Lấy mẫu tinh trùng tại nhà và phòng lấy tinh trùng như nào?

Lấy tinh trùng là bước không thể thiếu trong quy trình kiểm tra sức khỏe sinh sản, hỗ trợ sinh sản và lưu trữ tinh trùng. Việc thu thập mẫu tinh dịch đúng cách giúp đánh giá chính xác chất lượng tinh trùng, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp nếu gặp tình trạng hiếm muộn. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết cách lấy tinh trùng ở nam giới tại nhà cũng như tại phòng lấy mẫu ở bệnh viện.

Khi nào cần lấy tinh trùng?

Lấy tinh trùng là một thủ thuật quan trọng, thường được chỉ định trong nhiều tình huống y tế và sinh sản. Nam giới có thể cần lấy tinh dịch trong những trường hợp phổ biến sau:

• Kiểm tra sức khỏe sinh sản: Đây là một phần của xét nghiệm tinh dịch đồ, nhằm đánh giá số lượng tinh trùng, chất lượng tinh trùng, khả năng di động, hình dạng và các chỉ số quan trọng khác. Đây là bước đầu tiên nếu vợ chồng gặp khó khăn trong việc thụ thai tự nhiên.
• Hỗ trợ sinh sản: Trong các kỹ thuật như IUI, IVF, ICSI, hoặc trong trường hợp nam giới vô tinh, giảm số lượng tinh trùng nghiêm trọng hoặc gặp vấn đề tắc nghẽn ống dẫn tinh, lấy tinh trùng là điều bắt buộc để có thể tiến hành quy trình thụ tinh.
• Lưu trữ tinh trùng: Trước khi trải qua hóa trị, xạ trị, phẫu thuật tinh hoàn hoặc thắt ống dẫn tinh, nam giới có thể bảo quản tinh trùng để sử dụng sau này, phòng trường hợp mất khả năng sinh sản.
• Rối loạn xuất tinh hoặc rối loạn cương dương: Khi không thể xuất tinh tự nhiên, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp hỗ trợ để thu mẫu tinh trùng cho mục đích xét nghiệm hoặc điều trị sinh sản.
• Thực hiện nghiên cứu y học: Trong một số trường hợp, tinh dịch được thu thập để phục vụ mục đích nghiên cứu các bệnh lý sinh sản hoặc công nghệ sinh học.

Các cách lấy tinh trùng

Tùy theo tình trạng sức khỏe sinh sản, khả năng xuất tinh và mục đích lấy mẫu (xét nghiệm, điều trị hiếm muộn, hỗ trợ sinh sản…), bác sĩ sẽ chỉ định cách cách lấy tinh trùng ra ngoài phù hợp. Dưới đây là các phương pháp phổ biến nhất:

Thủ dâm (tự xuất tinh)

Thủ dâm là cách lấy tinh trùng phổ biến nhất hiện nay vì đơn giản, hiệu quả và ít xâm lấn. Tinh dịch sẽ được thu thập bằng cách thủ dâm trực tiếp vào lọ vô trùng do cơ sở y tế cung cấp.

Quá trình này thường được thực hiện tại phòng lấy mẫu tinh trùng. Đây là môi trường kín đáo, sạch sẽ, giúp đảm bảo vệ sinh và chất lượng mẫu. Nếu bệnh nhân không tiện thực hiện tại cơ sở, có thể áp dụng cách lấy tinh trùng ở nam giới tại nhà và vận chuyển mẫu đến phòng Lab.

Quy trình lấy tinh trùng theo phương pháp này gồm các bước:

• Bước 1: Trước khi lấy mẫu, nam giới cần kiêng giao hợp từ 2 – 7 ngày, tránh uống rượu, sử dụng thuốc kích thích hoặc hút thuốc lá.
• Bước 2: Vệ sinh đúng cách. Trước khi lấy mẫu, nam giới cần rửa sạch tay bằng xà phòng và nước, sau đó tráng lại tay thật kỹ. Đối với bộ phận sinh dục, chỉ rửa sạch bằng nước ấm, tuyệt đối không sử dụng xà phòng, sữa tắm hay bất kỳ dung dịch tẩy rửa nào khác vì chúng có thể chứa hóa chất ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Lau khô tay và bộ phận sinh dục bằng khăn sạch.
• Bước 3: Lấy mẫu vào lọ vô trùng. Tiến hành tự kích thích để xuất tinh. Cần hứng trọn vẹn toàn bộ lượng tinh dịch vào trong lọ vô trùng đã được cung cấp. Lưu ý quan trọng: Không để tay hay dương vật chạm vào miệng hoặc thành bên trong của lọ để tránh làm nhiễm bẩn mẫu.

Xem thêm: Xét nghiệm đứt gãy tinh trùng

Dùng bao cao su thu mẫu chuyên dụng

Trong trường hợp không thể hoặc không muốn thủ dâm vì lý do cá nhân hay tôn giáo, nam giới có thể lựa chọn dùng bao cao su thu mẫu chuyên dụng để thu thập tinh dịch sau khi giao hợp. Loại bao cao su này không chứa chất diệt tinh trùng hay chất bôi trơn độc hại, giúp bảo toàn khả năng di động và chất lượng tinh trùng.

Cách lấy tinh trùng nam giới này được thực hiện như sau:

• Bước 1: Chỉ sử dụng bao cao su chuyên dụng. Phương pháp này đòi hỏi phải sử dụng loại bao cao su được thiết kế đặc biệt cho mục đích thu thập tinh dịch, được cung cấp bởi cơ sở y tế. Tuyệt đối không được sử dụng các loại bao cao su thông thường bán trên thị trường. Các loại bao cao su này chứa chất diệt tinh trùng và chất bôi trơn độc hại, sẽ làm tinh trùng chết hoặc bất động, dẫn đến kết quả xét nghiệm không chính xác và vô giá trị.
• Bước 2: Sau quan hệ, đổ tinh dịch vào lọ thu mẫu vô trùng.
• Bước 3: Bảo quản mẫu ở nhiệt độ phòng và vận chuyển đến phòng xét nghiệm trong vòng 60 phút.

Phẫu thuật lấy tinh trùng

Đối với những trường hợp nam giới bị vô tinh do tắc nghẽn hoặc tổn thương tinh hoàn, không thể xuất tinh, hoặc không có tinh trùng trong tinh dịch, các phương pháp can thiệp phẫu thuật sẽ được chỉ định để tìm kiếm và thu thập tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn hoặc mào tinh. Các kỹ thuật phổ biến gồm:

PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration)

PESA là phương pháp dùng kim nhỏ chọc hút tinh trùng trực tiếp từ mào tinh qua da. Đây là lựa chọn ưu tiên cho các trường hợp vô tinh do tắc ống dẫn tinh mà tinh hoàn vẫn còn khả năng sản xuất tinh trùng. Phương pháp này ít xâm lấn, thường được thực hiện gây tê tại chỗ, hiệu quả cao và có thể tiến hành nhanh chóng.

Quy trình lấy mẫu:

• Bước 1: Gây tê tại chỗ vùng bìu.
• Bước 2: Dùng kim nhỏ chọc hút tinh trùng từ mào tinh thông qua da, không cần rạch da.
• Bước 3: Tinh trùng sau đó được xử lý trong phòng Lab để sử dụng cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như ICSI.

TESA (Testicular Sperm Aspiration)/TEFNA (Testicular Fine-Needle Aspiration): Chọc hút tinh trùng từ tinh hoàn

Đây là kỹ thuật dùng một kim nhỏ chọc trực tiếp qua da bìu vào trong mô tinh hoàn để hút dịch và mô. Mẫu thu được sẽ được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm tinh trùng. TESA thường được chỉ định cho các trường hợp vô tinh không do tắc nghẽn hoặc khi PESA thất bại. Đây là một thủ thuật ít xâm lấn, có thể thực hiện dưới gây tê tại chỗ.

Cách lấy tinh trùng của người trong trường hợp này được thực hiện qua các bước gồm:

• Bước 1: Gây tê tại chỗ.
• Bước 2: Dùng kim chọc xuyên qua da vào tinh hoàn để hút mô chứa tinh trùng.
• Bước 3: Mô được gửi đến phòng Lab để phân tích và tách tinh trùng.

TESE (Testicular Sperm Extraction) và micro-TESE

Đây là thủ thuật phẫu thuật mở tinh hoàn để lấy mô và tìm kiếm tinh trùng trong đó. Trong các trường hợp tinh hoàn sản xuất tinh trùng với số lượng cực ít, kỹ thuật micro-TESE, một dạng TESE ứng dụng kỹ thuật vi phẫu, được áp dụng để tối ưu hiệu quả tìm kiếm. Micro-TESE sử dụng kính hiển vi phẫu thuật để định vị các ống sinh tinh có khả năng chứa tinh trùng cao nhất, từ đó giúp cải thiện cơ hội tìm được tinh trùng mà vẫn bảo tồn tối đa mô tinh hoàn.

Phương pháp này thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1: Gây mê toàn thân.
• Bước 2: Tiến hành rạch bìu và lấy một mảnh mô nhỏ từ tinh hoàn hoặc sử dụng kính hiển vi để xác định các ống sinh tinh có khả năng cao chứa tinh trùng (đối với micro-TESE).
• Bước 3: Mẫu được chuyển đến phòng Lab để xử lý, bảo quản tinh trùng hoặc sử dụng cho quy trình thụ tinh ngay lập tức.

Xem thêm: Chụp X-quang có ảnh hưởng đến tinh trùng không?

Các lưu ý khi lấy tinh dịch xét nghiệm

Trước khi lấy mẫu

Để đảm bảo chất lượng, trước khi lấy mẫu, nam giới cần:

• Kiêng giao hợp từ 2 – 7 ngày: Thời gian lý tưởng để kiêng giao hợp trước khi lấy mẫu là từ 2 đến 7 ngày, giúp đảm bảo mật độ tinh trùng và chất lượng tinh trùng ở mức ổn định. Kiêng quá ngắn hoặc quá dài đều có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ.
• Hạn chế rượu bia, thuốc lá, chất kích thích: Các chất này có thể ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng, khả năng di động, thậm chí làm thay đổi hình dạng tinh trùng, gây sai lệch trong đánh giá khả năng sinh sản.
• Không dùng thuốc không cần thiết: Một số thuốc kháng sinh, thuốc chống trầm cảm, hormone… có thể ảnh hưởng đến tinh hoàn và quá trình sinh tinh. Nếu đang dùng thuốc, hãy trao đổi trước với bác sĩ.
• Chuẩn bị tâm lý và vệ sinh sạch sẽ: Nam giới nên được thăm khám và hướng dẫn kỹ lưỡng. Trước khi lấy mẫu, cần rửa tay và bộ phận sinh dục bằng nước ấm và xà phòng không chứa chất diệt tinh trùng để tránh lẫn vi khuẩn vào mẫu tinh dịch.

Khi lấy mẫu