Nguyên nhân đau tinh hoàn, cách điều trị và phòng ngừa cần biết

Nguyên nhân đau tinh hoàn có thể xuất phát từ nhiều lý do như viêm tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, thoát vị bẹn hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Việc phát hiện sớm và xác định đúng nguyên do gây đau tinh hoàn giúp tránh tình trạng cấp cứu và thương tổn vĩnh viễn.

Nguyên nhân dẫn đến đau tinh hoàn

Đau tinh hoàn là tình trạng đau hoặc khó chịu diễn ra ở một hoặc hai bên tinh hoàn – cơ quan sản xuất tinh trùng và hormone testosterone. Chính vì vậy khi có bất kỳ sự bất thường nào ở tinh hoàn đều có thể ảnh hưởng đến vấn đề sức khỏe sinh sản của nam giới. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tinh hoàn bị đau.

Viêm tinh hoàn

Tình trạng này xảy ra khi một hoặc cả hai bên tinh hoàn bị viêm do tác nhân gây bệnh như vi khuẩn hoặc virus, điển hình nhất là virus quai bị. Người bệnh thường cảm thấy đau nhức dữ dội, kèm theo sưng tấy vùng bìu, sốt cao và có thể buồn nôn. Nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sản xuất tinh trùng và cân bằng hormone nam.

Thoát vị bẹn

Thoát vị bẹn phát sinh khi một phần ruột hoặc mô trong ổ bụng đẩy qua ống bẹn và lồi xuống vùng bìu. Điều này gây cảm giác căng tức và xuất hiện khối phồng ở bẹn hoặc bìu. Triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi đứng lâu, ho hoặc rặn. Nếu phần thoát vị bị kẹt, máu không lưu thông được sẽ gây thương tổn ở mô, đòi hỏi phải can thiệp y tế khẩn cấp.

Viêm mào tinh hoàn

Viêm mào tinh hoàn là tình trạng viêm nhiễm ở ống cuộn (mào tinh hoàn) nằm phía sau tinh hoàn.

Triệu chứng: Cơn đau thường khởi phát từ từ trong vài ngày (khác với xoắn tinh hoàn là đột ngột). Đau có thể từ âm ỉ đến dữ dội, kèm theo sưng đỏ vùng bìu, sốt, và các triệu chứng tiết niệu (tiểu buốt, tiểu rắt).

Phân biệt lâm sàng: Một dấu hiệu lâm sàng có thể giúp định hướng là khi nâng nhẹ bên tinh hoàn bị đau lên, nếu cơn đau giảm đi, đây là dấu hiệu gợi ý viêm mào tinh hoàn (dấu hiệu Prehn dương tính). Ngược lại, nếu cơn đau không giảm hoặc tăng lên, phải nghĩ nhiều đến xoắn tinh hoàn. Tuy nhiên, đây chỉ là dấu hiệu tham khảo, siêu âm Doppler là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán.

Xem thêm: Đau tinh hoàn bên phải

Nang mào tinh hoàn

Đây là các túi chứa dịch hình thành ở mào tinh, phần lớn không gây đau và có tính chất lành tính. Tuy nhiên, khi nang phát triển lớn hoặc bị viêm, người bệnh có thể cảm thấy đau nhẹ hoặc áp lực khó chịu trong vùng bìu.

Tràn dịch màng tinh hoàn

Hiện tượng tích tụ dịch quanh tinh hoàn trong khoang màng bao quanh có thể làm bìu phình to và căng tức. Nguyên nhân có thể là do chấn thương, viêm nhiễm hoặc do các bệnh lý liên quan như u bướu. Mặc dù không gây đau dữ dội, nhưng tràn dịch kéo dài có thể làm giảm chất lượng cuộc sống.

Khối tụ máu

Sau những va chạm mạnh hoặc thương tổn trực tiếp vào vùng bìu, máu có thể tụ lại tạo thành khối gây sưng đau và có thể nhầm với khối u nếu không được đánh giá chính xác. Tình trạng này có thể gây tắc nghẽn tuần hoàn và làm thương tổn tinh hoàn nếu không được xử lý kịp thời.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Tình trạng các tĩnh mạch trong bìu bị giãn rộng, thường xảy ra nhiều bên trái, gây cảm giác đau âm ỉ hoặc nặng nề, nhất là khi đứng lâu hoặc hoạt động mạnh. Giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể ảnh hưởng xấu đến sản xuất và chất lượng tinh trùng.

Xoắn tinh hoàn

Đây là nguyên nhân nguy hiểm nhất gây đau tinh hoàn. Xoắn tinh hoàn xảy ra khi thừng tinh (dây treo tinh hoàn chứa mạch máu) bị xoắn lại, làm cắt đứt hoàn toàn nguồn cung cấp máu đến tinh hoàn.

Triệu chứng: Cơn đau khởi phát đột ngột, dữ dội và liên tục ở một bên bìu, thường lan lên vùng bẹn. Bìu sưng to nhanh chóng, có thể đổi màu sẫm. Bệnh nhân thường buồn nôn và nôn.

Mức độ nguy hiểm: Đây là một cuộc chạy đua với thời gian. Nếu không được phẫu thuật mở xoắn trong vòng 4-6 giờ kể từ khi bắt đầu đau, tinh hoàn có nguy cơ bị hoại tử không thể phục hồi và phải cắt bỏ. Bất kỳ cơn đau tinh hoàn đột ngột và dữ dội nào cũng phải được coi là xoắn tinh hoàn cho đến khi có chẩn đoán ngược lại. Cần phải đến phòng cấp cứu của bệnh viện gần nhất NGAY LẬP TỨC.

Sỏi thận

Mặc dù sỏi thận không liên quan trực tiếp đến tinh hoàn, nhưng khi viên sỏi di chuyển xuống niệu quản, cơn đau có thể lan xuống vùng bìu hoặc tinh hoàn bên cùng phía. Triệu chứng này dễ bị nhầm với các bệnh lý về tinh hoàn nên cần chẩn đoán chính xác.

Xem thêm: Đau tinh hoàn và bụng dưới

Hội chứng đau sau thắt ống dẫn tinh

Một số nam giới sau khi thực hiện thủ thuật triệt sản có thể gặp tình trạng đau kéo dài ở vùng bìu do áp lực tinh trùng bị tích tụ hoặc viêm mô sẹo trong khu vực.

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Vi khuẩn từ niệu đạo hoặc bàng quang có thể lan tới tinh hoàn và ống dẫn tinh, gây viêm nhiễm và đau. Triệu chứng đi kèm gồm tiểu khó, tiểu rắt, nước tiểu đục hoặc có mùi hôi, kèm sốt nhẹ.

Ung thư tinh hoàn

Ung thư tinh hoàn thường không gây đau ở giai đoạn đầu, nhưng lại biểu hiện bằng khối cứng bất thường hoặc cảm giác nặng vùng bìu. Khi khối u phát triển, có thể gây đau âm ỉ hoặc khó chịu. Việc phát hiện sớm thông qua khám định kỳ và siêu âm giúp nâng cao hiệu quả điều trị.

Dấu hiệu tinh hoàn có vấn đề cảnh báo bệnh gì?

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường ở tinh hoàn giúp bạn phát hiện và điều trị kịp thời nhiều bệnh lý nguy hiểm. Dưới đây là những biểu hiện quan trọng cần lưu ý:

• Cảm giác đau nhói hoặc khó chịu khi sờ vào tinh hoàn, có thể lan rộng lên vùng bụng dưới hoặc vùng háng.

• Tinh hoàn xuất hiện sưng to, vùng da bìu nóng và đỏ bất thường, hoặc có kích thước lớn hơn so với bình thường.

• Xuất hiện các triệu chứng toàn thân như buồn nôn, sốt cao hoặc mệt mỏi, kèm theo các vấn đề tiểu tiện như tiểu khó, tiểu nhiều lần, đái dắt hoặc đái máu.

• Người bệnh có thể nhận thấy sự xuất hiện của một khối cứng hoặc cảm giác căng tức khó chịu bên trong bìu.

Nếu gặp phải một trong những dấu hiệu trên, nên đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được thăm khám và xử trí kịp thời.

Xem thêm: Đau tinh hoàn sau khi quan hệ

Yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh

Hiểu rõ những yếu tố làm tăng nguy cơ gặp các vấn đề về tinh hoàn giúp bạn chủ động phòng tránh và thăm khám sớm khi cần thiết. Các yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm:

• Có tiền sử từng bị viêm tinh hoàn hoặc viêm mào tinh hoàn, những bệnh lý có thể tái phát hoặc gây thương tổn lâu dài.

• Bẩm sinh tinh hoàn không xuống bìu (tinh hoàn ẩn) hoặc các bất thường về cấu trúc tinh hoàn và bìu.

• Thực hiện quan hệ tình dục không an toàn, dễ dẫn đến các bệnh lây truyền qua đường tình dục và nhiễm khuẩn vùng sinh dục.

• Từng gặp phải các chấn thương, va đập hoặc tác động mạnh vào vùng bìu, ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng tinh hoàn.

• Nam giới trong độ tuổi thanh thiếu niên, đặc biệt từ 12 đến 25 tuổi, có nguy cơ cao gặp phải tình trạng xoắn tinh hoàn – một bệnh lý cấp cứu đòi hỏi can thiệp y tế kịp thời.

Chẩn đoán đau rát tinh hoàn

Để xác định chính xác nguyên nhân, bác sĩ sẽ kết hợp thăm khám và các xét nghiệm cần thiết:

Khám lâm sàng và khai thác bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về đặc điểm cơn đau (đột ngột hay từ từ), các triệu chứng kèm theo, và tiền sử bệnh lý, chấn thương, hoặc quan hệ tình dục không an toàn.

Siêu âm Doppler bìu: Đây là xét nghiệm quan trọng nhất và thường được chỉ định đầu tiên. Siêu âm giúp đánh giá cấu trúc tinh hoàn và kiểm tra dòng máu nuôi tinh hoàn. Nó có thể xác định chính xác tình trạng xoắn tinh hoàn (mất tín hiệu dòng máu) hoặc viêm (tăng tưới máu).

Xét nghiệm:

• Tổng phân tích nước tiểu: Tìm dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu (bạch cầu, vi khuẩn).
• Xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs): Lấy mẫu dịch niệu đạo hoặc xét nghiệm nước tiểu để tìm Chlamydia và Lậu, đặc biệt ở nam giới trẻ tuổi.
• Công thức máu: Kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân (số lượng bạch cầu tăng).

Phương pháp điều trị

Việc lựa chọn cách điều trị đau tinh hoàn phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Có nhiều phương pháp áp dụng nhằm giảm triệu chứng, chữa bệnh tận gốc và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

• Sử dụng kháng sinh: Khi đau tinh hoàn xuất phát từ vấn đề viêm nhiễm do vi khuẩn, việc dùng thuốc kháng sinh phù hợp là cần thiết để loại bỏ tác nhân gây bệnh và giảm viêm nhiễm. Việc dùng thuốc cần theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc.

• Can thiệp phẫu thuật: Một số bệnh lý như xoắn tinh hoàn, thoát vị bẹn hoặc khối u tinh hoàn yêu cầu phẫu thuật để khắc phục. Phẫu thuật nhằm bảo tồn chức năng tinh hoàn, giải quyết tình trạng nguy cơ nguy hiểm hoặc loại bỏ u, tùy vào từng trường hợp cụ thể.

• Sử dụng thuốc giảm đau kết hợp nghỉ ngơi: Trong các trường hợp đau nhẹ hoặc sau phẫu thuật, bác sĩ thường kê thuốc giảm đau kết hợp với việc nghỉ ngơi hợp lý để giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn và giảm các triệu chứng khó chịu.

• Theo dõi định kỳ: Với những trường hợp như nang mào hoặc tràn dịch màng tinh hoàn nhỏ, nếu không gây triệu chứng nghiêm trọng thì chỉ cần theo dõi đều đặn, không nhất thiết phải can thiệp y tế ngay lập tức. Việc theo dõi giúp phát hiện kịp thời những thay đổi bất thường để xử lý phù hợp.

Xem thêm: Cách chữa đau tinh hoàn

Phòng ngừa đau tinh hoàn

Việc chủ động phòng tránh các nguyên do gây đau tinh hoàn không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản mà còn ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. Dưới đây là một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả mà nam giới nên thực hiện:

• Thực hành quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su khi quan hệ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền qua đường tình dục – một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm nhiễm và đau tinh hoàn. Việc này không chỉ bảo vệ bản thân mà còn hạn chế ảnh hưởng đến sức khỏe bạn tình.

• Tránh các chấn thương vùng bìu khi chơi thể thao: Vùng bìu rất nhạy cảm và dễ tổn thương. Khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc lao động nặng, nam giới nên sử dụng đồ bảo hộ chuyên dụng để bảo vệ tinh hoàn khỏi va đập, giảm thiểu nguy cơ gây đau hoặc tổn thương.

• Khám sức khỏe nam khoa định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe nam giới thường xuyên giúp phát hiện sớm những bất thường ở tinh hoàn, đồng thời tầm soát các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư tinh hoàn. Khám định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề sức khỏe.

• Tự kiểm tra tinh hoàn hàng tháng: Nam giới nên hình thành thói quen tự kiểm tra tinh hoàn mỗi tháng để nhận biết sớm các dấu hiệu như cục cứng, sưng tấy hoặc thay đổi kích thước. Phát hiện kịp thời giúp bác sĩ dễ dàng chẩn đoán và điều trị hiệu quả hơn.

Tổng kết

Đau tinh hoàn là dấu hiệu cảnh báo nhiều tình trạng từ đơn giản đến nghiêm trọng. Việc xác định đúng nguyên nhân gây đau tinh hoàn giúp điều trị hiệu quả, phòng tránh tổn thương vĩnh viễn và bảo vệ chức năng sinh sản. Nam giới nên chủ động theo dõi sức khỏe và đi khám khi có dấu hiệu bất thường để can thiệp kịp thời.

Xem thêm: Bị đau tinh hoàn bên trái là bệnh gì?