Cách đọc chỉ số xét nghiệm sán chó chính xác

Cách đọc kết quả xét nghiệm sán chó chính xác giúp xác định tình trạng nhiễm bệnh và có hướng điều trị phù hợp. Bài viết này của Diag sẽ hướng dẫn chi tiết cách hiểu các chỉ số quan trọng như kháng thể IgG, IgM, bạch cầu ái toan, đồng thời giải thích ý nghĩa kết quả xét nghiệm.

Bệnh sán chó là gì?

Bệnh sán chó, hay còn gọi là Toxocariasis, là tình trạng nhiễm ký sinh trùng do loài giun đũa chó (Toxocara canis) hoặc giun đũa mèo gây ra. Đây là một loại bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người, chủ yếu qua đường tiêu hóa khi con người vô tình nuốt phải trứng sán chó.

Các loại sán chó gồm:

• Toxocara canis: Ký sinh trùng phổ biến nhất gây bệnh ở người, thường gặp ở chó.
• Toxocara cati: Ký sinh trùng ở mèo, cũng có khả năng lây nhiễm sang con người.

Sán chó lây nhiễm sang con người qua nhiều con đường, bao gồm:

• Tiếp xúc với đất, cát có chứa trứng sán từ phân chó, mèo.
• Ăn phải thực phẩm hoặc uống nước bị nhiễm trứng sán chưa qua xử lý.
• Tiếp xúc với động vật nuôi có nhiễm sán chó mà không vệ sinh tay sạch sẽ.
• Không giữ vệ sinh cá nhân tốt, đặc biệt là trẻ nhỏ chơi ở khu vực có đất bị ô nhiễm.

Vì sao cần làm xét nghiệm sán chó?

Xét nghiệm sán chó là một bước quan trọng để phát hiện bệnh sớm và có phương án điều trị kịp thời. Một số lý do gồm:

• Xác định xem cơ thể có bị bệnh nhiễm trùng sán chó hay không.
• Đánh giá mức độ nhiễm bệnh để có hướng điều trị phù hợp.
• Phát hiện sớm trước khi bệnh gây ra biến chứng nghiêm trọng.
• Tránh lây nhiễm cho những người xung quanh, đặc biệt là trẻ em.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ nếu bạn có nguy cơ nhiễm cao (sống cùng thú cưng, thường xuyên tiếp xúc với đất cát).

Nhóm đối tượng khuyến cáo nên xét nghiệm:

• Người có triệu chứng nghi ngờ: Ngứa da, nổi mẩn, mệt mỏi, đau bụng, tiêu hóa kém, ho kéo dài, và mờ mắt.
• Người thường xuyên tiếp xúc với chó, mèo: Chủ nuôi, bác sĩ thú y, và nhân viên trại chó mèo.
• Trẻ nhỏ chơi đất, cát: Thường xuyên tiếp xúc với môi trường có nguy cơ nhiễm sán.
• Người ăn thực phẩm sống, uống nước không đảm bảo vệ sinh.
• Người làm việc trong môi trường có nguy cơ cao: Nông dân, công nhân vệ sinh, hay người làm lò mổ.
• Người có hệ miễn dịch yếu: Người cao tuổi, mắc bệnh mãn tính, và đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch.
• Người từng nhiễm sán chó trước đây: Có nguy cơ tái nhiễm.

Quy trình xét nghiệm sán chó

Bước 1: Lấy mẫu xét nghiệm

Xét nghiệm sán chó có thể thực hiện bằng các phương pháp sau:

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra sự có mặt của kháng thể chống lại sán chó.
• Xét nghiệm phân: Kiểm tra trứng hoặc ấu trùng của sán chó trong mẫu phân.

Bước 2: Tiến hành xét nghiệm

• Nếu xét nghiệm máu, phòng thí nghiệm sẽ sử dụng kỹ thuật ELISA để phát hiện kháng thể IgG hoặc IgM chống lại sán chó.
• Nếu xét nghiệm phân, mẫu phân sẽ được soi dưới kính hiển vi để tìm trứng hoặc ấu trùng của sán chó.

Bước 3: Nhận kết quả

Sau khi xét nghiệm, bác sĩ sẽ phân tích kết quả và tư vấn phương pháp điều trị nếu cần thiết.

Các phương pháp và cách đọc chỉ số xét nghiệm sán chó

Xét nghiệm máu (ELISA – Enzyme-Linked Immunosorbent Assay)

Mục đích: Kiểm tra xem cơ thể có sản sinh kháng thể chống lại sán chó hay không. Khi nhiễm sán, hệ miễn dịch sẽ tạo ra các kháng thể này.

Cách thực hiện:

• Lấy một mẫu máu từ tĩnh mạch.
• Mẫu được xét nghiệm để tìm kháng thể IgG hoặc IgM chống lại sán chó.

Kết quả:

• Âm tính (IgG < 9.0 U/ml): Không có dấu hiệu nhiễm sán chó.
• Không xác định (9.0 – 11.0 U/ml): Chưa thể khẳng định, có thể cần xét nghiệm lại sau 2-3 tuần.
• Dương tính (IgG > 11.0 U/ml): Có thể đã hoặc đang nhiễm sán chó, cần kết hợp với triệu chứng để xác định.
• IgM dương tính: Có thể đang nhiễm sán trong giai đoạn cấp tính (mới nhiễm), cần kiểm tra kỹ hơn.

Ưu điểm: Xét nghiệm nhanh, độ chính xác cao.
Nhược điểm: Không xác định được thời điểm nhiễm bệnh và có thể bị ảnh hưởng bởi các loại ký sinh trùng khác.

Xét nghiệm phân

Mục đích: Kiểm tra xem có trứng hoặc ấu trùng sán chó trong phân hay không.

Cách thực hiện:

• Lấy một mẫu phân và gửi đến phòng xét nghiệm.
• Mẫu phân được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm trứng hoặc ấu trùng sán chó.

Kết quả:

• Dương tính: Phát hiện trứng hoặc ấu trùng sán chó, xác nhận nhiễm bệnh.
• Âm tính: Không tìm thấy trứng sán, nhưng vẫn có thể nhiễm nếu ấu trùng đã di chuyển đến cơ quan khác.

Ưu điểm: Kiểm tra trực tiếp sự hiện diện của sán chó.
Nhược điểm: Không phải lúc nào cũng tìm thấy trứng trong phân, đặc biệt nếu sán đã rời khỏi đường ruột.

Xét nghiệm PCR (phát hiện ADN của sán chó)

Mục đích: Kiểm tra xem có ADN của sán chó trong máu hoặc mô không.

Cách thực hiện:

• Lấy một mẫu máu hoặc mô bị nghi nhiễm.
• Sử dụng công nghệ PCR để tìm dấu vết ADN của sán chó.

Kết quả:

• Dương tính: Có ADN sán chó, xác nhận nhiễm bệnh.
• Âm tính: Không phát hiện ADN sán chó, nhưng không loại trừ hoàn toàn khả năng nhiễm bệnh.

Ưu điểm: Rất chính xác, có thể phát hiện sán dù không thấy qua các xét nghiệm khác.
Nhược điểm: Chi phí cao, ít phổ biến do đòi hỏi thiết bị hiện đại.

Chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, CT scan, và MRI)

Mục đích: Xác định xem sán chó có gây tổn thương nội tạng như gan, phổi, não, hoặc mắt hay không.

Cách thực hiện:

• Siêu âm bụng: Kiểm tra tổn thương ở gan.
• Chụp CT hoặc MRI: Kiểm tra tổn thương ở não hoặc mắt do sán gây ra.

Kết quả:

• Có tổn thương: Có thể do sán chó gây ra, cần kết hợp với xét nghiệm khác để xác nhận. Các vấn đề thường gặp như viêm não, viêm màng não, mất thị lực, hay mù mắt.
• Không thấy tổn thương: Không loại trừ hoàn toàn bệnh, có thể cần xét nghiệm bổ sung.

Ưu điểm: Hữu ích trong các trường hợp nghi ngờ sán đã xâm nhập vào cơ quan quan trọng.
Nhược điểm: Không giúp xác định chính xác nhiễm sán chó, chỉ hỗ trợ phát hiện biến chứng.

Lời kết

Xét nghiệm sán chó là cách hiệu quả nhất để phát hiện bệnh sớm và có hướng điều trị kịp thời. Hiểu rõ cách đọc kết quả xét nghiệm sán chó giúp bạn xác định nguy cơ nhiễm bệnh và đưa ra quyết định phù hợp.

Xem thêm:

• Xét nghiệm sán chó bao nhiêu tiền?
• Xét nghiệm sán chó có cần nhịn ăn không?