Gan nhiễm mỡ: Phân loại, nguyên nhân, triệu chứng, và điều trị

Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ gây nên bởi sự tích tụ mỡ trong gan, khi lượng chất béo ứ đọng vượt quá 5% tổng trọng lượng gan. Tình trang này là do sự ứ đọng của các loại mỡ trong gan gồm triglycerides và phospholipid.

Bệnh diễn ra qua 3 giai đoạn:

• Gan nhiễm mỡ độ 1: Mỡ chiếm khoảng 5 – 10% trọng lượng gan. Gan vẫn hoạt động bình thường và không có triệu chứng rõ ràng.
• Gan nhiễm mỡ độ 2: Mỡ chiếm khoảng 10 – 25% trọng lượng gan. Bắt đầu có dấu hiệu viêm nhiễm và tổn thương tế bào gan.
• Gan nhiễm mỡ độ 3: Mỡ chiếm hơn 25% trọng lượng gan. Tình trạng viêm và tổn thương kéo dài, dẫn đến xơ hóa và suy giảm chức năng gan.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ có mấy cấp độ?

Xét nghiệm liên quan

Gói xét nghiệm chức năng gan

138.000 đ

Xét nghiệm tổng quát

769.000 đ

Các loại gan nhiễm mỡ phổ biến

Bệnh được chia thành 2 loại: Gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu.

Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD)

Bệnh thường xảy ra ở những người uống nhiều rượu trong thời gian dài. Khi rượu vào cơ thể, gan sẽ chuyển hóa rượu thành acetaldehyde – một chất độc gây tổn hại tế bào gan. Điều này khiến gan bị tổn thương và suy giảm khả năng chuyển hóa mỡ. Từ đó dẫn đến tích tụ mỡ bên trong gan.

Ban đầu, mỡ tích tụ trong gan nhưng chưa gây viêm hoặc tổn thương gan rõ rệt. Sau đó, bệnh tiến triển thành viêm gan do rượu. Lúc này gan xuất hiện mô sẹo khi cố gắng tự chữa lành trong giai đoạn viêm. Nếu tích tụ quá nhiều mô sẹo sẽ dẫn đến xơ gan – là giai đoạn cuối khi chức năng gan bị suy yếu nghiêm trọng.

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Bệnh xảy ra khi có sự tích tụ chất béo trong gan mà không liên quan đến tiêu thụ rượu. Dựa vào tính chất bệnh mà NAFLD được chia thành 2 dạng:

• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFL): Tình trạng gan tích tụ ít hoặc không có mỡ. Bệnh không gây tổn thương gan, nhưng vẫn có thể gây đau do gan phình to lên.
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH): Gan không chỉ bị ứ đọng mỡ mà còn bị viêm và tổn thương. Điều này thường gây xơ hóa hoặc sẹo gan, có thể dẫn đến ung thư gan.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ do rượu

Nguyên nhân bị gan nhiễm mỡ

Dựa vào hai loại gan nhiễm mỡ mà có nguyên nhân gây bệnh khác nhau.

Lý do dẫn đến gan nhiễm mỡ do rượu

• Tiêu thụ rượu quá mức.
• Uống ít rượu nhưng diễn ra trong thời gian dài.
• Hút thuốc lá, tiêu thụ nhiều đồ uống có cồn.
• Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng, khiến gan không thể tự sửa chữa, dễ bị tổn thương và tích mỡ.
• Sự nhạy cảm với rượu có liên quan đến enzyme chuyển hóa rượu (ADH và ALDH).

Lý do dẫn đến mắc gan nhiễm mỡ không do rượu

• Béo phì hoặc thừa cân.
• Các yếu tố di truyền.
• Kháng insulin.
• Mắc bệnh tiểu đường type 2, rối loạn lipid máu, và tăng huyết áp.
• Tiêu phụ nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa, đường tinh luyện, bánh mì trắng, đồ ngọt…
• Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh.
• Lười vận động, ít hoạt động thể chất.
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) gây gan nhiễm mỡ do mất cân bằng hormone.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không?

Dấu hiệu gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ thường diễn tiến qua các giai đoạn với mức độ tổn thương gan tăng dần. Mỗi giai đoạn có các dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng. Tuy nhiên, bệnh thường âm thầm và khó phát hiện ở mức độ 1.

Triệu chứng mức độ 1

• Mệt mỏi nhẹ.
• Cảm thấy buồn nôn hoặc nôn.
• Đầy hơi, chán ăn, và ăn không ngon.
• Khó chịu hoặc đau âm ỉ vùng hạ sườn phải do gan bị phình to nhẹ.

Triệu chứng mức độ 2

• Mệt mỏi kéo dài.
• Đau vùng hạ sườn phải nặng hơn so với mức độ 1.
• Đầy hơi, chán ăn, và ăn không ngon.
• Vàng da và vàng mắt nhẹ.
• Tăng cân hoặc khó giảm cân do rối loạn chuyến hóa mỡ và đường.

Triệu chứng mức độ 3

• Suy nhược và kiệt sức.
• Nước tiểu sẫm màu.
• Đau nhức vùng hạ sườn phải do gan phình to quá mức.
• Ngứa da do tích tụ nhiều độc tố trong cơ thể.
• Sưng bụng (cổ trướng) do tích tụ dịch ở khoang bụng khi chức năng gan suy giảm.
• Vàng da, vàng mắt rõ rệt do gan do tích tụ bilirubin khi gan không thể thải độc hiệu quả.
• Phù nề chân hoặc mắt cá chân.
• Sụt cân bất thường do rối loạn chuyển hóa.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ có chữa được không?

Biến chứng gan nhiễm mỡ

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, gan nhiễm mỡ sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Các biến chứng thường là viêm gan, xơ gan, suy gan, và ung thư gan. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các biến chứng tim mạch và những rối loạn ngoài gan.

• Viêm gan: Đặc trưng bởi sự viêm và tổn thương tế bào gan do tích tụ mỡ. Viêm nhiễm kéo dài có thể gây xơ hóa gan. Nặng hơn có thể dẫn đến suy gan, thậm chí là ung thư gan.
• Xơ gan: Viêm và tổn thương kéo dài dẫn đến hình thành mô sẹo thay thế mô gan lành mạnh. Xơ gan làm suy giảm nghiêm trọng chức năng gan. Từ đó gây ra các biến chứng nguy hiểm như tăng áp lực tĩnh mạch cửa, cổ trướng, và suy gan. Xơ gan là tình trạng không thể phục hồi và có thể dẫn đến tử vong nếu không được quản lý đúng cách.
• Suy gan: Tình trạng gan mất khả năng thực hiện các chức năng cơ bản. Điều này dẫn đến sự tích tụ quá mức của các chất độc hại trong cơ thể. Bệnh kéo dài có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Ung thư gan: Tế bào gan bị tổn thương, viêm nhiễm liên tục dẫn đến đột biến, và tăng sinh không kiểm soát. Ung thư gan có tiên lượng xấu và tỷ lệ sống sót thấp nếu không được điều trị kịp thời. Biến chứng này thường tiến triển nhanh và khó điều trị hiệu quả trong giai đoạn muộn.
• Biến chứng tim mạch: Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có khả năng cao dẫn đến các nguy cơ tim mạch. Người bệnh có thể mắc bệnh mạch vành, đột quỵ, suy tim, và rối loạn nhịp tim. Theo nhiều nghiên cứu, biến chứng tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở những người mắc NAFLD.
• Rối loạn ngoài gan: Người bệnh có thể mắc bệnh chuyển hóa, bệnh dự trữ glycogen, hoặc ung thư đại trực tràng. Các bệnh này ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tổng thể.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ có lây không?

Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ

Biểu hiện bệnh gan nhiễm mỡ thường không rõ ràng. Do đó, người bệnh khó nhận biết bệnh gan nhiễm mỡ trong giai đoạn đầu. Việc chẩn đoán sẽ gặp nhiều khó khăn để xác định chính xác tình trạng bệnh.

Trước khi đưa ra chẩn đoán, bác sĩ sẽ khám lâm sàng để hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh lý. Cần hỏi kỹ về tiền sử uống rượu bia để phân biệt gan bị nhiễm mỡ do rượu hoặc không do rượu.

Thêm vào đó, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp hỗ trợ chẩn đoán gan nhiễm mỡ như sau:

• Xét nghiệm máu: Đo lường men gan và các chỉ số liên quan để đánh giá tổng quan sức khỏe của gan. Một số trường hợp sẽ cần xét nghiệm thêm đường huyết hoặc lipid máu.
• Chẩn đoán hình ảnh: Bao gồm siêu âm bụng, chụp CT, chụp MRI, và Fibroscan. Các kết quả có thể chỉ ra mức độ tích tụ mỡ và mức độ xơ hóa gan.
• Sinh thiết gan: Hiệu quả nhất trong hỗ trợ chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Sinh thiết thường được thực hiện nếu cần đánh giá chính xác mức độ tổn thương gan. Hoặc được chỉ định thực hiện nếu các kết quả xét nghiệm và hình ảnh học không rõ ràng.

Xem thêm: Xét nghiệm chức năng gan

Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ

Trên thực tế, vẫn chưa có thuốc đặc trị cho bệnh gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, tình trạng mỡ gan, viêm, và một số vấn đề khác có thể được cải thiện thông qua thay đổi lối sống.

Đối với người bị gan nhiễm mỡ do rượu, việc bắt buộc cần làm là ngừng hẳn việc uống rượu bia. Cần ăn uống lành mạnh và uống đủ nước lọc để cải thiện chức năng gan.

Đối với người bị gan nhiễm không do rượu, bác sĩ sẽ đưa ra những hướng dẫn cụ thể tùy thuộc tình trạng bệnh. Hướng điều trị có thể là giảm cân, tăng cường tập thể thao, thay đổi chế độ dinh dưỡng…

Những trường hợp được chẩn đoán gan nhiễm mỡ nặng sẽ cần chữa trị với thuốc. Nếu đã tiến triển đến suy gan giai đoạn cuối sẽ phải ghép gan. Đây là giải pháp cuối cùng dành cho những bệnh nhân không thể điều trị bằng thuốc.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ polyp túi mật

Phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả nếu có những thay đổi đúng đắn trong lối sống. Các chuyên gia y tế khuyến cáo nên áp dụng những biện pháp sau để cải thiện tình trạng sức khỏe:

• Tăng cường ăn rau củ quả và thực phẩm giàu chất béo tốt, omega-3 như cá béo, các loại hạt.
• Hạn chế thực phẩm nhiều chất béo, đường, và đồ ăn nhanh.
• Hạn chế hoặc ngừng hẳn việc uống rượu bia.
• Duy trì cân nặng hợp lý và giảm cân từ từ (nếu cần).
• Tập thể dục đều đặn mỗi ngày ít nhất 30 phút.
• Kiểm soát tốt bệnh lý nền gồm tiểu đường, rối loạn lipid máu, và tăng huyết áp.
• Chủ động xét nghiệm chức năng gan định kỳ để tầm soát bệnh.

Xem thêm: Máu nhiễm mỡ gan nhiễm mỡ

• Trang chủ Diag: https://diag.vn/
• Hotline: 1900 1717

Lời kết

Như vậy, bài viết đã chia sẻ đầy đủ thông tin về gan nhiễm mỡ. Việc tìm hiểu bệnh gan nhiễm mỡ là gì rất quan trọng trong việc phát hiện và điều trị hiệu quả. Phát hiện càng sớm thì hiệu quả điều trị càng cao.

Xem thêm:

• Trẻ bị gan nhiễm mỡ
• Độ nhiễm mỡ gan S0 là gì?
• Gan nhiễm mỡ k76.0