Tinh hoàn lạc chỗ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tinh hoàn lạc chỗ là gì

Tinh hoàn lạc chỗ (Ectopic Testis – Hiếm gặp) là tình trạng tinh hoàn đã di chuyển đúng qua ống bẹn, nhưng khi ra khỏi ống bẹn lại đi chệch sang một vị trí bất thường, nằm hoàn toàn bên ngoài đường đi thông thường. Các vị trí lạc chỗ có thể bao gồm vùng mu, đáy chậu (tầng sinh môn), đùi trong, hoặc bìu bên đối diện. Tinh hoàn lạc chỗ không có khả năng tự di chuyển về đúng vị trí trong bìu và luôn cần phẫu thuật.

Nguyên nhân gây nên tinh hoàn lạc chỗ

Tinh hoàn lạc chỗ thường xảy ra trong quá trình hình thành của thai nhi, khi tinh hoàn không di chuyển xuống bìu như bình thường. Các nguyên nhân có thể bao gồm:

• Yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định quá trình di chuyển của tinh hoàn trong thai kỳ. Nếu có một số bất thường, như các hội chứng Klinefelter, tinh hoàn có thể không di chuyển đúng cách hoặc bị mắc kẹt trong ổ bụng hoặc bẹn.

• Yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của tinh hoàn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng tiếp xúc với hóa chất (như các chất độc hại hoặc thuốc diệt cỏ) hoặc nhiệt độ cao trong giai đoạn mang thai có thể làm gián đoạn quá trình di chuyển của tinh hoàn. Việc sống ở nơi có nhiều ô nhiễm hoặc sử dụng các sản phẩm hóa học có thể tăng khả năng tinh hoàn không đi xuống bìu.

• Hormone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và di chuyển của tinh hoàn. Trong suốt thai kỳ, sự thiếu hụt hoặc mất cân bằng hormone, đặc biệt là hormone testosterone, có thể làm gián đoạn quá trình di chuyển của tinh hoàn từ ổ bụng xuống bìu. Tình trạng này có thể xảy ra do các vấn đề nội tiết hoặc bệnh lý liên quan đến tuyến yên, một tuyến điều tiết sự sản xuất hormone trong cơ thể.

• Ngoài ra, các yếu tố như tăng áp lực trong ổ bụng do chấn thương hoặc vấn đề cấu trúc ở bìu cũng có thể ngăn cản sự di chuyển bình thường của tinh hoàn trong suốt quá trình lớn lên của trẻ sơ sinh.

Dấu hiệu nhận biết tinh hoàn lạc chỗ

Tinh hoàn lạc chỗ có thể không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu, đặc biệt là khi tinh hoàn vẫn chưa có sự thay đổi rõ ràng. Tuy nhiên, khi tình trạng này tiếp tục, các dấu hiệu sau có thể xảy ra:

• Tinh hoàn không xuất hiện trong bìu: Đây là dấu hiệu rõ rệt nhất của tinh hoàn lạc chỗ. Khi sờ vào vùng bìu, sẽ không sờ thấy tinh hoàn hoặc chỉ có thể cảm nhận một khối u mềm ở vùng bẹn hoặc bụng. Tinh hoàn có thể mắc kẹt ở một trong những khu vực này thay vì xuống đúng vị trí như bình thường.

• Sưng hoặc đau: Nếu tinh hoàn không đi xuống đúng vị trí và bị mắc kẹt, có thể gây cảm giác đau tức hoặc sưng nhẹ ở vùng bìu hoặc khu vực gần đó. Cảm giác này có thể gia tăng khi vận động hoặc đứng lâu.

Xem thêm: Tinh hoàn nổi mụn cứng

Tinh hoàn lạc chỗ có nguy hiểm không?

Tinh hoàn lạc chỗ không phải lúc nào cũng gây nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng sau đây:

• Một trong những nguy cơ lớn nhất khi tinh hoàn không di chuyển đúng vị trí là vô sinh. Khi tinh hoàn không ở trong bìu, nơi có nhiệt độ thấp hơn cơ thể, khả năng sản xuất tinh trùng có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều này dẫn đến việc giảm chất lượng của tinh trùng hoặc không thể sản xuất tinh trùng, gây khó khăn trong việc có con.

• Tinh hoàn lạc chỗ có thể thiếu dưỡng chất và không nhận được đủ lưu thông máu như bình thường, dẫn đến sự phát triển không hoàn chỉnh của tinh hoàn. Điều này có thể dẫn đến teo tinh hoàn, ảnh hưởng đến khả năng sinh lý và sản xuất hormone như testosterone.

• Tình trạng tinh hoàn không ở vị trí bình thường có thể làm tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn trong tương lai. Các nghiên cứu chỉ ra rằng tinh hoàn ẩn hoặc lạc chỗ có thể dễ dàng tiến triển thành ung thư tinh hoàn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Phương pháp chẩn đoán tinh hoàn lạc chỗ

Chẩn đoán tinh hoàn lạc chỗ bắt đầu bằng việc kiểm tra thể chất để xác định tình trạng của tinh hoàn. Bác sĩ sẽ thực hiện việc sờ nắn bìu và vùng bụng để xác định xem tinh hoàn có xuất hiện tại vị trí bình thường trong bìu hay không.

• Soi tinh hoàn: Đây là phương pháp đầu tiên để đánh giá tình trạng của tinh hoàn. Bác sĩ sẽ kiểm tra để xác định xem tinh hoàn có di chuyển xuống bìu hay không.

• Siêu âm: Phương pháp siêu âm là công cụ phổ biến để theo dõi và đánh giá vị trí cũng như tình trạng của tinh hoàn. Siêu âm giúp bác sĩ xác định rõ ràng vị trí của tinh hoàn lạc chỗ, từ đó đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp.

• CT hoặc MRI: Trong những trường hợp phức tạp hoặc khi cần có cái nhìn chi tiết hơn, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT hoặc MRI. Các phương pháp này cung cấp hình ảnh rõ ràng hơn về tinh hoàn và giúp bác sĩ đánh giá tình trạng tổng thể của bệnh.

Cách thức điều trị tinh hoàn lạc chỗ

Việc điều trị tinh hoàn ẩn hoặc lạc chỗ cần được tiến hành sớm để bảo tồn chức năng tinh hoàn và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Phẫu thuật (Orchidopexy) – Phương pháp điều trị chính:

Phẫu thuật là phương pháp điều trị tiêu chuẩn và hiệu quả nhất. Thời điểm vàng để phẫu thuật là khi trẻ được 6 đến 12 tháng tuổi. Bác sĩ phẫu thuật sẽ tìm tinh hoàn, giải phóng nó khỏi các mô xung quanh và đưa nó xuống vị trí đúng trong bìu, sau đó cố định lại. Việc phẫu thuật sớm giúp:

• Tạo môi trường nhiệt độ tối ưu cho tinh hoàn phát triển và sản xuất tinh trùng sau này.
• Giảm đáng kể nguy cơ ung thư tinh hoàn so với việc không phẫu thuật.
• Giúp việc tự kiểm tra tinh hoàn sau này trở nên dễ dàng hơn.

Liệu pháp Hormone (Ít được sử dụng):

Trước đây, liệu pháp hormone (hCG) đôi khi được sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay phương pháp này không còn được khuyến cáo rộng rãi do tỷ lệ thành công thấp, nhiều tác dụng phụ và không hiệu quả đối với các trường hợp tinh hoàn lạc chỗ hoặc tinh hoàn ẩn do tắc nghẽn cơ học. Phẫu thuật vẫn là lựa chọn điều trị dứt điểm và an toàn nhất.

Giải đáp thắc mắc

Tinh hoàn ẩn và tinh hoàn lạc chỗ có giống nhau không

Dù đều là tình trạng tinh hoàn không nằm trong bìu, tinh hoàn ẩn và tinh hoàn lạc chỗ là hai bệnh lý riêng biệt với cơ chế khác nhau:

Tinh hoàn ẩn (Undescended Testis – Phổ biến hơn): Đây là tình trạng tinh hoàn bị dừng lại trên đường di chuyển tự nhiên của nó từ ổ bụng xuống bìu. Tinh hoàn có thể nằm ở bất kỳ đâu trên lộ trình này: trong ổ bụng, ống bẹn, hoặc ngay phía trên bìu. Hầu hết các trường hợp tinh hoàn không xuống bìu ở trẻ sơ sinh đều là tinh hoàn ẩn.

Tinh hoàn lạc chỗ (Ectopic Testis – Hiếm gặp): Đây là tình trạng tinh hoàn đã di chuyển đúng qua ống bẹn, nhưng khi ra khỏi ống bẹn lại đi chệch sang một vị trí bất thường, nằm hoàn toàn bên ngoài đường đi thông thường. Các vị trí lạc chỗ có thể bao gồm vùng mu, đáy chậu (tầng sinh môn), đùi trong, hoặc bìu bên đối diện. Tinh hoàn lạc chỗ không có khả năng tự di chuyển về đúng vị trí trong bìu và luôn cần phẫu thuật.

Tinh hoàn lạc chỗ có con được không

Nếu tinh hoàn lạc chỗ không được điều trị kịp thời, khả năng sinh sản có thể bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này được xử lý sớm, khả năng có con của nam giới vẫn có thể được phục hồi.

Lạc tinh hoàn ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không

Tinh hoàn lạc chỗ ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến và thường tự cải thiện trong năm đầu đời. Tuy nhiên, nếu tình trạng này ở trẻ sơ sinh kéo dài, có thể dẫn đến các vấn đề như vô sinh hoặc tăng khả năng bị ung thư tinh hoàn. Việc theo dõi và điều trị sớm là rất quan trọng.

Tinh hoàn lạc chỗ ở người trưởng thành có chữa hoàn toàn được không

Lạc tinh hoàn ở người trưởng thành có thể chữa được hoàn toàn nếu được điều trị đúng cách và kịp thời. Tuy nhiên, nếu tình trạng tinh hoàn lạc chỗ đã kéo dài lâu, có thể có một số biến chứng như teo tinh hoàn hoặc giảm chất lượng tinh trùng, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản lâu dài. Vì vậy, việc điều trị sớm rất quan trọng để đạt được kết quả tốt nhất và giảm thiểu các vấn đề sức khỏe sau này.

Tổng kết

Có thể thấy tinh hoàn lạc chỗ là một tình trạng cần được điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm liên quan đến sức khỏe sinh lý, hiếm muộn hoặc ung thư tinh hoàn. Việc theo dõi và can thiệp đúng lúc sẽ giúp bảo vệ chức năng sinh sản và sức khỏe tổng thể của nam giới.