Bệnh sán lá gan có nguy hiểm không? Cách phòng ngừa bệnh hiệu quả

Bệnh sán lá gan có nguy hiểm không? là câu hỏi khiến nhiều người lo lắng khi có dấu hiệu bất thường về gan hoặc từng ăn cá sống, rau sống. Bài viết này của Diag sẽ giải đáp điều đó!

Bệnh sán lá gan là gì?

Sán lá gan là một loại giun dẹt, sống ký sinh trong gan người, chủ yếu ở ống mật. Chúng xâm nhập vào cơ thể thông qua việc ăn phải ấu trùng sán có trong cá sống, rau thủy sinh hoặc nước không đun sôi.

Ở Việt Nam, có hai loại sán lá gan thường gặp:

• Sán lá gan nhỏ (Clonorchis sinensis): Lây qua ăn cá nước ngọt sống hoặc chưa chín kỹ.
• Sán lá gan lớn (Fasciola hepatica, Fasciola gigantica): Lây qua ăn rau sống mọc dưới nước như rau ngổ, rau muống nước…

Khi vào cơ thể, ấu trùng sán di chuyển lên gan, sống ký sinh, và gây tổn thương âm thầm trong nhiều năm.

Người bị bệnh sán lá gan thường do:

• Ăn cá sống, gỏi cá, hoặc cá chưa nấu chín.
• Ăn rau sống mọc dưới nước mà không rửa sạch hoặc không trụng qua nước sôi.
• Uống nước lã chưa đun sôi, đặc biệt ở vùng sông, suối.
• Sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh.

Ngoài ra, việc không tẩy giun định kỳ hoặc sống ở khu vực có môi trường ô nhiễm cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh sán lá gan.

Các triệu chứng bệnh phổ biến

Bệnh sán lá gan thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Một số dấu hiệu có thể gặp gồm:

• Rối loạn tiêu hóa kéo dài: Đầy bụng, buồn nôn, và tiêu chảy nhẹ.
• Đau vùng hạ sườn phải (vùng gan).
• Sốt nhẹ, mệt mỏi.
• Vàng da, vàng mắt.
• Gầy, sút cân dù ăn uống bình thường.

Ở giai đoạn muộn, các triệu chứng sẽ rõ ràng và nghiêm trọng hơn khi bắt đầu xuất hiện biến chứng sức khỏe.

Bệnh sán lá gan có nguy hiểm không?

CÓ. Bệnh sán lá gan không chỉ đơn thuần là nhiễm ký sinh trùng thông thường, mà còn có thể gây ra tổn thương gan kéo dài, rối loạn chức năng gan, và những biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Dưới đây là các biến chứng nghiêm trọng mà bệnh có thể gây ra:

Viêm đường mật

Khi sán lá gan trưởng thành ký sinh trong các ống mật, chúng gây ra kích ứng và viêm nhiễm liên tục. Thành ống mật bị tổn thương dần theo thời gian do hoạt động di chuyển và bám dính của sán, kết hợp với phản ứng viêm từ cơ thể.

Người bệnh thường có các triệu chứng:

• Sốt nhẹ kéo dài, ớn lạnh.
• Đau tức vùng hạ sườn phải (vị trí của gan).
• Cảm giác đầy bụng, chán ăn.
• Da và mắt vàng nhẹ do rối loạn lưu thông mật.

Viêm đường ống mật nếu không được kiểm soát có thể dẫn đến nhiễm trùng nặng, gây tổn thương lan rộng ra gan và các cơ quan khác.

Tắc mật và hình thành sỏi mật

Ký sinh trùng sán lá gan, đặc biệt là sán lá gan nhỏ, sinh ra rất nhiều trứng và chất thải, tích tụ trong ống mật theo thời gian. Những mảnh vụn, tế bào viêm, chất nhầy, và trứng sán có thể tạo thành các khối bít tắc dòng chảy của mật từ gan xuống ruột non.

Tắc nghẽn mật sẽ khiến mật ứ đọng lại trong gan, gây ra:

• Vàng da rõ rệt, vàng mắt.
• Đau bụng quặn từng cơn, đặc biệt sau ăn.
• Rối loạn tiêu hóa kéo dài.
• Phân bạc màu, nước tiểu sẫm.

Ngoài ra, tình trạng viêm mạn tính trong đường mật do sán cũng là môi trường thuận lợi để hình thành sỏi mật. Sỏi mật hình thành trong bối cảnh nhiễm ký sinh trùng thường rải rác trong các nhánh nhỏ của hệ thống ống mật, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và dễ tái phát.

Áp xe gan

Sán ký sinh và phá hủy mô gan trong thời gian dài tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến hình thành ổ mủ trong gan, gọi là áp xe gan. Đây là một trong những biến chứng cấp tính và nguy hiểm.

Biểu hiện thường gặp bao gồm:

• Sốt cao, rét run.
• Đau dữ dội vùng gan (hạ sườn phải).
• Buồn nôn, không muốn ăn, gầy sút nhanh.
• Có thể cảm thấy gan to, ấn đau khi thăm khám.

Nếu không được điều trị kịp thời, áp xe có thể vỡ ra ổ bụng hoặc màng phổi, gây nhiễm trùng lan rộng toàn thân, đe dọa tính mạng.

Xơ gan

Nếu tình trạng viêm và tắc nghẽn trong gan diễn ra lâu dài, các mô gan bình thường sẽ bị thay thế bằng mô sẹo (xơ hóa). Đây chính là quá trình dẫn đến xơ gan – một bệnh lý nguy hiểm, làm suy giảm nghiêm trọng chức năng gan.

Người bệnh thường có biểu hiện:

• Sụt cân nhanh dù ăn uống bình thường.
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược.
• Bụng phình to do tích dịch (cổ trướng).
• Chảy máu cam, bầm tím dễ xảy ra do gan không còn sản xuất đủ yếu tố đông máu.

Ở giai đoạn muộn, xơ gan có thể chuyển thành suy gan, làm gan mất hoàn toàn khả năng hoạt động. Lúc này, việc điều trị trở nên phức tạp và chi phí cao, tiên lượng sống kém.

Ung thư đường mật

Đây là biến chứng nguy hiểm nhất và nghiêm trọng nhất của bệnh sán lá gan, đặc biệt là khi nhiễm sán lá gan nhỏ kéo dài.

Cơ chế gây ung thư chủ yếu là do:

• Viêm mạn tính trong đường mật làm tổn thương DNA tế bào.
• Kích thích tăng sinh tế bào bất thường.
• Kết hợp với tác động từ độc tố và môi trường.

Người mắc bệnh thường chỉ phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, với các dấu hiệu:

• Vàng da sậm.
• Đau vùng gan dữ dội.
• Gầy sút nhanh, chán ăn kéo dài.
• Xuất hiện khối u vùng gan khi thăm khám.

Đây là bệnh có tiên lượng sống rất thấp và đáp ứng kém với điều trị nếu không phát hiện sớm.

Cách phòng ngừa bệnh sán lá gan

Để phòng tránh nhiễm sán lá gan và ngăn ngừa biến chứng:

• Tuyệt đối không ăn cá sống, gỏi cá, và nem chua sống.
• Rửa sạch rau sống, trụng qua nước sôi nếu cần ăn sống.
• Uống nước đun sôi, không uống nước suối, nước giếng chưa xử lý.
• Tẩy giun định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm/lần theo khuyến nghị của bác sĩ.

Lời kết

Bệnh sán lá gan có nguy hiểm không? Bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm gan, xơ gan, tắc nghẽn mật, và thậm chí là ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.

Xem thêm:

• Cách phòng bệnh sán lá gan
• Xét nghiệm sán lá gan