Săng giang mai là gì? Đặc điểm nhận biết và cách xử lý phù hợp

Săng giang mai là gì?

Săng giang mai là một vết loét đặc trưng xuất hiện ở giai đoạn nguyên phát của bệnh giang mai. Săng hình thành tại vị trí mà xoắn khuẩn Treponema pallidum xâm nhập vào cơ thể sau khi quan hệ tình dục không an toàn, thường là ở bộ phận sinh dục, hậu môn, miệng hoặc môi.

Đặc điểm quan trọng của vết loét giang mai là không đau và thường tự lành sau 3 – 6 tuần ngay cả khi không điều trị. Đây chính là điểm mấu chốt khiến nhiều người bỏ qua cơ hội điều trị hiệu quả, bởi họ nhầm tưởng rằng săng biến mất nghĩa là đã khỏi bệnh.

Tuy nhiên, sự biến mất của săng giang mai không có nghĩa là khỏi bệnh mà thường là dấu mốc bệnh đang chuyển sang giai đoạn thứ phát, với các triệu chứng toàn thân xuất hiện sau đó vài tuần như phát ban (đào ban), sốt nhẹ, đau họng hoặc mệt mỏi. Những triệu chứng này khiến người bệnh nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường mà không thăm khám chữa trị sớm.

Thời điểm xuất hiện các nốt giang mai

Các săng giang mai thường xuất hiện trong vòng 10 – 90 ngày sau khi đã phơi nhiễm với xoắn khuẩn T. pallidum qua quan hệ tình dục không an toàn. Mặc dù vậy, nhiều nghiên cứu và báo cáo thực tế cho thấy săng xuất hiện trung bình sau khoảng 21 ngày kể từ lúc QHTD.

Vị trí xuất hiện sẩn giang mai

Cơ chế lây truyền của xoắn khuẩn giang mai là qua tiếp xúc với vùng da/niêm mạc bị tổn thương nhẹ, hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc mỏng, ẩm, giàu mao mạch (như môi, âm đạo, quy đầu…).

Dựa vào cơ chế lây truyền này mà có thể nhận biết được săng giang mai chủ yếu xuất hiện ở cơ quan sinh dục ngoài, hậu môn – trực tràng hoặc miệng – vốn là những nơi nó niêm mạc mỏng ẩm và dễ tổn thương.

Ở nam giới:

• Dương vật (đặc biệt là quy đầu, rãnh quy đầu, thân dương vật).
• Bìu.
• Hậu môn – trực tràng – nếu có quan hệ đồng giới nam.
• Môi, lưỡi, lợi, họng, amidan – nếu quan hệ tình dục đường miệng.

Ở nữ giới:

• Âm hộ (môi lớn, môi bé).
• Tiền đình âm đạo, thành âm đạo.
• Cổ tử cung.
• Môi, lưỡi, lợi, họng, amidan – nếu quan hệ tình dục đường miệng.

Một số trường hợp hiếm lây bệnh qua ngón tay, bàn tay, da trầy xước nơi tiếp xúc trực tiếp với dịch chứa T. pallidum – có thể xảy ra ở những cán bộ y tế hoặc các ngành nghề có khả năng tiếp xúc với xoắn khuẩn.

Tầm soát 15 bệnh xã hội chỉ trong 1 xét nghiệm

• 18 chỉ số phát hiện 15 tác nhân gây bệnh đường tình dục
• Sàng lọc bệnh HIV, Lậu, Giang mai, Sùi mào gà…
• Xét nghiệm riêng tư, bảo mật thông tin
• Làm việc ngoài giờ hành chính tại 40+ điểm lấy mẫu.

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Đặc điểm nhận biết săng giang mai

Nếu bạn sờ thấy một vết loét tròn, không đau, chắc, không có mủ, nằm ở vị trí nhạy cảm (sinh dục, miệng, hậu môn) – đây rất có thể là săng giang mai.

Đặc điểm cụ thể của săng giang mai như sau:

• Không đau – đặc điểm quan trọng nhất.
• Vết loét hình tròn hoặc bầu dục, thường xuất hiện đơn độc.
• Màu hồng hoặc đỏ sẫm, không hoại tử.
• Kích thước nhỏ 5 – 20mm, có thể lớn hơn theo thời gian.
• Bờ rõ nét, rìa đều, hơi gờ nhẹ.
• Đáy phẳng, sạch, có thể hơi bóng đỏ, không có mủ.
• Rắn như sụn, chắc tay, có cảm giác cứng.

Xem thêm: Phát ban giang mai

Vì sao săng giang mai dễ bị bỏ sót?

Giang mai được biết đến là “kẻ lây lan thầm lặng” vì các dấu hiệu của săng rất khó nhận biết, dễ nhầm lẫn, tự lành dù không điều trị, và đặc biệt là không gây đau.

Săng giang mai không gây đau, không ngứa, không mủ, không mùi, và thường tự biến mất sau 3 – 6 tuần dù không dùng thuốc. Nó không gây ra “cảm giác báo động” và người bệnh không có cảm giác khó chịu, do đó chỉ nghĩ là tổn thương lành tính nên rất dễ chủ quan.

Thực tế còn cho thấy, sẩn giang mai có xu hướng xuất hiện ở các vị trí kín đáo rất khó quan sát như:

• Bên trong âm đạo, cổ tử cung.
• Trực tràng, hậu môn.
• Vòm họng, amidan.

Những vị trí này chỉ được phát hiện khi khám phụ khoa/hậu môn, trong khi hầu hết bệnh nhân không đi khám sớm vì không có triệu chứng rõ ràng hoặc vì tâm lý e ngại “bệnh nhạy cảm”.

Thêm vào đó, biểu hiện của săng dễ bị nhầm lẫn với loét miệng, viêm hoặc nhiễm nấm âm hộ ở nữ giới, đôi khi bị nhầm với trĩ hoặc nứt kẽ hậu môn ở nam giới. Những nhầm lẫn này khiến cả bệnh nhân lẫn bác sĩ không nghĩ đến giang mai nếu không có xét nghiệm huyết thanh học hoặc tiền sử nguy cơ lây nhiễm rõ ràng.

Xem thêm: Thời gian ủ bệnh giang mai

Cần làm gì khi có mụn giang mai?

Săng chỉ là biểu hiện ban đầu của một bệnh nhiễm trùng toàn thân do xoắn khuẩn T. pallidum gây ra, vậy nên việc xử lý bề mặt tổn thương không thể loại bỏ được vi khuẩn.

Chuyên gia y tế hướng dẫn các bước sau khi cơ thể xuất hiện các vết loét giang mai.

Không tự xử lý săng giang mai tại nhà

Đây là nguyên tắc quan trọng hàng đầu khi cơ thể xuất hiện các săng.

Về cơ bản thì săng chỉ là biểu hiện bên ngoài chứ không phải là gốc rễ của bệnh giang mai. Vậy nên việc tự ý loại bỏ săng không giúp khỏi bệnh giang mai dù cho săng có biến mất, mà ngược lại sẽ làm tăng nguy cơ mắc biến chứng nguy hiểm.

• Xử lý bằng thuốc bôi không rõ nguồn gốc, sát trùng, đốt điện, áp lạnh, bôi axit tưởng là trị vết loét, nhưng thực tế lại gây viêm, sẹo và làm mất đi các đặc điểm chẩn đoán đặc trưng của săng.
• Dùng thuốc bôi corticoid, thuốc kháng sinh không đúng chỉ định có thể làm thay đổi hình thái săng, khiến bác sĩ khó chẩn đoán chính xác.
• Bên trong săng có rất nhiều xoắn khuẩn T. pallidum, việc tự xử lý sẽ khiến săng bị tổn thương và vỡ ra, từ đó làm lây lan rộng hơn.

Xem thêm: Tác hại của bệnh giang mai

Ngừng quan hệ tình dục và các hoạt động có thể lây truyền

Trong giai đoạn có săng (tức là giang mai nguyên phát) thì vi khuẩn T. pallidum tồn tại với mật độ rất cao trong dịch tiết của săng và vùng niêm mạc lân cận. Do đó săng là nguồn lây nhiễm chính trong giai đoạn này.

Giai đoạn này có mức độ lây cao nhất và chỉ cần một lần tiếp xúc là đủ để truyền bệnh, miễn là có sự tiếp xúc trực tiếp giữa da/niêm mạc bị tổn thương với dịch chứa xoắn khuẩn.

Ngay cả khi quan hệ tình dục có dùng bao cao su thì vẫn có thể lây truyền giang mai, bởi bao cao su chỉ che phủ một phần dương vật. Nếu săng nằm ở bìu, gốc dương vật, vùng mu, hậu môn… thì vẫn có nguy cơ tiếp xúc trực tiếp.

Khi đã có săng giang mai trên cơ thể thì không có giải pháp bảo nào được xem là “an toàn tuyệt đối”, và chỉ có ngừng tiếp xúc hoàn toàn mới đảm bảo không lây bệnh.

Chủ động thăm khám chuyên khoa

Đi khám bác sĩ là giải pháp thiết yếu ngay khi phát hiện các săng, vừa điều trị gốc rễ từ sớm, vừa hạn chế lây lan trong cộng đồng.

Mặc dù săng chỉ là một vết loét nhỏ tại chỗ mà T. pallidum xâm nhập nhưng xoắn khuẩn đã lan vào máu cùng với biểu hiện dễ nhầm lẫn. Ngay cả khi săng tự biến mất thì cũng không được chủ quan, vì đây chính là giai đoạn tạm lắng của giang mai khi vi khuẩn bắt đầu tấn công sâu rộng khắp cơ thể.

Do đó, chỉ có bác sĩ mới là người đủ khả năng để chẩn đoán là mắc bệnh thông qua các xét nghiệm chuyên sâu và đưa ra phác đồ điều trị giang mai phù hợp.

Bác sĩ sẽ dùng xét nghiệm PCR hoặc soi kính hiển vi trường tối để kiểm tra dịch săng, kết hợp với xét nghiệm huyết thanh học (RPR/VDRL, TPHA/FTA-ABS) để xác nhận chẩn đoán.

Việc phối hợp này là bắt buộc để không bỏ sót giang mai giai đoạn sớm – vốn là giai đoạn dễ điều trị nhất nhưng cũng dễ bị bỏ qua.

Xem thêm

• Hình ảnh bệnh giang mai
• Dấu hiệu giang mai
• Xoắn khuẩn giang mai