Tinh dịch màu vàng, nâu, đỏ, xanh lá cây gợi ý vô sinh ở nam

Hiểu rõ về màu sắc của tinh trùng và tinh dịch

Về mặt y khoa, tinh trùng không có màu riêng biệt khi quan sát bằng mắt thường và tinh trùng là một thành phần có trong tinh dịch. Vậy nên khi nhắc đến vấn đề “vô sinh tinh trùng màu gì” nghĩa là đang đề cập đến màu sắc nào của tinh dịch cho thấy nam giới bị vô sinh. Bởi trên thực tế, màu sắc của tinh dịch chính là điều mà nam giới quan sát được.

Nam giới vô sinh có phải do tinh dịch có màu khác thường không?

Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nam giới được chẩn đoán vô sinh khi không thể khiến người phụ nữ có thai sau ít nhất 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn (2 – 3 lần/tuần) và không sử dụng bất kỳ biện pháp bảo vệ nào. Đồng thời, kết quả xét nghiệm tinh trùng đồ của nam giới cho thấy các chỉ số (như số lượng tinh trùng, khả năng di động, hình dạng tinh trùng) không đạt tiêu chuẩn bình thường theo hướng dẫn của WHO.

Có thể hiểu, vô sinh ở nam giới không được chẩn đoán dựa trên màu của tinh dịch mà phải dựa trên các chỉ số như số lượng, khả năng di động và hình dạng tinh trùng. Tuy màu tinh dịch không phải là tiêu chí chẩn đoán trực tiếp, nhưng sự thay đổi màu của tinh dịch có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sinh sản tiềm ẩn ở hệ sinh dục.

Những tình trạng này không chỉ khiến tinh dịch có màu khác thường mà còn ảnh hưởng xấu đến chất lượng tinh trùng tổng thể. Từ đó góp phần vào nguy cơ vô sinh ở nam giới.

Xét nghiệm đánh giá sức khỏe sinh sản nam giới

• Đánh giá chức năng hoạt động của hormone sinh dục
• Phát hiện các vấn đề bất thường về sinh sản, vô sinh, hiếm muộn
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Tinh dịch màu gì thì bị vô sinh?

Trong tài liệu ấn bản lần thứ 6 (2021) về hướng dẫn xét nghiệm và xử lý tinh dịch của WHO cho thấy, tinh dịch có màu đỏ, vàng hoặc nâu đỏ, xanh hoặc xanh lá cây, hoặc trong suốt bất thường đều là dấu hiệu vô sinh ở nam giới [1].

Tinh dịch khỏe mạnh có màu trắng đục hoặc hơi xám. Màu sắc này cho thấy nam giới không có dấu hiệu viêm nhiễm hoặc tổn thương hệ sinh sản – Theo tài liệu của WHO.

Tinh dịch màu vàng dẫn đến vô sinh

Tinh dịch màu vàng là kết quả của sự thay đổi thành phần hóa học hoặc sự hiện diện của tế bào viêm, tinh trùng già trong tinh dịch. Nguyên nhân có thể do viêm tuyến tiền liệt, viêm túi tinh, hoặc do sự tích tụ các tế bào chết và tinh trùng già.

Trường hợp do viêm nhiễm:

• Viêm nhiễm là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến vô sinh nam.
• Vi khuẩn hoặc tác nhân gây viêm kích thích sản xuất tế bào bạch cầu và các chất trung gian viêm trong tinh dịch. Các tế bào bạch cầu và chất trung gian viêm này có màu hơi vàng, khiến tinh dịch chuyển sang vàng nhạt hoặc vàng đậm.
• Viêm nhiễm sẽ làm giảm số lượng, độ di động và chất lượng tinh trùng. Hệ quả là làm tăng nguy cơ vô sinh nếu diễn ra trong thời gian dài. Mặc dù vậy, không phải mọi trường hợp tinh dịch vàng đều dẫn đến vô sinh.

Xem thêm: Tinh trùng màu vàng

Trường hợp do tích tụ tinh trùng già hoặc tế bào chết:

• Tình trạng này xảy ra khi nam giới không xuất tinh trong một thời gian dài. Do đó không được xem là nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới.
• Tinh trùng già và tế bào chết tích tụ lại trong túi tinh hoặc ống dẫn tinh. Sau đó chúng bị phân hủy, khiến tinh dịch chuyển sang vàng do các sản phẩm thoái hóa giải phóng sắc tố vàng.

Một số loại thuốc (như kháng sinh, riboflavin) cũng có thể khiến tinh dịch có màu vàng. Nguyên nhân do thuốc gây ảnh hưởng lên các thành phần hóa học trong tinh dịch. Mặc dù vậy, những loại thuốc này không được xem là nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới.

Tinh màu nâu hoặc đỏ dẫn đến vô sinh

Tinh dịch có màu nâu đỏ, đỏ nhạt hay nâu, đỏ là những màu cho thấy hiện tượng có máu trong tinh dịch (hematospermia). Nếu máu tồn tại lâu trong tinh dịch hoặc bị oxy hóa kỹ sẽ khiến tinh dịch chuyển sâu màu nâu đậm, nâu sẫm. Thậm chí chuyển sang màu nâu đen nếu máu cũ bị ứ đọng lâu ngày trong tinh dịch hoặc đã bị phân hủy hoàn toàn.

Tinh dịch có màu đỏ, nâu, nâu đỏ là hệ quả của một số tình trạng sức khỏe liên quan đến hệ thống sinh sản của nam giới. Hematospermia không phải là nguyên nhân gây vô sinh mà các vấn đề gây ra hematospermia mới chính là nguyên nhân dẫn đến vô sinh. Đáng chú ý là những nguyên nhân liên quan đến viêm nhiễm sinh dục hoặc khối u, ung thư [2].

Xem thêm: Tinh trùng màu đỏ hồng

Viêm tuyến tiền liệt, viêm túi tinh, viêm niệu đạo hoặc viêm ống dẫn tinh:

• Viêm nhiễm làm tổn thương các mạch máu nhỏ và khiến máu rò rỉ vào trong tinh dịch. Từ đó làm tinh dịch chuyển sang màu đỏ hoặc nâu.
• Viêm nhiễm gây ra phản ứng viêm làm tăng các tế bào bạch cầu và các chất oxy hóa trong tinh dịch, gây stress oxy hóa lên tinh trùng. Stress oxy hóa làm giảm khả năng di động, làm hỏng màng tinh trùng, tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng và giảm số lượng tinh trùng khỏe mạnh.
• Viêm nhiễm mạn tính gây xơ hóa và sẹo ở ống dẫn tinh hoặc túi tinh, dẫn đến tắc nghẽn đường dẫn tinh. Tắc nghẽn làm giảm lượng tinh trùng xuất ra ngoài hoặc ngăn cản tinh trùng di chuyển. Hệ quả là gây vô tinh hoặc giảm số lượng tinh trùng trong tinh dịch, dẫn đến vô sinh.
• Viêm nhiễm có thể ảnh hưởng đến các cơ trơn và dây thần kinh điều khiển quá trình xuất tinh, dẫn đến xuất tinh đau hoặc rối loạn xuất tinh. Xuất tinh không hiệu quả làm giảm khả năng đưa tinh trùng vào âm đạo, từ đó ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

U hoặc khối u ác tính (như ung thư tuyến tiền liệt, ung thư tinh hoàn):

• Các khối u ác tính phát triển trong tuyến tiền liệt hoặc tinh hoàn có thể xâm lấn và phá hủy các mạch máu nhỏ trong khu vực này. Chúng gây xuất huyết và làm máu lẫn vào tinh dịch.
• Ung thư tinh hoàn làm tổn thương hoặc phá hủy các tế bào tinh hoàn đảm nhiệm việc sản xuất tinh trùng. Từ đó dẫn đến giảm số lượng hoặc chất lượng tinh trùng.
• Ung thư tuyến tiền liệt có thể làm tắc nghẽn hoặc tổn thương các ống dẫn tinh. Từ đó ngăn cản tinh trùng di chuyển bình thường ra ngoài qua đường xuất tinh. Tinh trùng không thể ra ngoài sẽ làm giảm đáng kể khả năng thụ thai, thường dẫn đến vô sinh.

Viêm nhiễm và khối u là những nguyên nhân nghiêm trọng cần được điều trị sớm. Nếu kéo dài sẽ làm suy giảm đáng kể khả năng sinh sản của phái mạnh, thậm chí là gây vô sinh vĩnh viễn.

Tinh dịch màu xanh hoặc xanh lá cây dẫn đến vô sinh

Tinh dịch có màu xanh hoặc xanh lá cây thường do sự hiện diện nhiều tế bào bạch cầu (hiện tượng leukocytospermia) dịch mủ trong tinh dịch. Điều này phản ánh tình trạng viêm hoặc nhiễm khuẩn đường sinh dục nam. Tế bào bạch cầu và dịch mủ chứa nhiều enzyme và sắc tố có thể làm tinh dịch chuyển sang màu xanh [3].

Leukocytospermia là hiện tượng tăng bất thường số lượng bạch cầu trong tinh dịch (≥1 triệu bạch cầu/ml). Các bạch cầu này sản sinh nhiều gốc tự do (ROS) gây stress oxy hóa. Tình trạng stress oxy hóa này sẽ làm hư hại màng tinh trùng, giảm khả năng di động và tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng. Từ đó trực tiếp làm giảm chất lượng tinh trùng và khả năng thụ thai.

Ngoài ra, viêm còn làm thay đổi môi trường hóa học trong tinh dịch, ảnh hưởng đến sự sống sót và chức năng của tinh trùng. Nhiều trường hợp viêm nhiễm kéo dài dẫn đến xơ hóa, tắc nghẽn đường dẫn tinh và tổn thương cấu trúc tinh hoàn. Hậu quả là làm khả năng sản xuất và vận chuyển tinh trùng, gây ra vô sinh nam [4].

Để xác định tình trạng leukocytospermia này, người ta thường sử dụng xét nghiệm cấy tinh dịch để xác định tác nhân vi khuẩn gây viêm nhiễm. Bằng cách này bác sĩ có thể lựa chọn hướng điều trị kháng sinh hiệu quả, tránh tình trạng kháng kháng sinh.

Mặc dù vậy, không phải tất cả trường hợp leukocytospermia đều liên quan đến nhiễm khuẩn có thể xét nghiệm cấy tinh dịch được. Vậy nên cần kết hợp thêm nhiều bước đánh giá lâm sàng một cách kỹ lưỡng.

Tinh dịch trong suốt hoặc loãng bất thường gây vô sinh

Đây là dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy thể tích tinh dịch thấp, số lượng tinh trùng rất thấp (thiểu tinh) hoặc không có tinh trùng (vô tinh). Những biểu hiện này phản ánh sự suy giảm khả năng sinh sản do tinh hoàn không sản xuất đủ tinh trùng hay có liên quan tắc nghẽn đường dẫn tinh.

Xem thêm: Tinh trùng màu trắng trong

Thể tích tinh dịch thấp có thể do giảm tiết dịch từ túi tinh hoặc tuyến tiền liệt, thường gặp trong viêm túi tinh và viêm tuyến tiền liệt. Trường hợp khác có thể do tắc nghẽn một phần hoặc hoặc toàn bộ ống dẫn tinh khiến tinh trùng không được hòa vào tinh dịch.

Số lượng tinh trùng thấp/không có tinh trùng có thể xuất phát từ rối loạn sản xuất tinh trùng tại tinh hoàn do các nguyên nhân bệnh lý, thuốc hoặc rối loạn nội tiết. Đồng thời, tắc nghẽn đường dẫn tinh do viêm nhiễm, chấn thương hay dị tật bẩm sinh cũng gây ra tình trạng này.

Thêm vào đó, xuất tinh ngược dòng, khi tinh dịch đổ vào bàng quang thay vì ra ngoài cũng làm giảm thể tích tinh dịch thu nhận được.

Cần làm gì khi tinh dịch có màu bất thường?

Thăm khám trực tiếp với bác sĩ là việc làm cần thiết khi phát hiện tinh dịch có màu bất thường. Bạn nên khám chuyên khoa nam học để được bác sĩ đánh giá kỹ lưỡng.

Quá trình khám sẽ bao gồm hỏi tiền sử và kiểm tra lâm sàng. Đồng thời cần làm thêm các xét nghiệm tinh dịch đồ hoặc xét nghiệm vi khuẩn nhằm xác định nguyên nhân cụ thể. Xác định đúng nguyên nhân giúp lựa chọn phương án điều trị phù hợp. Việc này nhằm tránh để tình trạng kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản.

Ngoài ra, nam giới nên chú ý giữ gìn vệ sinh vùng kín và kiêng quan hệ tình dục trong thời gian gặp vấn đề ở tinh dịch. Một số bệnh vùng sinh dục có thể trở nặng hơn nếu QHTD thiếu an toàn trong thời điểm này.

Lời kết

Như vậy bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề tinh trùng màu gì thì bị vô sinh. Hy vọng những thông tin bên trên thực sự hữu ích trong quá trình bảo vệ sức khỏe sinh sản của bạn.

Khi tinh dịch có màu bất thường (như đỏ, nâu, nâu đỏ, nâu nhạt, nâu sẫm, nâu đen) thì cần khám nam khoa ngay. Các bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện tinh dịch đồ và các xét nghiệm chuyên sâu khác để đánh giá đúng khả năng sinh sản của nam giới.

Xem thêm: Tinh trùng bình thường có màu gì?

Nguồn nghiên cứu tham khảo:

[1] Hướng dẫn “WHO laboratory manual for the examination and processing of human semen, 6th edition” (Sổ tay xét nghiệm và xử lý tinh dịch người của WHO, ấn bản lần thứ 6).

[2] Nghiên cứu “Hematospermia: etiology, diagnosis, and treatment” (Xuất tinh ra máu: nguyên nhân, chẩn đoán bệnh và điều trị).

[3] Nghiên cứu “Relevance of Leukocytospermia and Semen Culture and Its True Place in Diagnosing and Treating Male Infertility” (Tầm quan trọng của Leukocytospermia và nuôi cấy tinh dịch và vị trí thực sự của nó trong chẩn đoán và điều trị vô sinh nam).

[4] Nghiên cứu “Impact of Inflammation on Male Reproductive Tract” (Tác động của tình trạng viêm lên đường sinh sản của nam giới).