Thuốc trị ký sinh trùng trên da: Tác dụng và lưu ý quan trọng

Ký sinh trùng trên da có thể gây ngứa ngáy, viêm nhiễm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Việc sử dụng thuốc trị ký sinh trùng trên da đúng cách không chỉ giúp tiêu diệt tác nhân gây bệnh mà còn ngăn ngừa tái nhiễm hiệu quả. Cùng Diag tìm hiểu thêm về vấn đề này nhé!

Thuốc trị ký sinh trùng là gì?

Ký sinh trùng là những sinh vật sống bám vào cơ thể người để hút chất dinh dưỡng. Một số loại có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như nhiễm trùng, suy giảm miễn dịch và tổn thương cơ quan. Chúng có thể tồn tại trên da, trong đường tiêu hóa hoặc các cơ quan nội tạng khác.

Thuốc diệt ký sinh trùng ở người là các loại dược phẩm có chứa hoạt chất có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của ký sinh trùng trong cơ thể người. Những loại thuốc này giúp loại bỏ ký sinh trùng hiệu quả, từ đó ngăn ngừa các biến chứng do chúng gây ra.

Công dụng của thuốc diệt ký sinh trùng:

• Tiêu diệt hoặc làm suy yếu ký sinh trùng trong cơ thể.
• Ngăn ngừa sự lây lan của bệnh ký sinh trùng.
• Giảm triệu chứng bệnh và phục hồi sức khỏe cho người bệnh.
• Bảo vệ cơ thể khỏi các biến chứng nguy hiểm do ký sinh trùng gây ra.

Xem thêm: Cách loại bỏ ký sinh trùng trong người

Phân loại thuốc trị ký sinh trùng ở người

Thuốc diệt ký sinh trùng được chia thành ba nhóm chính dựa trên loại ký sinh trùng mà chúng tiêu diệt:

Thuốc diệt giun

Giun là ký sinh trùng có thể cư trú trong ruột hoặc ngoài ruột. Các loại thuốc diệt ký sinh trùng giun thường được sử dụng bao gồm:

• Mebendazole: Thuốc này có tác dụng tiêu diệt nhiều loại giun đường ruột như giun đũa, giun kim, giun tóc và giun móc. Cơ chế hoạt động của nó là ức chế sự hấp thu glucose của giun, dẫn đến giun bị chết do thiếu năng lượng. Thuốc thường được sử dụng cho người lớn và trẻ em trên 2 tuổi. Lưu ý không sử dụng cho phụ nữ mang thai trong ba tháng đầu.
• Albendazole: Tương tự mebendazole, albendazole cũng được sử dụng để điều trị các loại giun đường ruột. Ngoài ra, thuốc còn hiệu quả đối với một số loại sán. Albendazole thường được chỉ định cho người lớn và trẻ em trên 2 tuổi. Cần thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Pyrantel pamoate: Thuốc này gây tê liệt giun, giúp cơ thể dễ dàng loại bỏ chúng qua phân. Pyrantel pamoate được sử dụng cho người lớn và trẻ em trên 2 tuổi. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cho phụ nữ mang thai.

Thuốc diệt sán

Sán là loại ký sinh trùng phức tạp hơn giun và thường khó điều trị hơn. Các loại thuốc diệt ký sinh trùng do sán gây nên phổ biến bao gồm:

• Praziquantel: Đây là thuốc hàng đầu trong giúp tiêu diệt các loại sán lá gan, sán dây và sán máng. Praziquantel hoạt động bằng cách tăng tính thấm của màng tế bào sán đối với ion canxi, gây co thắt và tê liệt sán. Thuốc diệt sán này được sử dụng cho người lớn và trẻ em trên 4 tuổi. Cần thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Niclosamide: Thuốc này chủ yếu được sử dụng để tiêu diệt sán dây. Niclosamide ức chế quá trình chuyển hóa năng lượng của sán, dẫn đến sán bị chết. Thuốc thường được chỉ định cho người lớn và trẻ em trên 2 tuổi. Lưu ý cần nhai kỹ viên thuốc trước khi nuốt để đạt hiệu quả tối ưu.

Thuốc diệt ký sinh trùng trên da

Các ngoại ký sinh trùng trên da như ghẻ và chấy gây nhiều phiền toái và khó chịu. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Permethrin: Đây là thuốc bôi ngoài da được sử dụng rộng rãi trong trị ghẻ và chấy. Permethrin tác động lên hệ thần kinh của ký sinh trùng, khiến chúng tê liệt và chết. Thuốc an toàn cho người lớn và trẻ em trên 2 tháng tuổi. Tuy nhiên, cần tránh tiếp xúc với mắt, mũi và miệng.
• Ivermectin: Ngoài dạng uống, ivermectin còn có dạng kem bôi để trị các bệnh lý do ký sinh trùng trên da như ghẻ và chấy. Thuốc được khuyến cáo cho người lớn và trẻ em trên 5 tuổi. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Benzyl benzoate: Thuốc bôi ngoài da có tác dụng tiêu diệt ký sinh trùng như ghẻ và chấy. Đây là một loại thuốc có thể gây kích ứng da nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ em. Vì vậy cần có sự chỉ định của bác sĩ khi sử dụng thuốc này.

Thuốc diệt ký sinh trùng đơn bào

Ký sinh trùng đơn bào như trùng roi đường ruột Giardia, trùng roi âm đạo, trùng amip và ký sinh trùng sốt rét Plasmodium có thể gây ra các bệnh nguy hiểm cho con người. Các loại thuốc phổ biến bao gồm:

• Metronidazole: Được sử dụng để trị nhiễm trùng do trùng roi âm đạo, trùng roi đường ruột (Giardia) và trùng amip. Thuốc hoạt động bằng cách phá hủy ADN của ký sinh trùng, ngăn chặn sự phát triển và sinh sản của chúng. Nó thường được chỉ định cho người lớn và trẻ em trên 1 tuổi, nhưng không nên sử dụng trong ba tháng đầu thai kỳ.
• Nitazoxanide: Đây là một loại thuốc phổ rộng, hiệu quả trong chữa trị trùng roi đường ruột Giardia và trùng bào tử Cryptosporidium (gây bệnh tiêu chảy). Thuốc có thể được sử dụng cho trẻ em từ 1 tuổi trở lên và người lớn. Thường ít tác dụng phụ và được dung nạp tốt.
• Chloroquine và Artemisinin: Được sử dụng trong điều trị sốt rét do ký sinh trùng sốt rét Plasmodium. Artemisinin và các dẫn xuất của nó là lựa chọn hàng đầu trong điều trị sốt rét kháng thuốc. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh kháng thuốc.

Những loại thuốc này cần được sử dụng đúng liều lượng và theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả chữa trị và tránh tác dụng không mong muốn.

Tác dụng phụ khi sử dụng thuốc ký sinh trùng

Dù thuốc điều trị ký sinh trùng mang lại hiệu quả cao, một số người có thể gặp tác dụng không mong muốn trong quá trình sử dụng. Dưới đây là các ảnh hưởng phổ biến và cách xử lý:

• Rối loạn tiêu hóa: Người dùng có thể gặp phải buồn nôn, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón, đau bụng, đầy hơi. Để giảm kích ứng dạ dày, nên uống thuốc sau bữa ăn và bổ sung đủ nước. Nếu triệu chứng kéo dài, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Thần kinh: Một số thuốc có thể gây đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi hoặc mất ngủ. Người dùng nên nghỉ ngơi đầy đủ, tránh lái xe hoặc vận động mạnh nếu cảm thấy chóng mặt.
• Phản ứng dị ứng: Thuốc có thể gây nổi mẩn đỏ, phát ban, ngứa hoặc phù mặt. Trong trường hợp nghiêm trọng, như khó thở hoặc sưng môi, cần ngừng thuốc ngay lập tức và đến cơ sở y tế gần nhất.
• Ảnh hưởng đến gan và thận: Một số thuốc dùng trong thời gian dài có thể gây tổn thương gan, thận với dấu hiệu vàng da, nước tiểu sẫm màu, đau hạ sườn phải. Khi gặp tình trạng này, người bệnh cần đi kiểm tra chức năng gan, thận và ngừng thuốc theo chỉ dẫn bác sĩ.

Liều lượng và lưu ý khác trong quá trình sử dụng

• Dùng đúng liều lượng: Không tự ý tăng hoặc giảm liều, luôn tuân theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế tác dụng phụ.
• Không kết hợp thuốc tùy ý: Một số thuốc có thể gây tương tác nguy hiểm khi dùng chung, ví dụ metronidazole có thể phản ứng mạnh với rượu bia.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú cần thận trọng: Một số thuốc tẩy ký sinh trùng ở người có thể gây ảnh hưởng đến thai nhi và trẻ sơ sinh. Trước khi dùng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương án điều trị an toàn.
• Kiểm tra sức khỏe trước khi dùng thuốc: Người mắc bệnh gan, thận hoặc rối loạn miễn dịch cần thông báo cho bác sĩ trước khi sử dụng thuốc này.
• Tái khám sau điều trị: Một số loại ký sinh trùng có thể chưa bị tiêu diệt hoàn toàn sau lần điều trị đầu tiên. Việc kiểm tra lại sức khỏe giúp xác định hiệu quả điều trị và ngăn ngừa tái nhiễm.

Cách phòng tránh nhiễm ký sinh trùng

Để giảm nguy cơ nhiễm bệnh, cần giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ. Rửa tay thường xuyên, tránh chạm tay bẩn lên mặt, nấu chín thực phẩm và hạn chế thịt sống, nước lã. Đồng thời, loại bỏ rác thải, nước đọng để ngăn côn trùng phát triển.

Hạn chế dùng chung đồ cá nhân để tránh lây nhiễm ký sinh trùng. Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần, sử dụng màn khi ngủ và bôi kem chống muỗi để phòng bệnh. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, cần xét nghiệm ký sinh trùng sớm để điều trị bệnh kịp thời.

Liên hệ trung tâm y khoa Diag ngay nếu bạn đang có nhu cầu xét nghiệm ký sinh trùng. Diag đang có gói xét nghiệm ký sinh trùng 12 chỉ số phát hiện nhiều loại ký sinh trùng phổ biến. Liên hệ ngay với Diag để được tư vấn kỹ càng nhất nhé:

• Trang chủ Diag: https://diag.vn/ 
• Hotline: 1900 1717