Viêm tiền liệt tuyến là một trong những bệnh lý thường gặp ở nam giới, đặc biệt là trong độ tuổi trưởng thành. Bệnh không chỉ gây khó chịu trong đời sống hàng ngày mà còn có thể ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và chất lượng cuộc sống nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Cùng Diag tìm hiểu kỹ hơn về bệnh này qua bài viết dưới đây nhé!

Viêm tiền liệt tuyến là bệnh gì?

Viêm tuyến tiền liệt (prostatitis) là tình trạng viêm nhiễm hoặc sưng tấy tuyến tiền liệt – một tuyến nhỏ nằm dưới bàng quang ở nam giới, có vai trò sản xuất tinh dịch nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng.

Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH), bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng phổ biến nhất là ở nam giới từ 30 đến 50 tuổi. Bệnh không đồng nhất mà có nhiều dạng khác nhau, với triệu chứng và cơ chế hình thành khác biệt. Có thể khởi phát đột ngột hoặc âm thầm kéo dài.

Các loại bệnh viêm tuyến tiền liệt

  • Viêm tiền liệt tuyến cấp tính do vi khuẩn: Xuất hiện đột ngột do nhiễm khuẩn (thường là E. coli), với triệu chứng sốt cao, ớn lạnh, cảm giác buốt khi đi tiểu, đau vùng bẹn. Đây là thể nghiêm trọng, cần điều trị kháng sinh ngay để tránh nhiễm trùng huyết.
  • Viêm tiền liệt tuyến mạn tính do vi khuẩn: Nhiễm vi khuẩn kéo dài hoặc tái phát. Triệu chứng âm ỉ như đau nhẹ vùng chậu, khó tiểu, kéo dài nhiều tuần. Cần điều trị kháng sinh kéo dài.
  • Viêm tiền liệt tuyến mạn tính không do vi khuẩn (hội chứng đau vùng chậu mạn tính): Thể phổ biến nhất, chưa rõ nguyên nhân. Gây đau vùng chậu, rối loạn tiểu tiện, khó chịu khi xuất tinh. Điều trị thường khó, cần kết hợp nhiều phương pháp.
  • Viêm tiền liệt tuyến không triệu chứng: Không có biểu hiện lâm sàng. Phát hiện tình cờ qua xét nghiệm. Thường không cần điều trị nếu không ảnh hưởng sức khỏe sinh sản.
Có 4 loại bệnh viêm tuyến tiền liệt thường gặp
Có 4 loại bệnh viêm tuyến tiền liệt thường gặp

Triệu chứng thường gặp

Triệu chứng bệnh có thể khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh và nguyên nhân gây ra. Một số dấu hiệu có thể xuất hiện đột ngột (trong viêm cấp) hoặc kéo dài âm ỉ (trong viêm mạn). Các triệu chứng thường gặp gồm:

  • Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu (tiểu buốt)
  • Tiểu gấp, tiểu nhiều lần, đặc biệt là ban đêm
  • Khó tiểu hoặc tiểu yếu, dòng tiểu ngắt quãng
  • Đau vùng dưới rốn, vùng thắt lưng, bẹn, bìu hoặc giữa hậu môn và bìu
  • Đau khi xuất tinh hoặc sau khi quan hệ tình dục
  • Rối loạn chức năng tình dục: giảm ham muốn, xuất tinh sớm, rối loạn cương
  • Sốt, ớn lạnh, buồn nôn

Triệu chứng có thể trùng lặp với các bệnh lý đường tiết niệu khác nên cần được chẩn đoán chính xác bởi bác sĩ chuyên khoa.

Xem thêm: Viêm tiền liệt tuyến kiêng gì?

Rối loạn chức năng tình dục là một trong những triệu chứng viêm tiền liệt tuyến
Rối loạn chức năng tình dục là một trong những triệu chứng viêm tuyến tiền liệt

Nguyên nhân gây bệnh viêm tiền liệt tuyến

Nguyên nhân do vi khuẩn

  • Vi khuẩn từ đường tiểu dưới xâm nhập vào tiền liệt tuyến, thường gặp nhất là Escherichia coli (E. coli).
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu, bàng quang hoặc hậu môn lây lan lên.
  • Một số trường hợp do vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục (chlamydia, gonorrhea).

Nguyên nhân không do vi khuẩn

  • Tắc nghẽn đường tiết niệu hoặc ống dẫn tiền liệt tuyến
  • Tổn thương dây thần kinh vùng chậu
  • Phản ứng miễn dịch bất thường
  • Căng thẳng tâm lý, lo âu kéo dài (ảnh hưởng lên trục thần kinh – nội tiết – miễn dịch)

Các yếu tố nguy cơ và biến chứng liên quan

Các yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh ở nam giới bao gồm:

  • Tuổi từ 30–50: Đây là nhóm tuổi có nguy cơ cao nhất.
  • Nhiễm trùng đường tiểu tái phát: Làm tăng khả năng vi khuẩn lan đến tiền liệt tuyến.
  • Quan hệ tình dục không an toàn: Dễ lây các bệnh nhiễm trùng như lậu, chlamydia.
  • Tiền sử đặt ống thông tiểu hoặc thực hiện thủ thuật tiết niệu
  • Chấn thương vùng chậu: Thường gặp ở người đi xe đạp, lái xe đường dài.
Quan hệ tình dục không an toàn làm tăng yếu tố nguy cơ bị viêm tiền liệt tuyến
Quan hệ tình dục không an toàn làm tăng yếu tố nguy cơ bị viêm tuyến tiền liệt

Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể gây ra các biến chứng như:

  • Nhiễm trùng huyết: Đặc biệt nguy hiểm trong viêm tiền liệt tuyến cấp tính do vi khuẩn.
  • Viêm mào tinh hoàn: Lây lan nhiễm khuẩn từ tiền liệt tuyến.
  • Áp xe tiền liệt tuyến: Tích tụ mủ bên trong tuyến, cần dẫn lưu hoặc phẫu thuật.
  • Rối loạn chức năng sinh lý, cuộc sống tình dục bị ảnh hưởng.
  • Vô sinh hiếm muộn: Do ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng nếu bệnh kéo dài không điều trị.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị viêm tiền liệt tuyến

Để xác định chính xác loại viêm tuyến tiền liệt, bác sĩ thường thực hiện các bước sau:

  • Khám trực tràng (DRE) để kiểm tra kích thước và độ nhạy của tuyến.
  • Xét nghiệm nước tiểu, máu, tinh dịch để tìm dấu hiệu viêm hoặc nhiễm khuẩn.
  • Cấy vi khuẩn để phân biệt viêm do vi khuẩn hay không.
  • Siêu âm, MRI vùng chậu trong một số trường hợp nghi ngờ biến chứng.
Để chuẩn đoán, bác sĩ thường khám trực tràng, thực hiện các loại xét nghiệm, siêu âm liên quan
Để chuẩn đoán, bác sĩ thường khám trực tràng, thực hiện các loại xét nghiệm, siêu âm liên quan

Tùy loại viêm mà phương pháp điều trị sẽ khác nhau, trong đó có 4 nhóm chính:

  1. Viêm tiền liệt tuyến cấp tính do vi khuẩn: Điều trị chủ yếu bằng kháng sinh (ciprofloxacin, levofloxacin…) theo kháng sinh đồ trong 2–4 tuần. Có thể dùng thêm thuốc giảm đau, hạ sốt. Bệnh nhân có sốt cao hoặc bí tiểu cần nhập viện theo dõi.
  2. Viêm tiền liệt tuyến mạn tính do vi khuẩn: Cần điều trị kháng sinh dài ngày (4–6 tuần), kết hợp thuốc giãn cơ trơn niệu đạo (alpha-blockers) và kháng viêm nếu có triệu chứng tiểu khó, đau vùng chậu.
  3. Viêm tiền liệt tuyến không do vi khuẩn (hội chứng đau vùng chậu mạn tính): Điều trị chủ yếu theo triệu chứng: thuốc giảm đau (NSAIDs), alpha-blockers, vật lý trị liệu sàn chậu, tư vấn tâm lý, và hỗ trợ chuyên khoa tiết niệu. Đây là nhóm điều trị khó, cần theo dõi lâu dài.
  4. Viêm tiền liệt tuyến không triệu chứng: Không cần điều trị nếu không ảnh hưởng sức khỏe. Bệnh nhân được theo dõi định kỳ, đặc biệt nếu có yếu tố làm tăng khả năng ung thư tiền liệt tuyến.

Xem thêm: Viêm tuyến tiền liệt có chữa được không?

Cách phòng ngừa và chăm sóc bệnh nhân viêm tuyến tiền liệt

Dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng một số thói quen có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:

  • Duy trì vệ sinh cá nhân tốt, đặc biệt là vùng sinh dục
  • Quan hệ tình dục an toàn, dùng bao cao su
  • Uống đủ nước mỗi ngày giúp làm sạch đường tiết niệu
  • Tránh ngồi quá lâu, đặc biệt trên bề mặt cứng
  • Hạn chế uống rượu, bia, cà phê, thực phẩm cay nóng – các yếu tố có thể kích thích tiền liệt tuyến
  • Tập thể dục thường xuyên để cải thiện lưu thông máu vùng chậu
  • Thăm khám định kỳ để phát hiện sớm trình trạng bệnh.
Nên thăm khám định kỳ để phát hiện sớm tình trạng viêm tiền liệt tuyến
Nên thăm khám định kỳ để phát hiện sớm tình trạng viêm tuyến tiền liệt

Việc chăm sóc người bệnh viêm tiền liệt tuyến cần kết hợp điều trị y tế và hỗ trợ sinh hoạt:

    • Dùng thuốc đúng theo chỉ định bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc dù đã đỡ triệu chứng
    • Tắm ngồi bằng nước ấm có thể giúp giảm đau vùng chậu
    • Tập luyện nhẹ nhàng, tránh các bài tập gây áp lực lên vùng đáy chậu (ví dụ: đạp xe)
    • Giảm stress, thực hành thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn
    • Theo dõi tái khám định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị và phòng ngừa tái phát

Lời kết

Viêm tiền liệt tuyến là bệnh lý phức tạp nhưng có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nam giới không nên chủ quan khi xuất hiện các triệu chứng bất thường đường tiểu hay vùng chậu. Chủ động thăm khám, duy trì lối sống lành mạnh và tuân thủ điều trị là chìa khóa giúp phòng ngừa biến chứng và bảo vệ sức khỏe sinh lý lâu dài.