12 dấu hiệu bệnh gan đặc trưng: Cách nhận biết các bệnh về gan

Gan rất quan trọng đối với nhiều hoạt động của cơ thể cũng như với sức khỏe tổng thể. Khi gan suy yếu có thể dẫn đến nhiều hệ quả và biến chứng khó lường. Vậy các dấu hiệu bệnh gan là gì? Cần chú ý những triệu chứng bệnh gan nào để nhanh chóng điều trị? Hãy cùng Diag tìm hiểu 12 dấu hiệu bệnh gan qua bài viết bên dưới.

Cách nhận biết các bệnh về gan

Một người mắc bệnh về gan thường có dấu hiệu nước tiểu đậm màu, chướng bụng, và đau vùng hạ sườn phải. Bên cạnh đó, còn có một số biểu hiện chức năng gan kém khác như mệt mỏi, sưng phù, nước tiểu và phân đổi màu. Một số người còn trải qua tình trạng nôn mửa và ngứa da, bị ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống hàng ngày.

Diag sẽ phân tích từng dấu hiệu bệnh qua các nội dung bên dưới.

1. Vàng da, vàng mắt

Đây là dấu hiệu điển hình của bệnh gan, liên quan đến sự đào thải bilirubin khi chức năng gan bị suy giảm. Bilirubin là một sản phẩm phụ màu vàng được sinh ra từ quá trình phân hủy hồng cầu già. Sau đó chất này sẽ được gan chuyển hóa và bài tiết ra ngoài cơ thể. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương thì quá trình này sẽ bị gián đoạn. Kết quả là bilirubin tích tụ trong máu và thấm vào các mô cơ thể, đặc biệt là da và kết mạc mắt, gây ra hiện tượng vàng da và mắt.

Mức độ vàng thường phụ thuộc vào mức bilirubin trong máu. Bệnh gan càng nặng thì mức độ vàng càng rõ rệt. Không chỉ bệnh gan mà tình trạng này còn có thể liên quan đến các rối loạn đường mật hoặc bệnh lý huyết học.

2. Sưng bụng (trướng bụng)

Trướng bụng là dấu hiệu thường gặp khi gan mất khả năng duy trì các chức năng bình thường. Hiện tượng này xảy ra do sự tích tụ bất thường của dịch trong khoang bụng. Đây là biểu hiện cho thấy chức năng gan kém, đặc biệt là ở bệnh nhân xơ gan hoặc suy gan.

Một trong những nguyên nhân chính là sự suy giảm chức năng gan trong việc sản xuất albumin. Đây là một loại protein giúp duy trì áp lực keo trong mạch máu. Khi nồng độ albumin thấp, dịch dễ dàng thoát ra khỏi mạch máu và tích tụ trong khoang bụng. Ngoài ra, áp lực tăng trong tĩnh mạch cửa do xơ gan cũng góp phần đẩy dịch vào vùng này.

Cổ trướng có thể đi kèm cảm giác nặng nề, khó thở, hoặc nhiễm trùng dịch cổ trướng, làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Trong nhiều trường hợp, dịch có thể bị tích tụ ở nhiều bộ phận khác như tay và chân, dẫn đến sưng phù.

3. Đau hạ sườn phải

Đây là một dấu hiệu phổ biến của bệnh gan, do vùng hạ sườn phải là vị trí của gan trong cơ thể. Triệu chứng này thường xuất hiện khi gan bị sưng, viêm, hoặc tổn thương, từ đó làm gan phình to hơn bình thường. Nguyên nhân gây đau có thể do nhiều bệnh lý gan khác nhau, chẳng hạn như gan nhiễm mỡ, viêm gan, hoặc áp-xe gan. Cảm giác đau thường âm ỉ nhưng có thể trở nên dữ dội hơn khi tổn thương tiến triển hoặc có biến chứng.

Đôi khi, đau vùng hạ sườn phải cũng liên quan đến tắc nghẽn đường mật do sỏi mật hoặc khối u, dẫn đến ứ mật và gây viêm.

4. Sưng phù chân và mắt cá chân

Đây là dấu hiệu gan yếu do sự tích tụ dịch hoặc nước, thường gặp trong các bệnh như xơ gan hoặc suy gan. Tình trạng này xảy ra khi gan bị tổn thương nặng và không thể sản xuất đủ albumin nhằm duy trì áp lực keo trong lòng mạch máu. Khi nồng độ albumin trong máu giảm, dịch từ mạch máu dễ dàng thoát ra và tích tụ ở các mô cơ thể. Từ đó gây sưng phù ở chân và mắt cá chân.

Ngoài ra, bệnh gan còn làm tăng áp lực tĩnh mạch cửa và rối loạn điều hòa hormone, dẫn đến giữ nước và muối trong cơ thể. Điều này góp phần làm gia tăng tình trạng phù nề.

Xem thêm: Dấu hiệu bệnh gan ở trẻ em

5. Ngứa da, nổi mụn

Ngứa da toàn thân, nổi mề đay, hoặc mụn nhọt có thể bị nhầm lẫn với các bệnh da liễu. Tuy nhiên, đây cũng là những biểu hiện ngoài da của bệnh gan điển hình. Nguyên nhân thường do sự tích tụ của muối mật trong máu và mô da khi gan bị tổn thương hoặc dòng chảy mật bị cản trở.

Bình thường, gan sản xuất mật để hỗ trợ tiêu hóa và thải độc qua đường ruột. Tuy nhiên, khi chức năng gan suy giảm hoặc có sự tắc nghẽn, các thành phần của mật không được bài tiết đúng cách và dần tích tụ lại. Điều này dẫn đến tình trạng ngứa da và nổi nhiều mụn.

Xem thêm: Tăng cường chức năng gan

6. Nước tiểu sẫm màu

Nước tiểu sẫm màu là một dấu hiệu gan không tốt, cho thấy gan không xử lý bilirubin đúng cách. Khi gan bị tổn thương, bilirubin không được chuyển hóa và đào thải hiệu quả, dần dần tích tụ trong máu. Lượng bilirubin dư thừa này sau đó được thận lọc và bài tiết qua nước tiểu, khiến nước tiểu đổi màu vàng đậm hoặc sẫm hơn bình thường.

7. Phân nhạt màu

Phân có màu nhạt hoặc xám như đất sét thường liên quan đến rối loạn sản xuất và bài tiết mật – một chức năng của gan rất quan trọng.

Bình thường, gan sản xuất mật (có thành phần bilirubin) và được lưu trữ trong túi mật. Sau đó, muối mật được chuyển xuống ruột để hỗ trợ tiêu hóa và bài tiết chất thải. Trong đó, sắc tố bilirubin trong mật là yếu tố chính làm cho phân có màu nâu đặc trưng.

Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương hoặc khi có tắc nghẽn đường mật thì dòng chảy của mật vào ruột bị gián đoạn. Kết quả là sắc tố bilirubin không được bài tiết vào phân, khiến màu phân thay đổi nhạt hơn hoặc có màu xám như đất sét.

8. Mệt mỏi dai dẳng

Cảm giác suy nhược, kiệt sức kéo dài là một dấu hiệu phổ biến, nhưng thường bị bỏ qua trong các bệnh lý về gan. Khi gan bị tổn thương, khả năng thực hiện các chức năng cơ bản bị giảm sút. Điều này dẫn đến sự tích tụ các chất độc hại trong cơ thể và giảm khả năng cung cấp năng lượng, gây mệt mỏi và suy nhược. Ngoài ra, sự thay đổi trong cân bằng hormone và hệ miễn dịch cũng ảnh hưởng đến tình trạng này.

9. Buồn nôn hoặc nôn

Gan bị tổn thương ảnh hưởng đến quá trình thải độc, dẫn đến sự tích tụ các chất độc hại trong cơ thể. Sự tích tụ này ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và hệ thần kinh, gây cảm giác buồn nôn hoặc kích thích nôn. Nếu tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến mất nước và suy kiệt.

Ngoài ra, các bệnh lý gan thường liên quan đến tăng áp lực tĩnh mạch cửa hoặc rối loạn chức năng túi mật. Điều này dẫn đến tình trạng ứ mật hoặc tắc nghẽn dòng chảy mật, gây rối loạn tiêu hóa, và tạo cảm giác khó chịu ở vùng bụng.

10. Chán ăn, ăn không ngon

Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa, điều hòa năng lượng, và sản xuất các chất cần thiết cho việc tiêu hóa. Khi gan bị tổn thương, các chất độc hại tích tụ nhiều trong cơ thể, làm giảm cảm giác thèm ăn.

Ngoài ra, tình trạng ứ mật hoặc tắc nghẽn đường mật do bệnh gan cũng dẫn đến rối loạn tiêu hóa. Người bệnh thường có cảm giác đầy bụng, khó tiêu, và buồn nôn, càng làm giảm sự thèm ăn. Chán ăn kéo dài thường dẫn đến sụt cân, suy dinh dưỡng, và thiếu năng lượng, khiến bệnh gan trở nên trầm trọng hơn.

Xem thêm: Rối loạn chức năng gan

11. Cơ thể dễ bị bầm tím

Đây là dấu hiệu bệnh gan có liên quan đến sự suy giảm chức năng tổng hợp các yếu tố đông máu. Gan có nhiệm vụ sản xuất các yếu tố đông máu như fibrinogen và các yếu tố II, VII, IX, và X. Khi gan bị tổn thương thì khả năng sản xuất các yếu tố này giảm sút, dẫn đến hiện tượng khó đông máu. Điều này thường làm tăng nguy cơ tụ máu dưới da và gây nên các vết bầm, ngay cả với những va chạm nhỏ.

Đồng thời, tổn thương gan có thể dẫn đến giảm sản xuất tiểu cầu, làm tình trạng dễ bầm tím trở nên nghiêm trọng hơn.

12. Xuất hiện dấu sao mạch trên da

Đây là các dấu mạch máu nhỏ trên da, có hình dạng giống mạng nhện với một điểm trung tâm đỏ và các nhánh tỏa ra xung quanh. Nguyên nhân của tình trạng này là do gan bị suy giảm chức năng chuyển hóa khiến nồng độ estrogen trong máu tăng cao. Từ đó làm giãn các mao mạch trên bề mặt da. Máu ứ đọng càng nhiều thì mạch máu càng lộ rõ dưới da.

Dấu sao mạch thường thấy ở người bị bệnh gan mãn tính, đặc biệt là xơ gan. Đây là một biểu hiện bệnh gan qua da, chủ yếu ở mặt, cổ, cánh tay, mu bàn tay, ngực, và vai.

Chẩn đoán và điều trị bệnh gan

Vàng da, vàng mắt, nước tiểu đậm màu, và ngứa da là những dấu hiệu cơ bản rất dễ nhận biết. Người bệnh cần thăm khám với bác sĩ ngay lập tức. Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và yêu cầu thực hiện các xét nghiệm chức năng gan cần thiết.

Một số xét nghiệm kiểm tra gan thường là:

• Xét nghiệm máu: Đo lường chỉ số men gan, albumin, bilirubin, thời gian PT, và các chỉ số viêm gan. Kết quả xét nghiệm cung cấp thông tin về mức độ tổn thương gan.
• Siêu âm, chụp CT, hoặc MRI: Kiểm tra cấu trúc gan và xác định các khối u cũng như mức độ tổn thương của gan.
• Sinh thiết gan: Lấy mẫu mô gan để phân tích dưới kính hiển vi. Từ đó xác định chính xác mức độ tổn thương gan và nguyên nhân gây bệnh.

Sau khi có được các kết quả cần thiết thì sẽ tiến hành điều trị với thuốc. Cần lưu ý rằng các loại thuốc điều trị sẽ được áp dụng dựa trên nguyên nhân gây bệnh và mức độ tổn thương gan. Trường hợp nghiêm trọng sẽ cần sử dụng thuốc để kiểm soát biến chứng nhiễm trùng hoặc xuất huyết.

Bên cạnh đó, người bệnh thay đổi lối sống lành mạnh hơn để cải thiện tình trạng bệnh. Đây cũng là giải pháp hiệu quả giúp phòng ngừa bệnh gan và phục hồi chức năng gan.

• Ăn uống khoa học với chế độ ăn giàu dinh dưỡng, nhiều hoa quả.
• Tránh tiêu thụ các thực phẩm nhiều chất béo, đường, muối.
• Hạn chế rượu bia ở mức tối đa.
• Tập thể dục thường xuyên để cải thiện sức khỏe và duy trì cân nặng hợp lý.
• Tiêm ngừa vắc-xin viêm gan để phòng tránh virus viêm gan.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý đi kèm như tiểu đường, cao huyết áp, rối loạn mỡ máu…
• Khám sức khỏe và xét nghiệm tổng quát định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần.

Lời kết

Việc tìm hiểu những thông tin về dấu hiệu bệnh gan là rất cần thiết để mau chóng phát hiện bệnh. Gan bị suy giảm chức năng có thể ảnh hưởng xấu đến hoạt động của nhiều cơ quan cũng như sức khỏe tổng thể. Vậy nên, cần thăm khám và làm xét nghiệm chức năng gan sớm để đánh giá tình trạng gan.