Phì đại tuyến tiền liệt là gì? Biểu hiện và cách điều trị

Phì đại tuyến tiền liệt là tình trạng thường gặp ở nam giới trung niên và cao tuổi, gây ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng sống. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Cùng Diag tìm hiểu phì đại tuyến tiền liệt là gì, các dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa bệnh nhé!

Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh gì?

Phì đại tuyến tiền liệt là tình trạng tuyến tiền liệt của nam giới phát triển lớn hơn bình thường. Tuyến này nằm bao quanh niệu đạo – ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài. Kích thước bình thường của tuyến tiền liệt ở nam giới trưởng thành là khoảng 15-25 gram (hoặc ml/cc). Khi tuyến phì đại, nó có thể chèn ép niệu đạo, gây ra các vấn đề tiểu tiện.

Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng này là bệnh tăng sản lành tính tuyến tiền liệt BPH (hay còn được dùng với thuật ngữ phổ thông là phì đại tuyến tiền liệt lành tính).

Tuy nhiên, để chắc chắn đó là bệnh BPH, bác sĩ cần loại trừ các nguyên nhân khác gây phì đại, đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt (thông qua thăm dò trực tràng, xét nghiệm PSA, và có thể sinh thiết nếu nghi ngờ). Trong bài viết này, chủ yếu sẽ cung cấp thông tin về bệnh BPH, phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

*Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt là bệnh lý phổ biến ở nam giới*

Biểu hiện phì đại tuyến tiền liệt lành tính

Không phải ai mắc bệnh cũng có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi tuyến phát triển đủ lớn các triệu chứng bắt đầu xuất hiện:

Tiểu gấp, tiểu nhiều lần, đặc biệt là ban đêm.
Khó bắt đầu tiểu (phải rặn, đợi lâu mới tiểu được).
Tiểu ngập ngừng, dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
Cảm giác tiểu không hết.
Rò rỉ nước tiểu sau khi tiểu xong.

Phì đại tiền liệt tuyến có ảnh hưởng gì không?

Nếu không được điều trị, phì đại lành tính tuyến tiền liệt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm:

Giữ nước tiểu trong bàng quang (bí tiểu): Có thể phải đặt ống thông tiểu.
Nhiễm trùng tiết niệu (UTI): Do nước tiểu ứ đọng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Tổn thương bàng quang: Thành bàng quang có thể dày lên, giảm co bóp hiệu quả.
Tổn thương thận: Do áp lực nước tiểu dội ngược lên thận.
Sỏi bàng quang: Do lắng đọng khoáng chất từ nước tiểu tồn đọng.

Một số đối tượng nguy cơ sau làm tăng khả năng mắc BPH hoặc nặng thêm tình trạng này:

Tuổi cao
Tiền sử viêm tuyến tiền liệt
Béo phì, hội chứng chuyển hóa
Ít vận động
Tiền sử gia đình mắc BPH

Nguyên nhân dẫn đến phì đại tuyến tiền liệt lành tính

Bệnh hình thành chủ yếu do ảnh hưởng của dộ tuổi và hormone sinh dục. Ngoài ra, nhiều yếu tố thói quen sinh hoạt và sức khỏe tổng thể cũng đóng vai trò đáng kể:

Tuổi tác: Nam giới càng lớn tuổi, nguy cơ tuyến tiền liệt phì đại càng cao. Tình trạng này phổ biến ở nam sau tuổi 50.
Rối loạn nội tiết tố nam: Dihydrotestosterone (DHT) – một dẫn xuất của testosterone – tích tụ trong tuyến tiền liệt và kích thích sự phát triển mô tuyến.
Béo phì và hội chứng chuyển hóa: Thừa cân, đặc biệt vùng bụng, làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa, từ đó thúc đẩy sự phát triển của tuyến tiền liệt.
Lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất có liên quan đến tăng nguy cơ rối loạn tiểu tiện và phì đại tuyến.
Tiền sử viêm tuyến tiền liệt: Viêm mạn tính có thể gây kích thích lâu dài, dẫn đến tăng sinh mô tuyến.
Di truyền: Nam giới có người thân mắc BPH có khả năng mắc bệnh cao hơn do yếu tố di truyền nội tiết hoặc mô học.

*Rối loạn nội tiết tố nam là một trong các nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt lành tính*

Cách chẩn đoán và điều trị bệnh BPH

Phương pháp chẩn đoán

Việc chẩn đoán bắt đầu bằng khai thác triệu chứng và đánh giá lâm sàng, kết hợp với một số xét nghiệm hỗ trợ để loại trừ các bệnh lý khác.

Đánh giá triệu chứng bằng bảng điểm IPSS: Bảng điểm quốc tế về triệu chứng tuyến tiền liệt giúp xác định mức độ nhẹ, trung bình hay nặng để lên kế hoạch điều trị phù hợp.
Khám trực tràng bằng tay (DRE): Giúp ước lượng kích thước và mật độ tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, khó đánh giá chính xác vì chỉ cảm nhận được phần sau tuyến.
Xét nghiệm PSA và nước tiểu: PSA hỗ trợ sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt. Xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện nhiễm trùng hoặc tiểu máu.
Siêu âm và đo thể tích nước tiểu tồn dư: Đánh giá kích thước tuyến, mức độ tắc nghẽn và nguy cơ bí tiểu sau khi đi tiểu.
Loại trừ các nguyên nhân khác của rối loạn tiểu tiện: Như nhiễm trùng tiểu, ung thư bàng quang, hẹp niệu đạo, bệnh lý thần kinh bàng quang…

Xét nghiệm đánh giá sức khỏe sinh sản nam giới

Đánh giá chức năng hoạt động của hormone sinh dục
Phát hiện các vấn đề bất thường về sinh sản, vô sinh, hiếm muộn
Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Cách điều trị bệnh

Tùy theo mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và ảnh hưởng đến cuộc sống, bác sĩ sẽ chỉ định một trong ba hướng điều trị phì đại tiền liệt tuyến: theo dõi, dùng thuốc hoặc can thiệp ngoại khoa.

Theo dõi chủ động: Áp dụng với trường hợp nhẹ, ít ảnh hưởng đến cuộc sống. Kết hợp thay đổi lối sống, tái khám định kỳ.
Điều trị nội khoa: Dùng thuốc điều trị giãn cơ trơn (alpha-blocker) để cải thiện dòng tiểu, hoặc thuốc ức chế 5-alpha-reductase để làm nhỏ tuyến tiền liệt.
Điều trị ngoại khoa (phẫu thuật): Khi thuốc không hiệu quả hoặc có biến chứng như sỏi bàng quang, bác sĩ sẽ can thiệp phẫu thuật. Phổ biến nhất là phẫu thuật nội soi cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP).

Việc lựa chọn phương pháp điều trị cần dựa trên mức độ triệu chứng, tuổi, sức khỏe toàn thân và mong muốn của người bệnh.

Xem thêm: Phì đại tuyến tiền liệt kiêng ăn uống gì?

Cách phòng ngừa bệnh phì đại tuyến tiền liệt lành tính

Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn BPH do liên quan đến độ tuổi và nội tiết, một số thói quen tốt có thể giúp làm chậm tiến triển bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.

Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân, đặc biệt là mỡ bụng, liên quan đến nguy cơ tăng thể tích tuyến tiền liệt và gây tiểu khó.
Tăng cường vận động: Hoạt động thể chất đều đặn giúp cải thiện lưu thông máu, cân bằng nội tiết và làm giảm ảnh hưởng lên đường tiểu.
Hạn chế rượu bia và caffeine: Chất kích thích có thể gây kích thích bàng quang và làm nặng thêm tình trạng tiểu ban đêm, tiểu nhiều lần.
Uống đủ nước, đúng cách: Nên chia lượng nước đều trong ngày, tránh uống nhiều vào buổi tối để hạn chế tiểu ban đêm.
Khám nam khoa định kỳ: Tầm soát sớm giúp phát hiện BPH ở giai đoạn đầu và theo dõi kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường.

Nếu bạn đang gặp tình trạng tiểu khó, tiểu rắt hoặc nghi ngờ vấn đề nam khoa, hãy liên hệ ngay với Diag để được bác sĩ tư vấn miễn phí.

Diag – hệ thống phòng khám uy tín với hơn 25 năm kinh nghiệm, đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2022, cung cấp các gói khám và xét nghiệm nam khoa nhanh chóng, chính xác.

Trang chủ Diag: https://diag.vn/
Hotline: 1900 1717
Chi nhánh Diag trên toàn quốc: https://diag.vn/location/

Lời kết

Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nam giới trung niên nên chủ động thăm khám định kỳ, lắng nghe cơ thể và duy trì lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe tiết niệu lâu dài.

Xem thêm: U tiền liệt tuyến là bệnh gì?