Tìm hiểu về ký sinh trùng đường ruột và phương pháp điều trị

Ký sinh trùng đường ruột là vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến cả người lớn và trẻ em. Chúng gây ra các triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa và thiếu dưỡng chất, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hãy cùng Diag tìm hiểu chi tiết về bệnh lý, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị qua bài viết sau nhé!

Ký sinh trùng đường ruột là gì?

Khái quát về bệnh

Ký sinh trùng đường ruột là những sinh vật sống trong hệ tiêu hóa của con người. Chúng sử dụng chất dinh dưỡng của vật chủ để phát triển và sinh sản. Chúng có thể gây tổn thương niêm mạc ruột, rối loạn tiêu hóa, thiếu dưỡng chất và suy giảm miễn dịch. Các loại ký sinh trùng đường ruột thường gặp gồm:

• Động vật nguyên sinh: Gồm các vi sinh vật đơn bào như trùng roi Giardia (Giardia lamblia), trùng amip lỵ (Entamoeba histolytica), Cryptosporidium, Cyclospora gây tiêu chảy kéo dài, viêm ruột.
• Giun sán: Gồm giun đũa, giun kim, sán dây, có thể gây thiếu máu, suy dinh dưỡng.

Ký sinh trùng này chủ yếu lây qua đường tiêu hóa, thông qua thực phẩm, nguồn nước nhiễm trứng hoặc ấu trùng ký sinh trùng.

Xem thêm: Ký sinh trùng là gì?

Đối tượng dễ nhiễm bệnh

Một số nhóm người có nguy cơ cao bị nhiễm ký sinh trùng trong đường ruột, bao gồm:

• Trẻ em: Hệ miễn dịch còn yếu, hay tiếp xúc với môi trường vệ sinh bẩn, có thói quen đưa tay vào miệng.
• Người cao tuổi: Hệ tiêu hóa suy giảm, dễ mắc bệnh nhiễm trùng.
• Người có hệ miễn dịch yếu: Bệnh nhân ung thư, HIV/AIDS, người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị nhiễm ký sinh trùng nặng hơn.
• Người sống trong điều kiện vệ sinh kém: Dùng nguồn nước không sạch, không có điều kiện vệ sinh an toàn dễ bị lây nhiễm.

Các loại ký sinh trùng đường ruột thường gặp

Ký sinh trùng đường ruột gồm nhiều loại khác nhau. Chúng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Dưới đây là một số loại phổ biến:

Giun kim

• Đặc điểm: Nhỏ, màu trắng, dài 2-13mm, sống chủ yếu ở ruột già, đẻ hàng nghìn trứng mỗi ngày.
• Lây nhiễm: Trứng bám vào tay, thực phẩm, quần áo, đồ chơi và lây qua đường miệng.
• Triệu chứng: Ngứa hậu môn dữ dội về đêm, rối loạn giấc ngủ, quấy khóc ở trẻ nhỏ, suy dinh dưỡng nếu nhiễm nặng.
• Phân bố: Chủ yếu ở trẻ em, đặc biệt trong môi trường tập thể như nhà trẻ, trường học.

Giun đũa

• Đặc điểm: Kích thước lớn (15-35cm), sống trong ruột non, có thể gây tắc ruột khi số lượng nhiều.
• Lây nhiễm: Trứng tồn tại lâu trong môi trường, lây qua thực phẩm, nguồn nước nhiễm bẩn.
• Triệu chứng: Nhiễm nhẹ thường không có triệu chứng, nhiễm nặng gây đau bụng, buồn nôn, sụt cân, tắc ruột, ho khan nếu ấu trùng lên phổi.
• Phân bố: Thường gặp ở vùng nhiệt đới, nơi có điều kiện vệ sinh kém.

Trùng roi Giardia

• Đặc điểm: Động vật nguyên sinh hình diều, sống trong ruột non, gây viêm đường ruột.
• Lây nhiễm: Qua nước ô nhiễm, thực phẩm chưa nấu chín, phổ biến ở nơi có hệ thống xử lý nước kém.
• Triệu chứng: Tiêu chảy kéo dài, đầy hơi, đau bụng, buồn nôn, sụt cân, kém hấp thu dưỡng chất nếu không điều trị.
• Phân bố: Phổ biến ở khu vực nguồn nước không đảm bảo, vùng thiên tai hoặc nơi có môi trường sống không sạch sẽ.

Ngoài ra, còn nhiều loại khác như giun móc, giun tóc, sán dây, trùng amip lỵ, trùng gây bệnh tiêu chảy Cryptosporidium. Chúng cũng có thể gây nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đến đường ruột.

Xem thêm:

• Ký sinh trùng ăn não
• Ký sinh trùng demodex

Triệu chứng nhiễm ký sinh trùng đường ruột

Triệu chứng ở người lớn khi nhiễm ký sinh trùng đường ruột bao gồm:

• Đau bụng âm ỉ, khó chịu vùng bụng.
• Buồn nôn, nôn mửa, mất nước, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân, cơ thể mệt mỏi.
• Một số trường hợp có triệu chứng dị ứng da như phát ban, ngứa.

Triệu chứng ở trẻ em và người cao tuổi:

• Ở trẻ em: Chậm phát triển, suy dinh dưỡng, biếng ăn. Trẻ hay gãi hậu môn, dẫn đến nhiễm trùng da.
• Ở người già: Mất nước, thiếu máu do ký sinh trùng hút dinh dưỡng, dẫn đến suy nhược cơ thể.

Nếu phát hiện triệu chứng nghi ngờ, người nghi nhiễm cần thực hiện các xét nghiệm ký sinh trùng ngay. Điều này giúp phát hiện bệnh và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Diag là trung tâm y khoa uy tín với hơn 25 năm kinh nghiệm cung cấp các dịch vụ xét nghiệm đa dạng, chẩn xác và nhanh chóng. Với hơn 3.500.000 lượt xét nghiệm, 6.500 bác sĩ đối tác, 40 điểm lấy mẫu, nơi đây luôn là địa điểm xét nghiệm tin cậy của nhiều khách hàng.

Gói xét nghiệm ký sinh trùng tại Diag với 12 chỉ số có thể phát hiện nhiều loại ký sinh trùng, trong đó có ký sinh trùng liên quan đến đường ruột. Nếu bạn đang có nhu cầu xét nghiệm ký sinh trùng, liên hệ Diag ngay để nhận tư vấn cụ thể nhất:

• Trang chủ Diag: https://diag.vn/
• Hotline: 1900 1717

Xem thêm: Ký sinh trùng ở mắt

Phương pháp chẩn đoán bệnh do ký sinh trùng đường ruột

Chẩn đoán bệnh do ký sinh trùng đường ruột dựa trên tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Các phương pháp chẩn đoán phổ biến gồm:

• Xét nghiệm phân: Xét nghiệm này kiểm tra mẫu phân dưới kính hiển vi để phát hiện trứng, ấu trùng hoặc ký sinh trùng trưởng thành. Xét nghiệm này có thể cần thực hiện nhiều lần để tăng độ chính xác. Một số kỹ thuật bổ trợ như nhuộm iodine hoặc phương pháp tập trung giúp nâng cao khả năng phát hiện.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này giúp tìm kháng thể, kháng nguyên của ký sinh trùng hoặc kiểm tra bạch cầu ái toan để phát hiện nhiễm giun sán. Phương pháp này hữu ích trong trường hợp ký sinh trùng không có trong phân hoặc đã di chuyển đến các cơ quan khác.
• Nội soi tiêu hóa: Nội soi được chỉ định khi nghi ngờ ký sinh trùng bám vào thành ruột, giúp quan sát tổn thương niêm mạc và phát hiện ký sinh trùng trực tiếp. Nếu cần, bác sĩ có thể lấy mẫu mô để sinh thiết, hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn.

Phác đồ điều trị và lưu ý

Việc điều trị bệnh do ký sinh trùng đường ruột phụ thuộc vào loại ký sinh trùng gây bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các loại thuốc kháng ký sinh trùng phổ biến:

• Albendazole, Mebendazole: Điều trị các loại giun thường gặp.
• Metronidazole, Tinidazole: Điều trị trùng roi Giardia và trùng amip lỵ.
• Praziquantel: Điều trị nhiễm sán dây hoặc sán lá gan.

Liều dùng và thời gian điều trị:

• Thuốc thường được sử dụng theo liều duy nhất hoặc trong vài ngày liên tục, tùy vào loại ký sinh trùng.
• Một số trường hợp nặng cần kết hợp nhiều loại thuốc hoặc điều trị lặp lại sau một khoảng thời gian để loại bỏ hoàn toàn ký sinh trùng.

Ngoài ra, cần lưu ý một số vấn đề sau khi sử dụng thuốc điều trị ký sinh trùng đường ruột:

• Điều trị ký sinh trùng cần có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
• Không tự ý dùng thuốc tẩy giun mà không có chẩn đoán chính xác.
• Một số thuốc không phù hợp cho phụ nữ có thai hoặc trẻ nhỏ dưới 2 tuổi.

Cách phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng đường ruột

Phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng đường ruột là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe. Các chuyên gia khuyến nghị thực hiện các biện pháp sau:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với đất. Cắt móng tay gọn gàng và tránh đưa tay lên miệng để hạn chế nguy cơ nhiễm trứng ký sinh trùng.
• Ăn uống an toàn: Chỉ ăn thực phẩm đã được nấu chín, tránh đồ tái sống như gỏi cá, rau sống chưa rửa kỹ. Uống nước đun sôi hoặc nước đóng chai có nguồn gốc rõ ràng và hạn chế sử dụng đá viên không đảm bảo vệ sinh.
• Giữ gìn môi trường sống sạch sẽ: Xử lý phân và rác thải đúng cách và không phóng uế bừa bãi. Ngoài ra, cần kiểm soát côn trùng trung gian như ruồi, gián để hạn chế sự lây lan của ký sinh trùng.
• Tẩy giun định kỳ: Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ em từ 2 tuổi trở lên và người lớn nên tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần. Đặc biệt là những người sống trong khu vực có nguy cơ cao. Việc này giúp giảm nguy cơ nhiễm và tái nhiễm ký sinh trùng đường ruột.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ hơn về các loại ký sinh trùng trong đường ruột, cách nhận biết triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả. Việc chủ động phòng ngừa và xét nghiệm định kỳ sẽ giúp bảo vệ sức khỏe, tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.