Tỷ lệ người béo phì ở Việt Nam thế nào? Cách phòng ngừa béo phì hiệu quả

Béo phì là gì?

Béo phì là tình trạng cơ thể tích tụ mỡ quá mức, gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Tình trạng này thường được xác định bằng chỉ số khối cơ thể (BMI). BMI giúp đánh giá nhanh tình trạng cân nặng, nhưng không phản ánh chính xác lượng mỡ trong cơ thể. Vì vậy, cần kết hợp thêm các chỉ số khác như vòng eo, tỷ lệ mỡ để đánh giá toàn diện hơn.

Thực trạng tỷ lệ béo phì ở Việt Nam 2024

Theo các báo cáo gần đây, tỷ lệ người béo phì ở Việt Nam năm 2024 đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng. Xu hướng này phản ánh sự thay đổi lớn trong lối sống, thói quen dinh dưỡng, và mức độ hoạt động thể chất của người Việt. Cụ thể:

• Toàn quốc: Theo thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở người trưởng thành Việt Nam đã tăng gấp đôi trong thập niên từ 2010 đến 2020, vượt mức 20%.
• TP.HCM: Theo Kế hoạch thực hiện chiến lược quốc gia về dinh dưỡng tại TP.HCM, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở người trưởng thành từ 18 đến 69 tuổi tại TP.HCM là hơn 37%.
• Hà Nội: Trong giai đoạn 2016-2021, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở người trưởng thành tại Hà Nội đã tăng từ 14,1% lên 19,2%.

Tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ nhỏ

Đây là nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng lớn từ tình trạng béo phì. Theo số liệu năm 2024, tỷ lệ trẻ béo phì tại thành thị cao hơn nhiều so với khu vực nông thôn.

Cụ thể: 

• Trẻ 5-19 tuổi: Tăng từ 8,5% (2010) lên 19% (2020). 

• Trẻ dưới 5 tuổi: 7,4%, trong đó thành thị (9,8%) cao hơn nông thôn (5,3%). 

• Học sinh TP.HCM: Tiểu học 57%, THCS 42%, THPT 25%. 

Nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng béo phì hiện nay ở trẻ em:

• Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có đường.
• Thiếu thời gian vận động, dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử.
• Áp lực học tập và thói quen ăn vặt không kiểm soát.

Hậu quả:

• Tăng nguy cơ bị các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp khi trưởng thành.
• Ảnh hưởng đến tâm lý, gây tự ti và trầm cảm.
• Có thể xảy ra hội chứng ngưng thở khi ngủ. Ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, đây là một bệnh lý độc lập, có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, béo phì chỉ là một trong những yếu tố nguy cơ.

Xem thêm: Béo phì độ 1

Tỷ lệ thừa cân, béo phì ở người lớn

Tỷ lệ béo phì ở người lớn tại Việt Nam cũng đang gia tăng:

Nguyên nhân chính:

• Chế độ ăn uống không cân bằng với lượng calo nạp vào cao hơn lượng calo tiêu hao.
• Thói quen ăn uống giàu tinh bột, đường, chất béo nhưng thiếu các loại rau xanh, củ, quả, và chất xơ.
• Thiếu vận động do đặc thù công việc văn phòng và lối sống ít di chuyển.

Hậu quả:

• Gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường type 2, và các bệnh liên quan đến béo phì, cùng các loại ung thư như ung thư vú, nội mạc tử cung…
• Tăng nguy cơ tử vong.
• Tác động tiêu cực đến năng suất lao động và chi phí y tế.

Xét nghiệm mỡ máu Chỉ 160k

• Phát hiện sớm và ngăn ngừa biến chứng mỡ máu
• Đánh giá toàn diện tình trạng mỡ máu qua các chỉ số Cholesterol
• Hỗ trợ chẩn đoán, kiểm soát, theo dõi điều trị hiệu quả
• Làm việc ngoài giờ hành chính tại 40+ điểm lấy mẫu.

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

6500+

Bác sĩ tin tưởng

Xem thêm: Béo phì độ 2

Tỷ lệ thừa cân béo phì tại Việt Nam và thế giới có gì khác nhau?

Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ béo phì ở người lớn đạt trên 40%, trong khi ở Việt Nam chỉ khoảng 25%. So với các nước phát triển, tỷ lệ béo phì ở Việt Nam vẫn thấp hơn nhưng đang tăng nhanh hơn.

Nguyên nhân sự khác biệt:

• Ở các nước phát triển, lối sống ít vận động và chế độ ăn giàu calo đã tồn tại lâu dài.
• Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển đổi, khi thực phẩm đóng hộp trở nên phổ biến, nhưng nhận thức về dinh dưỡng vẫn chưa theo kịp.

Xem thêm: Tỷ lệ béo phì trên thế giới

Nguyên nhân gây ra tình trạng béo phì ở Việt Nam

• Thay đổi lối sống và thói quen dinh dưỡng:
  • Gia tăng tiêu thụ thực phẩm nhanh, đồ uống có đường, và đồ ăn vặt.
  • Giảm tiêu thụ thực phẩm tươi sống như rau củ, hoa quả.
• Do căng thẳng và áp lực: Áp lực công việc và học tập dẫn đến ăn uống không kiểm soát hoặc ăn theo cảm xúc.
• Thiếu hoạt động thể chất:
  • Sự phổ biến của công nghệ khiến người dân dành nhiều thời gian ngồi trước máy tính, TV.
  • Thiếu cơ sở vật chất hoặc không gian công cộng để vận động tại nhiều khu vực.
• Yếu tố di truyền: Tiền sử gia đình có người béo phì làm tăng nguy cơ béo phì ở các thành viên khác.
• Rối loạn nội tiết: Một số bệnh lý nội tiết như suy giáp, hội chứng Cushing có thể gây tăng cân, béo phì.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như corticosteroid, thuốc chống trầm cảm có thể gây tăng cân.
• Môi trường sống: Môi trường ô nhiễm, thiếu không gian vui chơi, giải trí cũng góp phần làm tăng nguy cơ béo phì.

Biện pháp phòng tránh béo phì hiệu quả

Giáo dục dinh dưỡng cho cộng đồng:

• Tăng cường giáo dục về dinh dưỡng tại trường học và trong cộng đồng.
• Tổ chức các chiến dịch truyền thông để nâng cao nhận thức về tác hại của béo phì và lợi ích của chế độ ăn lành mạnh.

Xây dựng thói quen dinh dưỡng lành mạnh:

• Hạn chế tiêu thụ đồ ăn nhanh, nước ngọt có gas, và thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn.
• Khuyến khích sử dụng thực phẩm tươi, giàu chất xơ như rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, và trái cây.
• Giảm lượng đường, muối, và chất béo không lành mạnh trong bữa ăn hàng ngày.
• Chia nhỏ khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày.

Tăng cường hoạt động thể chất:

• Với trẻ em: Khuyến khích tham gia các hoạt động ngoài trời như chạy nhảy, bơi lội, hoặc các môn thể thao.
• Với người lớn: Tăng tần suất vận động khoảng 30 phút/ngày. Có thể lựa chọn đi bộ, bơi lội, chạy bộ, đạp xe, tập gym…
• Phát triển các khu vực công cộng, công viên để tạo không gian cho người dân vận động.

Lời kết

Tỷ lệ béo phì tại Việt Nam đang gia tăng đáng lo ngại, ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn. Để ngăn chặn tình trạng này, cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Những thay đổi trong thói quen dinh dưỡng, tăng cường vận động, và giáo dục cộng đồng hứa hẹn cải thiện tình trạng này đáng kể.

Xem thêm: Béo phì độ 3