Dương vật người là gì? Cấu tạo và chức năng

Dương vật là gì?

Dương vật là bộ phận sinh dục ngoài của nam giới, nằm phía trước vùng xương mu, có cấu trúc hình trụ mềm, có khả năng thay đổi kích thước thông qua quá trình cương cứng nhờ mạch máu và hệ thần kinh phức tạp.

Dương vật người đóng vai trò dẫn nước tiểu ra ngoài cơ thể thông qua niệu đạo, đồng thời là đường dẫn tinh dịch trong quá trình xuất tinh – yếu tố quyết định đến khả năng duy trì nòi giống ở nam giới. Ngoài ra, dương vật còn là cơ quan cảm thụ kích thích tình dục, góp phần tạo khoái cảm trong hoạt động sinh lý.

Cấu tạo của dương vật

Cấu trúc dương vật người bao gồm hai phần chính là cấu tạo bên trong và bên ngoài, được liên kết chặt chẽ để thực hiện đồng thời các chức năng sinh lý và bài tiết.

Cấu tạo bên trong

Bên trong dương vật gồm các thành phần chính:

• Hai thể hang (Corpora cavernosa): Đây là hai ống mô xốp hình trụ nằm song song ở phần trên của dương vật, chứa nhiều khoảng trống có khả năng chứa máu. Khi các động mạch dẫn máu giãn nở, máu chảy vào các khoảng trống này, tạo ra hiện tượng cương cứng.
• Thể xốp (Corpus spongiosum): Nằm phía dưới hai thể hang, bao quanh niệu đạo – ống dẫn nước tiểu và tinh dịch. Thể này cũng chứa mô xốp và đảm bảo niệu đạo không bị chèn ép trong quá trình cương cứng.
• Niệu đạo (Urethra): Ống dẫn trung tâm chạy xuyên qua thể xốp, bắt đầu từ bàng quang và kết thúc ở lỗ niệu đạo ngoài, có vai trò dẫn nước tiểu và tinh dịch ra ngoài cơ thể.

Cấu tạo bên ngoài

Các thành phần bên ngoài dương vật bao gồm:

• Gốc dương vật: Là phần gắn vào xương mu, được cố định bằng cơ và dây chằng.
• Thân dương vật: Phần kéo dài ra ngoài cơ thể, nơi có thể quan sát và cảm nhận được sự thay đổi về chiều dài, chu vi khi cương.
• Quy đầu: Phần đầu của thể xốp, hình nón tròn, rất nhạy cảm do tập trung nhiều đầu dây thần kinh.
• Bao quy đầu: Lớp da mỏng bao bọc quy đầu, có khả năng co rút khi dương vật cương cứng hoặc được kéo xuống. Ở một số trường hợp, bao quy đầu có thể được cắt bỏ vì lý do y tế hoặc tôn giáo.
• Dây hãm bao quy đầu (Frenulum): Một dải mô mỏng nối quy đầu với bao quy đầu, giúp cố định và kiểm soát chuyển động của bao.
• Hệ thống dương vật: Bao gồm hệ thống mạch máu (động mạch và tĩnh mạch), hệ thống thần kinh: Góp phần kiểm soát cảm giác và sự cương cứng.

Những đặc điểm của dương vật là gì?

Dương vật không chỉ là một cơ quan sinh dục mà còn có những đặc điểm hình thái và cấu trúc rất riêng ở từng cá nhân. Việc hiểu rõ các đặc điểm này giúp nam giới tự tin hơn và dễ dàng nhận biết các dấu hiệu bất thường khi cần.

Kích thước

Chiều kích dương vật thay đổi theo từng cá thể, chịu ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền, hormone, dinh dưỡng và tuổi tác. Theo số liệu thống kê từ British Journal of Urology International (2015), chiều dài trung bình của dương vật nam giới khi cương cứng là khoảng 13,24 cm và chu vi trung bình là 11,66 cm.

Tuy nhiên, đây không phải là yếu tố duy nhất quyết định chất lượng sinh hoạt tình dục hay khả năng sinh sản.

Hình dạng

Dương vật có thể có nhiều hình dạng khác nhau: thẳng, cong nhẹ sang một bên, hoặc hướng lên trên. Trong một số trường hợp, cong dương vật bất thường có thể là dấu hiệu của bệnh Peyronie – do mô sẹo phát triển bên trong thể hang, gây đau và rối loạn cương dương.

Màu sắc

Màu sắc của dương vật thường sẫm hơn so với các vùng da khác, do sự phân bố melanin. Vùng quy đầu và bao quy đầu có thể hơi hồng, đỏ, hoặc tím nhạt tùy thuộc vào lượng máu lưu thông.

Chức năng của dương vật là gì?

Dương vật đóng vai trò trung tâm trong hai hệ thống chính của cơ thể: hệ tiết niệu và hệ sinh sản. Mỗi chức năng đều có vai trò thiết yếu trong duy trì sức khỏe sinh dục và chất lượng cuộc sống của nam giới.

Tiểu tiện

Dương vật là đường dẫn cuối cùng trong hệ tiết niệu nam giới, nơi nước tiểu từ bàng quang được dẫn qua niệu đạo – một ống nhỏ đi qua thể xốp, và thoát ra ngoài qua lỗ niệu đạo ngoài ở đầu quy đầu. Trong điều kiện bình thường, cơ thắt cổ bàng quang đóng lại khi có hiện tượng cương cứng để ngăn nước tiểu đi qua niệu đạo trong quá trình giao hợp. Điều này giúp duy trì vai trò tách biệt giữa hai dòng bài tiết: nước tiểu và tinh dịch.

Tình dục

Dương vật đóng vai trò trung tâm trong hoạt động quan hệ tình dục ở nam giới. Dưới tác động của kích thích, hệ thần kinh trung ương kích hoạt phản xạ cương thông qua hệ thần kinh phó giao cảm. Lúc này, các động mạch trong hai thể hang và thể xốp giãn nở, cho phép máu dồn vào mô xốp khiến dương vật cương cứng. Quá trình này được điều phối nhờ hệ thống mạch máu và hệ thần kinh ngoại biên vô cùng nhạy cảm, đặc biệt tập trung tại quy đầu – nơi chứa hàng ngàn đầu mút thần kinh giúp tạo cảm giác khoái cảm mạnh mẽ.

Sinh sản

Dương vật đóng vai trò là cơ quan dẫn tinh trong quá trình xuất tinh – khi tinh dịch được phóng ra từ ống dẫn tinh đi qua niệu đạo và thoát ra ngoài qua lỗ niệu đạo ở quy đầu. Sự xuất tinh xảy ra trong giai đoạn cực khoái, được kiểm soát bởi hệ thần kinh giao cảm. Các cơ như cơ hành hang, cơ ngồi hang và cơ mu cụt (cơ PC) co thắt mạnh mẽ để đẩy tinh dịch ra ngoài. Tinh dịch chứa hàng trăm triệu tinh trùng, có khả năng di chuyển vào âm đạo và thụ tinh, giúp duy trì nòi giống.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe dương vật

Dương vật không chỉ là một bộ phận sinh dục quan trọng mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố sinh lý và ngoại cảnh khác nhau:

• Hormon sinh dục nam (testosterone): Testosterone đóng vai trò chủ chốt trong sự phát triển và duy trì cấu trúc, vai trò của dương vật. Nồng độ testosterone cao trong giai đoạn dậy thì thúc đẩy sự tăng trưởng, tăng mật độ thụ thể androgen và chức năng cương cứng. Khi testosterone suy giảm do tuổi tác hoặc rối loạn nội tiết (như suy tuyến yên, suy tinh hoàn), dương vật có thể giảm khối lượng cơ trơn, thể hang và thể xốp, từ đó làm giảm độ nhạy cảm, khả năng cương và độ lớn tổng thể.
• Tuổi tác và quá trình lão hóa: Tuổi càng cao, lưu lượng máu đến mô dương vật càng giảm do xơ vữa mạch máu và suy giảm đàn hồi thành mạch. Bên cạnh đó, các sợi thần kinh giảm dẫn truyền cảm giác làm giảm độ nhạy, phản xạ cương chậm hơn. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy thể tích và chiều dài dương vật có xu hướng giảm nhẹ ở nam giới sau tuổi 50.
• Thói quen sinh hoạt và lối sống: Các hành vi như hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, thức khuya, lười vận động ảnh hưởng trực tiếp đến tuần hoàn và nội tiết, từ đó tác động tiêu cực đến dương vật. Đặc biệt, hút thuốc làm co mạch, gây thiếu máu nuôi dưỡng thể hang, dẫn đến rối loạn cương dương.
• Chế độ dinh dưỡng và thể trạng: Dinh dưỡng không đầy đủ, thiếu kẽm, vitamin D, arginine hoặc omega-3 có thể ảnh hưởng đến sản sinh testosterone và lưu thông máu đến dương vật. Tình trạng béo phì cũng làm tăng estrogen nội sinh, giảm testosterone và góp phần gây ra rối loạn chức năng dương vật.
• Bệnh lý mạn tính: Các bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, suy giáp, rối loạn lipid máu ảnh hưởng đến hệ thần kinh và mạch máu nuôi dương vật, từ đó ảnh hưởng đến khả năng cương và khả năng sinh lý. Ngoài ra, Peyronie có thể gây biến dạng dương vật, đau và rối loạn cương dương.

Các bệnh thường gặp ở dương vật là gì?

Dương vật là một cơ quan nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, trong đó có môi trường, thói quen sinh hoạt, vệ sinh cá nhân và hoạt động tình dục. Một số bệnh lý thường gặp ở dương vật bao gồm:

• Viêm bao quy đầu: Là tình trạng viêm do vệ sinh kém, nấm, vi khuẩn hoặc dị ứng với hóa chất (xà phòng, chất bôi trơn). Tình trạng này có thể gây ngứa, đau, tấy đỏ và tiết dịch bất thường. Nếu không được điều trị, bệnh có thể tiến triển thành viêm quy đầu hoặc viêm niệu đạo.
• Rối loạn cương dương: Là tình trạng dương vật không đủ cương cứng hoặc không duy trì được sự cương cứng để quan hệ tình dục. Nguyên nhân có thể là do yếu tố tâm lý, nội tiết, mạch máu, hoặc biến chứng của bệnh mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp. Thói quen ít vận động và môi trường sống căng thẳng kéo dài cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh này.
• Bệnh lý Peyronie: Là tình trạng hình thành mô xơ trong thể hang của dương vật, gây cong khi cương, đau và khó quan hệ. Bệnh thường liên quan đến chấn thương lặp lại trong quan hệ tình dục hoặc yếu tố di truyền.
• Bệnh lây qua đường tình dục (STD): Các bệnh như giang mai, lậu, herpes sinh dục, sùi mào gà, HIV có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dương vật. Chúng thường lây lan qua quan hệ tình dục không an toàn, và nhiều trường hợp không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu.
• Ung thư dương vật: Dù hiếm gặp, ung thư dương vật là tình trạng nguy hiểm, thường xuất phát từ vùng quy đầu hoặc bao da. Vệ sinh kém, nhiễm HPV và không cắt bao quy đầu là các yếu tố nguy cơ phổ biến.

Những câu hỏi thường gặp về dương vật

1. Tại sao dương vật cứng lên vào buổi sáng?

Hiện tượng dương vật cương cứng vào buổi sáng, còn gọi là Nocturnal Penile Tumescence, là một phản ứng sinh lý hoàn toàn bình thường ở nam giới. Nó xảy ra chủ yếu trong giai đoạn giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement), khi hệ thần kinh phó giao cảm hoạt động mạnh, làm giãn các mạch máu trong thể hang và thể xốp, khiến dương vật cương cứng mà không cần kích thích. Ngoài ra, nồng độ testosterone cao vào sáng sớm và bàng quang đầy cũng là các yếu tố góp phần gây cương tự nhiên. Việc dương vật cứng vào buổi sáng được xem là dấu hiệu của sinh lý khỏe mạnh. Nếu hiện tượng này mất đi trong thời gian dài, có thể là dấu hiệu sớm của rối loạn cương dương hoặc suy giảm nội tiết tố nam.

2. Vì sao dương vật giảm nhạy cảm theo độ tuổi?

Khi nam giới lớn tuổi, mức testosterone trong cơ thể giảm dần, kéo theo sự suy giảm về lưu thông máu và thần kinh ngoại biên, khiến độ nhạy cảm của dương vật, đặc biệt là vùng quy đầu, giảm đi rõ rệt. Ngoài ra, các yếu tố như bệnh mạn tính (tiểu đường, tim mạch), sử dụng thuốc, hút thuốc lá và stress kéo dài cũng ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận khoái cảm và phản xạ tình dục. Đây là tiến trình lão hóa sinh lý tự nhiên, tuy nhiên vẫn có thể cải thiện nếu có chế độ chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Lời kết

Dương vật là gì? Đó không chỉ là một bộ phận của hệ tiết niệu và sinh dục mà còn là biểu tượng của sức khỏe và bản lĩnh của nam giới. Hiểu đúng về cấu tạo, chức năng và các vấn đề liên quan đến dương vật người giúp mỗi cá nhân có cách chăm sóc sức khỏe sinh sản toàn diện, nâng cao chất lượng cuộc sống và phòng ngừa hiệu quả các rối loạn tình dục hay bệnh lý nguy hiểm.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở dương vật như đau, sưng, cong, viêm hoặc rối loạn cương dương kéo dài, hãy tìm đến các bác sĩ chuyên khoa nam học để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.