Sùi mào gà ở họng: Triệu chứng, vị trí và phân biệt với viêm họng hạt

Bệnh sùi mào gà ở họng là gì?

Đây là tình trạng người bệnh nổi các nốt sùi, u nhú nhỏ, mềm, có màu da hoặc hơi sẫm ở niêm mạc hoặc miệng, v.v. Bệnh do virus Human Papillomavirus (HPV) gây ra, lây qua quan hệ bằng miệng hoặc tiếp xúc trực tiếp với vùng da hoặc niêm mạc bị tổn thương. Sùi mào gà ở họng giai đoạn đầu thường có triệu chứng mơ hồ, dễ nhầm lẫn với viêm họng hoặc các bệnh về họng khác.

Các vị trí thường nổi sùi khi bệnh sùi mào gà ở họng

Bệnh sùi mào gà họng thường xuất hiện ở những vùng niêm mạc ẩm ướt dễ tiếp xúc trực tiếp với virus HPV, đặc biệt là trong quá trình quan hệ bằng miệng.

1. Sùi mào gà ở cổ họng

Sùi mào gà ở cổ họng thường bắt đầu xuất hiện từ vài tuần đến vài tháng sau khi tiếp xúc với virus HPV khi quan hệ bằng miệng. Ban đầu, các nốt sùi nhỏ phát triển dần trên niêm mạc cổ họng, đặc biệt là quanh amidan và thành họng. Sùi mào gà ở cổ họng này dễ bị nhầm với các bệnh viêm họng thông thường, nhưng có những đặc điểm nhận biết rõ khi bệnh tiến triển:

• Nổi nốt sùi mào gà, u nhú mềm, có màu hồng nhạt hoặc màu da, chủ yếu mọc riêng lẻ quanh amidan, lưỡi và thành họng.
• Có thể thấy vướng víu, đau nhẹ khi ăn uống hoặc nuốt nước bọt.
• Nốt sùi có thể chảy máu nhẹ khi bị tổn thương do cử động hoặc tiếp xúc, gây cảm giác đau rát hoặc khó chịu.
• Nếu để lâu không điều trị, nốt sùi có thể kết thành mảng lớn, bề mặt gồ ghề, giống mào gà hoặc súp lơ, gây khó khăn hơn trong sinh hoạt.

2. Sùi mào gà trong họng

Sùi mào gà trong họng là tình trạng nổi các nốt mụn cóc nhỏ, mềm, mọc trên niêm mạc miệng và hầu họng. Triệu chứng thường xuất hiện sau khoảng vài tuần đến vài tháng sau khi nhiễm virus, không gây đau nhưng có thể lan rộng và phát triển thành các mảng lớn.

Các dấu hiệu phổ biến của bệnh gồm:

• Nổi các nốt sùi mào gà, mụn nhỏ, màu da hoặc hơi sẫm màu mọc rải rác trên lưỡi, niêm mạc miệng và vùng họng.
• Cảm giác khó chịu, ngứa hoặc vướng víu trong cổ họng, đặc biệt khi nuốt hoặc nói chuyện.
• Đau hoặc cảm giác rát nhẹ ở vùng tổn thương.
• Có thể gặp hiện tượng chảy máu hoặc dịch mủ khi các nốt sùi bị tổn thương do cử động hoặc tiếp xúc.
• Hôi miệng do tổn thương lâu ngày và dịch tiết do viêm nhiễm.
• Triệu chứng nặng hơn khi các nốt sùi kết thành mảng lớn, gây khó khăn trong việc ăn uống và giao tiếp.

3. Sùi mào gà vòm họng

Sùi mào gà ở vòm họng là tình trạng xuất hiện các nốt sùi, mụn cóc mềm, màu da hoặc hơi sẫm màu tại vùng vòm họng. Các triệu chứng thường xuất hiện ở lớp niêm mạc vòm họng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt. Một số dấu hiệu đặc trưng của bệnh gồm:

• Nổi các nốt sùi mào gà nhỏ, mềm, mọc rải rác hoặc tập trung thành cụm trên niêm mạc vòm họng, có thể giống hình mào gà hoặc súp lơ.
• Người bệnh cảm thấy vướng víu, ngứa hoặc khó chịu trong cổ họng, nhất là khi nuốt hay nói chuyện.
• Có thể đau rát nhẹ hoặc cảm giác nóng ở vùng tổn thương, kèm theo ho khan hoặc khàn giọng.
• Trong trường hợp nặng, các nốt sùi có thể chảy máu hoặc chảy mủ, dẫn đến hơi thở có mùi khó chịu.

4. Sùi mào gà cuống họng

Sùi mào gà cuống họng là tình trạng các nốt sùi, mụn cóc mềm, xuất hiện ở vùng cuống họng. Các triệu chứng thường xuất hiện sau vài tuần đến vài tháng từ lúc phơi nhiễm. Một số dấu hiệu thường thấy của bệnh gồm:

• Nổi các nốt sùi mào gà nhỏ, mềm, màu da hoặc hơi sẫm màu mọc trên niêm mạc cuống họng, có thể phát triển thành từng mảng lớn hơn theo thời gian.
• Vướng víu, khó chịu quanh vùng cuống họng, đặc biệt khi ăn uống hoặc nuốt nước bọt.
• Đau họng nhẹ hoặc cảm giác rát có thể xuất hiện khi các nốt sùi phát triển hoặc bị trầy xước.
• Có thể gặp tình trạng chảy máu nhẹ khi các nốt sùi bị kích thích trong quá trình ăn uống hoặc nói chuyện.
• Khàn tiếng, khó nuốt, hoặc cảm giác đau lan lên vùng tai do tổn thương gần các dây thần kinh ở cuống họng.

5. Sùi mào gà ở lưỡi

Sùi mào gà ở lưỡi là tình trạng nổi các nốt sùi nhỏ li ti hoặc mụn có màu hồng hoặc trắng xuất hiện trên bề mặt lưỡi, có thể mọc đơn lẻ hoặc thành cụm. Triệu chứng ban đầu thường nhẹ, khó phát hiện nhưng nếu không điều trị kịp thời, các nốt sùi sẽ phát triển to, liên kết thành mảng lớn và gây khó chịu rõ ràng hơn.

Các triệu chứng gồm:

• Nổi nốt sùi xuất hiện trên mặt trên hoặc dưới của lưỡi, có màu hồng tươi, trắng hoặc đỏ nhẹ, bề mặt gồ ghề hoặc lồi lõm.
• Gây vướng víu, ngứa hoặc khó chịu khi ăn uống, nói chuyện.
• Một số trường hợp, các nốt sùi có thể chảy máu hoặc mủ khi bị kích thích, khiến người bệnh đau rát.

6. Sùi mào gà ở môi

Sùi mào gà ở môi là tình trạng xuất hiện các mảng trắng hoặc đỏ xuất hiện ở khoang miệng và viền môi, tiến triển thành những nốt mụn nhỏ li ti, không đau và không ngứa. Các mảng này sau đó liên kết thành các mảng lớn với bề mặt sần sùi như súp lơ hoặc mào gà.

Những triệu chứng gồm:

• Xuất hiện mảng trắng hoặc đỏ ở khoang miệng và viền môi.
• Nổi mụn nhỏ li ti, bề mặt trơn nhẵn, màu hồng, mềm khi ấn, mọc riêng lẻ hoặc thành từng cụm.
• Các mụn sùi dần liên kết với nhau tạo thành mảng lớn có bề mặt gồ ghề đặc trưng giống hoa súp lơ hoặc mào gà.
• Các nốt sùi rất dễ bị vỡ, chảy máu hoặc chảy mủ, gây đau đớn, khó chịu.
• Vùng da môi sưng đỏ, viêm loét kèm theo cảm giác đau và khó chịu.
• Khó khăn khi ăn uống hoặc nói chuyện nếu các nốt sùi phát triển lớn và lan rộng.

Phân biệt viêm họng hạt và sùi mào gà ở họng

Viêm họng hạt và sùi mào gà ở họng có nhiều điểm giống nhau về triệu chứng. Tuy nhiên, nguyên nhân và cách điều trị lại khác biệt hoàn toàn. Cụ thể:

Sùi mào gà ở họng có nguy hiểm không? Các biến chứng

Sùi mào gà ở họng là tình trạng nguy hiểm. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống như:

• Tiến triển thành ung thư vòm họng: Một số chủng HPV đặc biệt là type 16 và 18 có nguy cơ cao gây ung thư vòm họng, đe dọa tính mạng người bệnh.
• Lở loét và hoại tử niêm mạc: Tổn thương sùi phát triển lan rộng có thể làm lở loét, hoại tử vùng niêm mạc miệng và họng, gây đau đớn và khó chịu.
• Nhiễm trùng thứ phát: Các nốt sùi bị tổn thương dễ bị vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm, làm bệnh tiến triển nặng và khó điều trị.
• Ảnh hưởng đến sinh hoạt và tâm lý: Đau khi nuốt, nói chuyện, ăn uống kém ngon, giảm sức khỏe tổng thể cùng cảm giác tự ti, lo lắng kéo dài.
• Nguy cơ lây lan sang người khác: Bệnh rất dễ lây truyền qua tiếp xúc gần hoặc quan hệ không an toàn, tạo thành vòng lây cộng đồng.
• Biến chứng trong thai kỳ: Phụ nữ mang thai mắc bệnh có thể gặp khó khăn trong sinh nở, tăng nguy cơ lây truyền HPV cho thai nhi gây sùi mào gà bẩm sinh hoặc tổn thương ở thanh quản trẻ.

Nguyên nhân gây nhiễm sùi mào gà ở họng

Virus HPV lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt là quan hệ bằng miệng. Ngoài ra, một số con đường khác cũng có thể dẫn đến lây sùi mào gà ở họng.

• Quan hệ tình dục bằng miệng với người nhiễm HPV: Đây là con đường lây truyền chính, khi virus theo dịch tiết từ bộ phận sinh dục hoặc miệng xâm nhập vào các vết trầy xước ở niêm mạc họng.
• Hôn sâu với người mắc bệnh: Việc tiếp xúc miệng và lưỡi qua hôn sâu tạo điều kiện cho virus lây qua nước bọt.
• Dùng chung vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, khăn mặt: Khi các đồ dùng này mang mầm bệnh từ người nhiễm HPV và dùng chung, virus dễ xâm nhập vào niêm mạc miệng bị trầy xước.
• Tiếp xúc gián tiếp với dịch hay mủ chứa HPV qua tay rồi đưa lên miệng cũng có thể gây nhiễm.
• Người có nhiều bạn tình, thói quen tình dục phức tạp, hoặc sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, làm tăng khả năng tổn thương niêm mạc, thuận lợi cho virus phát triển.

Nhóm đối tượng nguy cơ cao

Các nhóm đối tượng nguy cơ cao bao gồm:

• Người có nhiều bạn tình và quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt là quan hệ tình dục bằng miệng.
• Người có thói quen hôn sâu với bạn tình.
• Những người dùng chung vật dụng cá nhân với người mắc bệnh như bàn chải đánh răng, khăn mặt, chai lọ… đặc biệt khi niêm mạc miệng bị trầy xước.
• Người hút thuốc lá hoặc lạm dụng các chất kích thích.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm do HIV/AIDS, ung thư hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, làm giảm khả năng chống lại HPV.
• Trẻ em và thanh thiếu niên, do hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh hoặc có hoạt động tiếp xúc không an toàn.
• Những người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như giang mai, lậu, chlamydia.

Phương pháp chẩn đoán sùi mào gà ở họng

Các phương pháp chẩn đoán sùi mào gà ở họng gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ quan sát trực tiếp vùng họng để tìm các nốt sùi, tổn thương hoặc u nhú có hình dạng đặc trưng như súp lơ hay mào gà. Đồng thời, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, thói quen quan hệ tình dục cũng như các triệu chứng đi kèm.
• Xét nghiệm Acid Acetic: Thoa dung dịch axit axetic lên vùng nghi ngờ tổn thương. Nếu vùng đó chuyển sang màu trắng sau khoảng 15 phút, khả năng cao là có sùi mào gà. Đây là phương pháp sàng lọc nhanh, cần xác nhận lại bằng các xét nghiệm khác.
• Sinh thiết: Lấy mẫu mô tổn thương để soi dưới kính hiển vi hoặc phân tích ADN virus HPV, giúp phân biệt với các bệnh lý khác. Phương pháp này cho kết quả chẩn đoán chính xác cao.
• Xét nghiệm HPV DNA: Phân tích sự tồn tại và kiểu gen của virus HPV trong mẫu bệnh phẩm, đặc biệt quan trọng để đánh giá nguy cơ ung thư do virus này gây ra.
• Xét nghiệm máu: Được sử dụng để tầm soát các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như HIV, giang mai, chlamydia, nhằm chẩn đoán tổng quan tình trạng sức khỏe người bệnh.
• Khám vùng sinh dục: Giúp phát hiện các tổn thương sùi mào gà ở những vị trí khác nếu có, từ đó có kế hoạch điều trị toàn diện và hiệu quả hơn.

Khi nào cần thăm khám y tế?

Mọi người cần chủ động thăm khám y tế nếu:

• Xuất hiện các nốt sùi, mụn cóc, hoặc u nhú bất thường trong họng hoặc quanh vùng miệng, đặc biệt là những tổn thương dai dẳng không khỏi.
• Có cảm giác vướng víu, khó chịu trong họng, đau rát hoặc khó nuốt kéo dài.
• Ho dai dẳng, khàn tiếng hoặc các triệu chứng hô hấp khác không rõ nguyên nhân.
• Xuất hiện các vết loét, chảy máu hoặc dịch ở niêm mạc họng.
• Có tiền sử quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt là quan hệ tình dục bằng miệng với bạn tình mới hoặc có biểu hiện các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Đang trong quá trình điều trị các bệnh về họng nhưng không có dấu hiệu cải thiện hoặc tái phát thường xuyên.
• Có các dấu hiệu nghi ngờ biến chứng như sốt cao, sưng đau vùng cổ, khó thở hoặc mệt mỏi kéo dài.
• Thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao như người có hệ miễn dịch yếu, người hút thuốc lá hoặc sử dụng chất kích thích, hoặc người thường xuyên tiếp xúc với môi trường độc hại.

Phương pháp điều trị sùi mào gà ở họng

Phương pháp điều trị sùi mào gà ở họng tập trung vào việc loại bỏ các tổn thương sùi, kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ nâng cao hệ miễn dịch để ngăn ngừa tái phát.

• Liệu pháp lạnh (áp lạnh – cryotherapy): Sử dụng nitơ lỏng để đông lạnh và phá hủy các tế bào nhiễm virus tại vị trí sùi mào gà. Đây là phương pháp an toàn, chi phí hợp lý nhưng có thể cần thực hiện nhiều lần để đạt hiệu quả tối ưu.
• Đốt laser hoặc đốt điện cao tần: Phương pháp dùng tia laser hoặc sóng điện cao tần để loại bỏ tổn thương sùi. Ưu điểm là tác động nhanh, loại bỏ khỏi hầu hết các tổn thương trong một lần nhưng có thể để lại sẹo và có nguy cơ tái phát.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Được áp dụng khi các nốt sùi mào gà phát triển lớn hoặc điều trị bằng thủ thuật khác không hiệu quả. Bác sĩ sẽ gây tê và loại bỏ các tổn thương bằng dao mổ, sau đó chăm sóc vết thương kỹ lưỡng để tránh nhiễm trùng.
• Dùng thuốc hỗ trợ: Sau các thủ thuật, bệnh nhân có thể được sử dụng các loại thuốc hỗ trợ như thuốc kháng sinh nhằm ngăn ngừa bội nhiễm, tăng cường miễn dịch và làm rụng các nốt sùi, hạn chế sự phát triển của virus như Acyclovir, Cidofovir, Valacyclovir, v.v.
• Theo dõi và tái khám định kỳ: Quan trọng để phát hiện sớm tái phát hoặc biến chứng, đặc biệt với những người nhiễm các chủng HPV nguy cơ cao.

Biện pháp phòng ngừa nhiễm sùi mào gà ở họng

Để chủ động phòng ngừa nhiễm sùi mào gà ở họng, mọi người nên:

• Tiêm vắc xin HPV để chủ động phòng ngừa các chủng virus HPV gây sùi mào gà và một số loại ung thư liên quan.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su đúng cách và chung thủy một vợ một chồng để hạn chế lây nhiễm virus.
• Tránh quan hệ tình dục bằng miệng khi trong miệng có vết loét, vết thương hoặc các tổn thương niêm mạc khác.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn mặt, dao cạo để tránh lây nhiễm qua gián tiếp.
• Giữ vệ sinh răng miệng và vùng họng sạch sẽ, thăm khám nha khoa định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời các tổn thương.
• Tăng cường sức khỏe bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục thường xuyên, nghỉ ngơi đầy đủ và tránh các thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia.
• Chủ động tầm soát và kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhất là khi thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cao hoặc có các triệu chứng bất thường ở vùng họng.
• Trao đổi và điều trị đồng thời với bạn tình nếu phát hiện nhiễm bệnh để tránh tái nhiễm và lây lan cho người khác.