Chất lượng tinh trùng tốt nhất khi nào? Thời điểm tinh trùng mạnh nhất trong ngày
Tinh trùng khỏe nhất vào thời gian nào trong ngày?
Nhiều chuyên gia đồng ý với giả thuyết rằng tinh trùng đạt chất lượng tốt nhất vào buổi sáng sớm từ 7:00 đến 7:30. Đây là khoảng thời gian nồng độ testosterone cao đạt đỉnh, tạo tác động tích cực đến các giai đoạn hoàn thiện cuối cùng của tinh trùng trong mào tinh hoặc tác động lên thành phần của tinh dịch, từ đó góp phần tạo ra một môi trường tối ưu cho chất lượng tinh trùng.
Buổi sáng cũng là thời điểm cơ thể ổn định về nhiệt độ và ít chịu tác động của các yếu tố môi trường. Từ đó giúp đảm bảo nhiều yếu tố then chốt trong khả năng sinh sản của nam giới như số lượng tinh trùng nhiều hơn, di chuyển linh hoạt hơn và hình dạng chuẩn xác hơn.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để tìm hiểu về mối liên hệ giữa nhịp sinh học và chất lượng tinh trùng, bởi các chuyên gia cho rằng: hormone testosterone, thành phần tinh dịch hoặc những yếu tố khác (như môi trường vi mô quanh tinh trùng) có thể ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng.
DIAG sẽ phân tích dựa trên hai nghiên cứu tiêu biểu về chủ đề này.
Nghiên cứu 1
Nghiên cứu phân tích 12.245 mẫu tinh dịch từ 7.068 nam giới tại một phòng khám nam khoa trong khoảng thời gian từ năm 1994 – 2015 cho thấy, buổi sáng sớm (trước 7:30 sáng) là thời điểm cho ra các mẫu tinh dịch có chất lượng cao nhất. Nghiên cứu này dựa trên cơ sở khoa học rằng: Nhịp sinh học ảnh hưởng đến hormone sinh dục nam – đặc biệt là testosterone vốn đạt đỉnh vào buổi sáng [1].
Kết quả nghiên cứu đã đưa ra các kết luận về thông số của tinh trùng:
- Nồng độ tinh trùng cao hơn.
- Số lượng của tinh trùng nhiều hơn.
- Tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường cao hơn.
- Khả năng di động tiến tới không thay đổi rõ rệt trong ngày.
Đây là một trong những bằng chứng khoa học quan trọng cho thấy số lượng, nồng độ và hình dạng tinh trùng bình thường cao hơn vào sáng sớm. Điều này phản ánh quá trình sinh tinh chịu ảnh hưởng tích cực bởi các yếu tố nội tiết sinh học vào buổi sáng sớm trong ngày.
Xem thêm: Dấu hiệu tinh trùng gặp trứng ngày đầu tiên
Nghiên cứu 2
Một nghiên cứu khác (1999) lại nhận định thời điểm buổi chiều (17:00 – 17:30) có chất lượng tinh trùng tốt hơn, thông qua việc phân tích mẫu tinh dịch của 24 nam giới có tinh trùng bình thường và 30 người bị thiểu tinh và/hoặc tinh trùng yếu [2].
Nghiên cứu này đã đưa ra một giả thuyết rằng thành phần tinh dịch hoặc môi trường vi mô quanh tinh trùng thay đổi theo thời điểm trong ngày. Sự biến đổi trong thành phần của dịch tinh (bao gồm hormone, cytokine, chất dinh dưỡng và các chất khác) có thể ảnh hưởng đến khả năng di động và chức năng của tinh trùng.
Kết quả nghiên cứu cho thấy tinh trùng vào buổi chiều có chất lượng tốt hơn buổi sáng:
- Nồng độ tinh trùng cao hơn.
- Số lượng của tinh trùng nhiều hơn.
- Khả năng di động tiến tới cao hơn.
- Không có sự khác biệt đáng kể về các thông số vĩ mô như thể tích, màu sắc, độ nhớt và pH giữa hai thời điểm thu mẫu.
Cả hai nghiên cứu đều thống nhất rằng chất lượng tinh trùng chịu ảnh hưởng hoặc có liên quan nhịp sinh học trong ngày. Tuy nhiên các kết quả cho ra còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như quy mô nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu. Trong đó, tình trạng khả năng sinh sản của đối tượng nghiên cứu (hiếm muộn, vô sinh) là rất quan trọng. Vì người vô sinh hiếm muộn có thể phản ứng khác với hormone (testosterone) so với người khỏe mạnh.
Vậy nên có thể nhận định: Không có một “thời điểm lý tưởng duy nhất” cho tất cả nam giới. Lựa chọn thời điểm phù hợp nên dựa trên mục tiêu cụ thể: chẩn đoán, hỗ trợ sinh sản, hay trữ đông tinh trùng.
- Nếu cần tinh trùng có số lượng và hình dạng chuẩn → xét nghiệm tinh trùng đồ vào sáng sớm phù hợp hơn.
- Nếu ưu tiên tinh trùng có khả năng di động cao → xét nghiệm tinh trùng đồ vào chiều có thể tối ưu.
Mặc dù vậy, thời điểm xét nghiệm tinh trùng đồ nên có sự hướng dẫn của bác sĩ để đạt giá trị cao nhất trong thăm khám và chữa bệnh. Đặc biệt nếu bạn đang trong quá trình điều trị vô sinh hiếm muộn.

Tinh trùng X và Y khỏe mạnh nhất khi nào?
“Tinh trùng Y khỏe mạnh nhất khi nào” và “tinh trùng X khỏe mạnh nhất khi nào” là những vấn đề nam giới thường tìm hiểu để đảm bảo khả năng thụ thai tốt nhất. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu khoa học uy tín nào xác định rõ ràng thời điểm cụ thể trong ngày mà tinh trùng X hoặc Y đạt chất lượng tốt nhất.
Thay vào đó, một nghiên cứu tổng hợp đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng X và tinh trùng Y. Bao gồm nội dung ADN của tinh trùng, điện tích và phản ứng của tinh trùng độ pH, và cách tinh trùng phản ứng với stress, môi trường [3].
Nghiên cứu này tổng hợp những kiến thức hiện tại về sự khác biệt giữa tinh trùng X và Y về mặt cấu trúc, chức năng và phân tử. Từ đó tiến hành phân tích và so sánh các nghiên cứu trước đây liên quan đến tỉ lệ, hình dạng, kích thước, khả năng di động, mô hình bơi, điện tích, phản ứng với pH, phản ứng với stress và bất thường nhiễm sắc thể giữa tinh trùng X và Y.
Kết luận chính của nghiên cứu cho thấy sự khác biệt về nội dung ADN giữa hai tinh trùng: Tinh trùng X chứa nhiều ADN hơn tinh trùng Y khoảng 2.8%. Điều này có thể ảnh hưởng đến biểu hiện gen và protein nhưng không rõ ràng về sự ảnh hưởng đến chất lượng tổng thể của tinh trùng.
Xem thêm: Làm sao để biết tinh trùng đã vào tử cung?

Mặc dù không có sự khác biệt đáng kể nào khác giữa tinh trùng X và Y về các đặc điểm đã nghiên cứu, nhưng một số vấn đề vẫn được xem xét là các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng:
- Khả năng chịu đựng môi trường: Khả năng di động của tinh trùng Y có thể giảm đáng kể trong môi trường có độ pH thấp, nhiệt độ cao và stress oxy hóa. Tinh trùng X có khả năng chịu đựng tốt hơn trong môi trường khắc nghiệt, nhưng khả năng di động có thể giảm trong môi trường có pH cao [4].
- Khả năng sống sót và tính bền vững: Tinh trùng X có tính bền vững cao hơn và có khả năng sống sót lâu hơn trong môi trường âm đạo so với tinh trùng Y. Điều này là nhờ vào kích thước lớn hơn và chứa nhiều ADN hơn của tinh trùng X [5].
Nhìn chung, tinh trùng X có tính bền vững cao hơn và có khả năng sống sót tốt hơn trong môi trường khắc nghiệt. Trong khi đó, tinh trùng Y nhạy cảm hơn trước các yếu tố môi trường như nhiệt độ cao và stress oxy hóa.
Kết quả phân tích tổng hợp này nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc đảm bảo môi trường phát triển và sinh tinh tốt nhất. Nam giới cần duy trì lối sống lành mạnh, tránh tiếp xúc với các yếu tố gây hại như nhiệt độ cao, stress và các chất độc hại. Việc này nhằm giúp tối ưu hóa chất lượng tinh trùng ở mức tốt nhất.
Xem thêm: Mất bao lâu để tinh trùng gặp trứng?
Tần suất xuất tinh ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng
Không chỉ giờ giấc trong ngày hay các tác động từ môi trường bên ngoài, mà ngay cả thói quen xuất tinh của nam giới cũng ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng.
Tần suất xuất tinh đều đặn (2 – 3 lần/tuần) có thể cải thiện khả năng di động tổng thể và khả năng di động tiến tới nhanh của tinh trùng, đặc biệt ở nam giới có nồng độ tinh trùng thấp [6].
Không nên xuất tinh quá thường xuyên (trên 3 lần/tuần) vì có thể làm giảm số lượng tinh trùng do không đủ thời gian tái tạo. Trong khi đó, thời gian kiêng xuất tinh quá dài (trên 7 ngày) có thể dẫn đến tăng tỷ lệ tinh trùng chết hoặc tổn thương DNA do tiếp xúc lâu với các yếu tố gây stress oxy hóa trong cơ thể.

Lời kết
Như vậy DIAG đã giúp bạn hiểu rõ hơn về “thời điểm tinh trùng mạnh nhất trong ngày”. Vấn đề này không có một câu trả lời duy nhất và dứt khoát.
Các bằng chứng khoa học cho thấy chất lượng tinh trùng có sự thay đổi theo nhịp sinh học, Trong đó buổi sáng có thể cho ưu thế về số lượng và hình thái, trong khi buổi chiều có thể tốt hơn về khả năng di động.
Việc lựa chọn thời điểm lấy mẫu tinh dịch để xét nghiệm hay hỗ trợ sinh sản cần được cá nhân hóa và có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để đạt được hiệu quả tối ưu cho từng mục tiêu cụ thể.
Nguồn nghiên cứu tham khảo:
[1] Nghiên cứu “Diurnal and seasonal changes in semen quality of men in subfertile partnerships” (Những thay đổi theo ngày và theo mùa về chất lượng tinh dịch của nam giới trong các cặp đôi hiếm muộn).
[2] Nghiên cứu “Diurnal variation of semen quality in human males” (Sự thay đổi chất lượng tinh dịch theo ngày ở nam giới).
[3] Nghiên cứu “New Biological Insights on X and Y Chromosome-Bearing Spermatozoa” (Những hiểu biết sinh học mới về tinh trùng mang nhiễm sắc thể X và Y).
[4] Nghiên cứu “Effect of endocrine disruptors on the ratio of X and Y chromosome-bearing live spermatozoa” (Tác động của chất phá vỡ nội tiết lên tỷ lệ tinh trùng sống mang nhiễm sắc thể X và Y).
[5] Nghiên cứu “Environmental Exposure of Sperm Sex-Chromosomes: A Gender Selection Technique” (Tiếp xúc môi trường của tinh trùng nhiễm sắc thể giới tính: Một kỹ thuật lựa chọn giới tính).
[6] Nghiên cứu “The more, the merrier: does ejaculatory frequency influence seminal parameters in oligospermic men?” (Tần suất xuất tinh có ảnh hưởng đến các thông số tinh dịch ở nam giới bị thiểu năng tinh trùng không?).
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10374104/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6985208/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5654200/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0890623818301552