Ứng dụng dành cho đối tác 
19001717 Rối loạn men gan là tình trạng men gan trong máu bị biến đổi, có thể tăng hoặc giảm so với mức bình thường. Tình trạng này thường xuất hiện khi gan bị tổn thương hoặc bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài như bệnh lý, thuốc, hoặc lối sống. Để hiểu rõ hơn về rối loạn men gan, cùng Diag tìm hiểu về định nghĩa, tác nhân gây nên, và cách phòng ngừa căn bệnh này.
Rối loạn men gan là gì?
Rối loạn men gan là tình trạng men gan trong máu thay đổi, dẫn đến các chức năng của gan bị ảnh hưởng. Men gan bao gồm các enzyme như:
- Alanine aminotransferase (ALT).
- Aspartate aminotransferase (AST).
- Alkaline phosphatase (ALP).
- Gamma-glutamyltransferase (GGT).
Những enzyme trên đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể.
Xem thêm: Men gan cao
Phân loại men gan
Men gan được chia thành nhiều loại, mỗi loại có chức năng và nhiệm vụ khác nhau:
- Alanine aminotransferase (ALT): Chủ yếu có trong gan, giúp chuyển hóa protein. ALT thường được sử dụng như một chỉ số để đánh giá tổn thương gan, vì khi gan bị tổn thương, ALT sẽ thoát ra khỏi tế bào gan và vào máu.
- Aspartate aminotransferase (AST): Có mặt ở nhiều cơ quan như gan, tim, cơ bắp, và giúp chuyển hóa amino acid. AST cũng tương tự như ALT, nhưng không chỉ đặc hiệu cho gan mà còn phản ánh tổn thương ở các cơ quan khác.
- Alkaline phosphatase (ALP): Liên quan đến quá trình trao đổi chất trong gan, xương, và ruột. ALP tăng cao có thể chỉ ra các vấn đề về đường mật hoặc xương.
- Gamma-glutamyltransferase (GGT): Liên quan đến quá trình chuyển hóa và vận chuyển amino acid. GGT tăng cao thường gặp trong các trường hợp tổn thương gan do rượu và các bệnh về đường mật.
Xem thêm: Xét nghiệm chức năng gan
Nguyên nhân gây rối loạn men gan
Do men gan tăng
Có nhiều lý do dẫn đến việc men gan tăng cao, bao gồm:
- Viêm gan virus: Viêm gan B, C là nguyên nhân phổ biến gây tăng men gan. Các virus này tấn công gan, gây viêm và tổn thương tế bào gan, dẫn đến men gan thoát ra máu.
- Sử dụng thuốc: Những loại thuốc có thể gây tổn thương gan như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, và một số thuốc kháng sinh. Việc sử dụng quá liều hoặc kéo dài các loại thuốc này có thể gây tổn thương gan.
- Uống rượu: Lạm dụng rượu lâu dài có thể dẫn đến viêm gan do rượu, gan nhiễm mỡ, và xơ gan. Rượu gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến viêm và tăng men gan.
- Bệnh lý gan nhiễm mỡ: Tích tụ mỡ trong gan gây viêm và tổn thương gan, thường gặp ở người béo phì, tiểu đường. Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là một nguyên do chính của men gan tăng.
- Nhiễm trùng: Một số nhiễm trùng như nhiễm trùng do vi khuẩn, ký sinh trùng, nhiễm trùng đường mật có thể gây viêm và tăng men gan.
- Bệnh lý tự miễn: Viêm gan tự miễn có thể làm tăng men gan. Hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công gan, gây viêm và tổn thương gan.
Do men gan giảm
Men gan giảm hiếm gặp hơn nhưng cũng có thể xảy ra do:
- Suy gan: Khi gan không còn khả năng sản xuất men gan do tổn thương nặng, như trong trường hợp xơ gan, ung thư gan. Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng, khả năng sản xuất các enzyme cũng giảm.
- Thiếu vitamin và khoáng chất: Thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động của gan, như vitamin B6, B12, và folate. Thiếu các vitamin này có thể làm giảm chức năng của gan và dẫn đến giảm sản xuất men gan.
Xem thêm: Men gan cao gây mệt mỏi
Vì sao rối loạn men gan nguy hiểm?
Tình trạng rối loạn men gan kéo dài có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, và suy gan. Khi men gan tăng cao kéo dài, nó có thể làm hỏng tế bào gan và dẫn đến tổn thương gan vĩnh viễn. Ngược lại, khi men gan giảm, gan không thể thực hiện chức năng giải độc và chuyển hóa, gây tích tụ độc tố trong cơ thể. Các triệu chứng thường gặp bao gồm mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng, vàng da và niêm mạc.
Men gan tăng có thể là dấu hiệu của tổn thương tế bào gan, viêm gan cấp hoặc mãn tính. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tổn thương gan có thể tiến triển thành xơ gan, một tình trạng mà mô gan bị thay thế bởi mô xơ, làm giảm chức năng gan.
Xơ gan là một yếu tố nguy cơ chính dẫn đến ung thư gan. Ung thư gan là một trong những loại ung thư nguy hiểm và có tỷ lệ tử vong cao. Ngoài ra, men gan tăng cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý khác như viêm đường mật, sỏi mật, và các bệnh lý về tụy.
Khi men gan giảm, gan không thể thực hiện chức năng giải độc, dẫn đến tích tụ độc tố trong cơ thể. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn, mất khẩu vị, và vàng da. Suy gan là một tình trạng nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Suy gan cấp tính có thể xảy ra nhanh chóng, thường trong vòng vài ngày đến vài tuần, và cần được điều trị khẩn cấp. Suy gan mãn tính tiến triển chậm hơn, thường do xơ gan hoặc các bệnh lý mạn tính khác.
Xem thêm: Triệu chứng men gan cao ở trẻ sơ sinh
Cách phòng ngừa bệnh
Để phòng ngừa rối loạn men gan chúng ta cần:
- Tránh uống rượu và không hút thuốc.
- Ăn uống cân đối: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, và thực phẩm giàu chất xơ. Nên ăn các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như vitamin A, C, E, và các chất chống oxy hóa. Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đường.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra men gan để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Việc phát hiện sớm các vấn đề về gan có thể giúp điều trị hiệu quả hơn và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
- Tiêm phòng viêm gan: Tiêm phòng viêm gan B và C để ngăn ngừa các nguyên nhân gây tổn thương gan. Viêm gan B và C là những nguyên do chính dẫn đến viêm gan và xơ gan, nên việc tiêm phòng là rất quan trọng.
- Tránh sử dụng thuốc không cần thiết: Chỉ sử dụng thuốc khi cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ. Một số loại thuốc có thể gây tổn thương gan, nên tránh sử dụng quá liều hoặc kéo dài các loại thuốc này.
- Tập thể dục thường xuyên: Giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và chức năng gan. Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp duy trì cân nặng hợp lý mà còn cải thiện chức năng gan và tăng cường hệ miễn dịch.
Xem thêm: Cách hạ men gan
Tổng kết
Qua các thông tin trên, trung tâm y khoa Diag mong rằng mọi người có thể hiểu hơn về sự nguy hiểm do rối loạn men gan gây ra. Rối loạn men gan là một tình trạng cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Việc duy trì lối sống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ là những biện pháp quan trọng giúp bảo vệ gan và sức khỏe tổng thể.
Xem thêm: Men gan cao gây ngứa
