn thương tuyến giáp. Điều này dẫn đến phản ứng viêm hoặc tình trạng mất kiểm soát chức năng.

Hình ảnh siêu âm tuyến giáp

Siêu âm tuyến giáp là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh phổ biến, không gây đau và không xâm lấn. Bác sĩ dùng đầu dò siêu âm để ghi lại hình ảnh tuyến giáp, giúp đánh giá được kích thước tuyến giáp, hình dạng, và cấu trúc bên trong. Siêu âm giúp phát hiện nhân tuyến giáp, bướu giáp, và tổn thương có nguy cơ là ung thư. Hệ thống phân loại TIRADS thường được sử dụng để xác định mức độ nghi ngờ ác tính dựa trên đặc điểm hình ảnh.

Xem thêm: Siêu âm tuyến giáp có chính xác không?

Đọc kết quả siêu âm tuyến giáp thế nào?

Khi thực hiện siêu âm tuyến giáp, bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò để ghi lại hình ảnh chi tiết về cấu trúc bên trong tuyến giáp và các khu vực lân cận như hạch vùng cổ. Mục tiêu là phát hiện các bất thường như nhân tuyến giáp, tổn thương dạng bướu, hoặc dấu hiệu nghi ngờ ung thư tuyến giáp.

Báo cáo siêu âm thường bao gồm mô tả về:

• Kích thước tuyến giáp và thể tích

• Tính chất mô tuyến (đồng nhất hay không đồng nhất)

• Số lượng và đặc điểm của nhân giáp nếu có (kích thước, viền, vôi hóa, mức độ tăng sinh mạch máu…)

• Sự hiện diện của hạch cổ bất thường

• Phân loại TIRADS – hệ thống đánh giá nguy cơ ác tính của nhân giáp dựa trên hình ảnh

Kết quả siêu âm tuyến giáp bình thường

Khi tuyến giáp khỏe mạnh, hình ảnh siêu âm sẽ cho thấy các đặc điểm sau:

• Hình dạng và kích thước bình thường: Tuyến giáp có cấu trúc đều, không phì đại.

• Mô tuyến đồng nhất: Mật độ mô không có vùng giảm âm, không có hình ảnh dạng nang hoặc rắn xen kẽ.

• Không phát hiện nhân giáp: Không có vùng tổn thương cục bộ bên trong mô tuyến.

• Không có vi vôi hóa hay tăng sinh mạch máu: Đây là những dấu hiệu thường liên quan đến nguy cơ ác tính.

• Hạch cổ bình thường hoặc không xuất hiện hạch: Hạch cổ to, bất đối xứng có thể là chỉ dấu bất thường.

• TIRADS mức 1 hoặc 2: Đây là phân loại nguy cơ rất thấp hoặc gần như không có nguy cơ ác tính. Trong hầu hết các trường hợp, không cần can thiệp mà chỉ theo dõi định kỳ.

Làm gì khi kết quả siêu âm tuyến giáp bất thường?

Kết quả siêu âm tuyến giáp bất thường không đồng nghĩa với bệnh lý nguy hiểm, nhưng đó là dấu hiệu cho thấy bạn cần theo dõi kỹ hơn để xác định nguyên nhân và có hướng xử lý kịp thời. Một số dấu hiệu bất thường thường gặp trên hình ảnh siêu âm bao gồm:

• Sự xuất hiện của nhân tuyến giáp có kích thước lớn hơn 1cm

• Có dấu hiệu vi vôi hóa – những đốm nhỏ sáng trên hình ảnh siêu âm, liên quan đến nguy cơ ác tính

• Tăng sinh mạch máu bất thường trong nhân

• Tuyến giáp không đều, có mô tuyến hỗn hợp hoặc xuất hiện bướu

Khi phát hiện những đặc điểm này, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện thêm thủ thuật sinh thiết bằng kim nhỏ (FNA) để lấy mẫu mô tuyến kiểm tra dưới kính hiển vi. Mục đích của sinh thiết là phân biệt giữa nhân lành tính và nguy cơ ung thư tuyến giáp.

Trong trường hợp nghi ngờ viêm tuyến giáp, bướu giáp lan tỏa hoặc cường giáp, người bệnh thường sẽ được chỉ định làm thêm các xét nghiệm chức năng tuyến giáp như TSH, FT4, FT3 hoặc kháng thể tuyến giáp. Các kết quả này giúp bác sĩ xác định tuyến giáp đang hoạt động quá mức, suy yếu, hay đang bị tấn công bởi hệ miễn dịch.

Ngoài ra, nếu thiếu iod – nguyên nhân phổ biến gây suy giáp hoặc bướu giáp ở nhiều vùng – thì việc điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung thực phẩm giàu iod (như rong biển, cá biển, muối iod) là cần thiết. Tuy nhiên, việc bổ sung iod nên thực hiện theo chỉ định bác sĩ, tránh tự ý dùng vì có thể làm nặng thêm tình trạng cường giáp tiềm ẩn.

Tóm lại, khi siêu âm cho thấy dấu hiệu bất thường, người bệnh không nên quá lo lắng nhưng cần theo dõi sát sao theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc ung bướu. Kiểm tra định kỳ, duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học và chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe tuyến giáp là chìa khóa phòng ngừa các biến chứng về sau.

Tổng kết

Siêu âm tuyến giáp là bước không thể thiếu trong kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người có triệu chứng cổ to, mệt mỏi, rối loạn nội tiết. Hiểu rõ cách đọc hiểu kết quả siêu âm tuyến giáp giúp phát hiện sớm các bệnh lý tuyến giáp và điều trị kịp thời, nâng cao sức khỏe tổng thể.

Liên hệ 1900 1717 để nhận tư vấn từ Trung tâm y khoa Diag. Hỗ trợ đặt lịch kiểm tra tuyến giáp ngay khi có nhu cầu một cách nhanh chóng.

• Trụ sở: 414 – 420 Cao Thắng nối dài, phường 12, quận 10, TPHCM
• Chi nhánh: https://diag.vn/location/

Xem thêm: Echo kém tuyến giáp là gì?