Tai biến méo miệng nguy hiểm như thế nào? Cách sơ cứu nhanh

Méo miệng là một trong những triệu chứng của tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, tình trạng méo miệng cũng thể hiện một số bệnh lý nguy hiểm khác và cần được lưu ý để điều trị kịp thời. Hãy cùng Diag phân biệt bị tai biến méo miệng và tai biến nói chung khác nhau như thế nào trong bài viết lần này!

Phân biệt bị tai biến méo miệng và tai biến nói chung

Tai biến là một thuật ngữ rộng trong y học, chỉ sự cố hoặc biến chứng bất lợi xảy ra trong quá trình điều trị hoặc bệnh tật. Nó có thể bao gồm nhiều tình trạng khác nhau, ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cơ thể.

Trong đó, đột quỵ, còn được gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể. Điều này khiến não bộ thiếu oxy và không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào, dẫn đến việc các tế bào não bắt đầu chết trong vòng vài phút nếu không được cung cấp đủ máu.

Méo miệng (Facial drooping/asymmetry) chỉ là một trong các triệu chứng có thể gặp trong tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, méo miệng cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác gây ra, phổ biến nhất là Liệt Bell (Bell’s Palsy) – một tình trạng viêm dây thần kinh mặt ngoại biên, không phải là đột quỵ.

Dây thần kinh số VII, hay còn gọi là dây thần kinh mặt, đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển các cơ mặt, cảm giác vị giác và các chức năng tự động như tiết nước bọt và nước mắt. Tình trạng méo miệng thường xảy ra khi dây thần kinh mặt bị tổn thương hoặc viêm, dẫn đến liệt hoặc yếu các cơ mặt. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm: 

• Viêm dây thần kinh: Do nhiễm virus như Herpes simplex hoặc Herpes zoster. 
• Chấn thương: Tổn thương do tai nạn hoặc phẫu thuật. 
• Bệnh lý khác: Bệnh Lyme, đái tháo đường hoặc sarcoidosis.

Tuy nhiên, việc méo miệng tai biến là do tổn thương đường dẫn truyền thần kinh trong não (trung ương), thay vì bị tổn thương trực tiếp dây thần kinh ở ngoại biên. Sự khác biệt này quan trọng trong việc phân biệt triệu chứng (ví dụ: liệt mặt trung ương trong đột quỵ thường không ảnh hưởng hoặc ít ảnh hưởng đến cơ trán, trong khi liệt mặt ngoại biên như Bell’s Palsy thường liệt cả nửa mặt trên và dưới).

Nhìn chung, méo miệng là một triệu chứng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó tai biến méo miệng do đột quỵ là một nguyên nhân nghiêm trọng và cần được loại trừ đầu tiên. Việc nhận biết các dấu hiệu đi kèm và tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời là rất quan trọng để đảm bảo điều trị hiệu quả và giảm thiểu các biến chứng.

Các triệu chứng khác của tai biến mạch máu não

Các triệu chứng của đột quỵ thường xuất hiện đột ngột và có thể khác nhau tùy thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

• Yếu hoặc tê liệt ở một bên cơ thể: Đây là một trong những dấu hiệu đặc trưng nhất của đột quỵ. Người bệnh có thể cảm thấy mất sức hoặc mất cảm giác ở mặt, tay hoặc chân, thường chỉ ở một bên của cơ thể. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể gặp khó khăn trong việc nâng cánh tay hoặc bước đi.
• Khó nói hoặc khó hiểu lời nói: Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến các trung tâm ngôn ngữ trong não, dẫn đến các vấn đề về giao tiếp. Người bệnh có thể nói ngọng, nói lắp, hoặc không thể diễn đạt được ý mình. Ngoài ra, họ cũng có thể gặp khó khăn trong việc hiểu những gì người khác đang nói.
• Rối loạn thị giác: Đột quỵ có thể gây ra các vấn đề về thị lực ở một hoặc cả hai mắt. Các triệu chứng có thể bao gồm: Nhìn mờ, nhìn đôi, mất thị lực một phần hoặc toàn bộ, mất thị lực thoáng qua.
• Đau đầu dữ dội: Đột quỵ xuất huyết thường gây ra đau đầu dữ dội, đột ngột, có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn. Đau đầu do đột quỵ có thể khác với những cơn đau đầu thông thường và cần được chú ý đặc biệt.
• Mất thăng bằng hoặc chóng mặt: Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến tiểu não, phần não chịu trách nhiệm về sự phối hợp và thăng bằng. Điều này có thể dẫn đến chóng mặt, mất thăng bằng, khó đi lại hoặc phối hợp các động tác.
• Lú lẫn hoặc thay đổi trạng thái tâm thần: Đột quỵ có thể gây ra lú lẫn, mất phương hướng, hoặc thay đổi đột ngột về trạng thái tâm thần. Người bệnh có thể trở nên mất tập trung, khó nhớ, hoặc có những hành vi bất thường.

Các bệnh xuất hiện triệu chứng méo miệng

Méo miệng, hay liệt mặt, là tình trạng mất khả năng vận động của một hoặc cả hai bên mặt. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các vấn đề thần kinh đến nhiễm trùng. Bên cạnh tai biến méo miệng do đột quỵ và liệt Bell, một số bệnh lý khác cũng gây ra tình trạng méo miệng bao gồm:

• Hội chứng Ramsay Hunt: Hội chứng Ramsay Hunt là một biến chứng của bệnh zona, ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt.
• Khối u: Khối u ở não hoặc dây thần kinh mặt có thể gây áp lực lên dây thần kinh, dẫn đến méo miệng.
• Bệnh Lyme: Bệnh Lyme là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn lây truyền qua vết cắn của bọ ve. Trong một số trường hợp, bệnh Lyme có thể gây liệt dây thần kinh mặt, dẫn đến méo miệng.

Ngoài các bệnh lý trên, méo miệng cũng có thể do một số nguyên nhân khác như chấn thương mặt, phẫu thuật, bệnh tự miễn.

Hướng dẫn sơ cứu khi phát hiện tai biến

Khi phát hiện dấu hiệu méo miệng hoặc đột quỵ, việc sơ cứu kịp thời và đúng cách có thể cứu sống người bệnh. Trước tiên, bạn cần trấn an người bệnh và giữ tâm lý họ bình tĩnh. Hãy nói chuyện nhẹ nhàng và đảm bảo đã đặt họ ở vị trí an toàn, nới lỏng quần áo chật như cà vạt hoặc khăn quàng. 

• Trong trường hợp họ đã bất tỉnh nhưng vẫn thở, hãy đặt họ nằm nghiêng với đầu hơi nâng lên để tránh nguy cơ nghẹt thở. 
• Trong trường hợp họ bất tỉnh và không thở, bạn thực hiện ép ngực hoặc hồi sức tim phổi. 

Khi thấy ai đó bị méo miệng đột ngột, hãy áp dụng ngay quy tắc F.A.S.T. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào dương tính (Face, Arms, Speech), hãy gọi cấp cứu ngay (Time). Cụ thể: 

• Face (Mặt): Kiểm tra xem mặt có bị xệ một bên khi người bệnh cố gắng cười không. 
• Arms (Tay): Yêu cầu người bệnh nâng cả hai tay. Nếu một tay bị yếu hoặc rơi xuống, đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ. 
• Speech (Lời nói): Yêu cầu người bệnh lặp lại một câu đơn giản. Nếu lời nói bị méo mó hoặc khó hiểu, đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ. 
• Time (Thời gian): Mỗi phút đều quan trọng. Gọi ngay số cấp cứu nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào. 

Bạn chú ý không cho người bệnh ăn hoặc uống để tránh nguy cơ nghẹt thở. Thường xuyên theo dõi tình trạng của người bệnh và chuẩn bị thông tin và thời gian bắt đầu triệu chứng để cung cấp cho nhân viên y tế.

Lời kết

Tai biến méo miệng là một trong những dấu hiệu cho thấy bệnh nhân mắc bệnh tai biến mạch máu não. Ngoài ra, tình trạng méo miệng còn là triệu chứng của một số bệnh lý thần kinh và bệnh khác.