Tình trạng béo phì ở trẻ em Việt Nam hiện nay
Tình trạng béo phì ở trẻ em Việt Nam đang gia tăng đáng báo động, đặc biệt ở khu vực thành thị. Theo các chuyên gia tại Hội thảo về áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường do Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tổ chức ngày 24/11/2024, thừa cân và béo phì đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng. Tình trạng này đòi hỏi sự can thiệp mạnh mẽ từ gia đình, trường học và các cơ quan chức năng.
Trong những năm gần đây, tỷ lệ trẻ em thừa cân và béo phì ở Việt Nam tăng nhanh chóng:
Tỷ lệ trẻ em 5-19 tuổi bị béo phì:
- Năm 2010: 8,5%.
- Năm 2020: 19%.
Khu vực thành thị: Tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì đạt mức 26,8%. Con số này cao hơn đáng kể so với mức trung bình khu vực Đông Nam Á là 17,3%.
Dự báo đến năm 2030, nếu không có các biện pháp kiểm soát hiệu quả, Việt Nam có gần 2 triệu trẻ em trong độ tuổi 5-19 bị thừa cân, béo phì. Đây là con số đáng báo động, thể hiện tốc độ gia tăng nhanh chóng của vấn đề này trong một thời gian ngắn.
So với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, tỷ lệ trẻ em béo phì ở Việt Nam tại thành thị vượt trội và tương đương các nước thu nhập trung bình cao. Ở cấp độ toàn cầu, UNICEF ước tính tại Đông Á và Thái Bình Dương, có khoảng 90 triệu trẻ em và thanh thiếu niên bị thừa cân hoặc béo phì, trong đó có 11 triệu trẻ em dưới 5 tuổi.
Sự gia tăng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ mà còn đặt ra những thách thức lớn cho sự phát triển toàn diện và chất lượng nguồn nhân lực của quốc gia. Các nỗ lực nhằm kiểm soát và giảm thiểu béo phì, như áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, đang được thảo luận và kỳ vọng mang lại hiệu quả tích cực.
Xem thêm: Trẻ béo phì

Nguyên nhân gây béo phì ở trẻ em
Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng béo phì ở trẻ em tại Việt Nam, từ chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt, đến nhận thức của xã hội.
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý
Một trong những nguyên nhân chính là việc tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh:
- Trẻ nhỏ ngày càng ăn nhiều đồ ăn nhanh, đồ chiên rán chứa nhiều chất béo xấu.
- Tiêu thụ đường qua các loại nước uống như nước ngọt và trà sữa.
- Chế độ ăn thiếu rau xanh, trái cây, và các chất dinh dưỡng thiết yếu.
Xem thêm: Béo phì ở trẻ mầm non

Chế độ sinh hoạt ít vận động
Sự phát triển của công nghệ hiện đại đã làm giảm thời gian vận động của trẻ. Trẻ em ngày nay dành nhiều giờ ngồi trước màn hình máy tính, tivi, hoặc điện thoại di động. Việc thiếu các hoạt động ngoài trời và thể thao làm giảm khả năng tiêu hao năng lượng, góp phần tích tụ mỡ thừa trong cơ thể.
Các lý do khác
- Nhận thức sai lầm: Một số phụ huynh vẫn quan niệm rằng trẻ em “mũm mĩm” là khỏe mạnh, dẫn đến việc nuôi dưỡng không cân đối.
- Di truyền và yếu tố sinh học: Một số trẻ em có xu hướng thừa cân do yếu tố gen hoặc rối loạn nội tiết.
- Đô thị hóa: Môi trường sống ở các thành phố lớn với lối sống nhanh và thiếu không gian vui chơi cũng làm gia tăng nguy cơ béo phì.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị béo phì
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu béo phì giúp cha mẹ có thể can thiệp đúng cách để bảo vệ sức khỏe cho con. Các dấu hiệu đặc trưng ở trẻ béo phì gồm:
- Bé tăng cân bất thường so với mức cân nặng và phát triển chiều cao trong độ tuổi.
- Bé thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức khi chạy nhảy, leo cầu thang, hoặc đi bộ.
- Bé xuất hiện tình trạng khó thở, thở gấp.
- Bé đổ mồ hôi nhiều hơn bình thường.
- Tích mỡ cơ thể, đặc biệt ở vùng bụng, đùi, mặt, và cánh tay.
- Bé thường xuyên cảm thấy đói, thèm ăn, ăn nhiều, đặc biệt là đồ ngọt, bánh kẹo, đồ ăn nhanh…
Xem thêm: Cách xác định trẻ thừa cân béo phì

Những rủi ro sức khỏe nếu bé bị béo phì
Béo phì có thể gây ra nhiều vấn đề về thể chất lẫn tâm lý như:
- Có nguy cơ cao mắc các bệnh man tính như đái tháo đường loại 2, bệnh tim mạch, cao huyết áp, gan nhiễm mỡ, hen suyễn…
- Các vấn đề về xương khớp như đau đầu gối hoặc cong cột sống, do trọng lượng cơ thể gây áp lực.
- Xuất hiện các vấn đề về da: Phát ban, nhiễm nấm, mọc mụn trứng cá…
- Tăng nguy cơ mắc ung thư và tử vong.
- Dễ bị tự ti, căng thẳng, và trầm cảm do áp lực ngoại hình và sự kỳ thị từ bạn bè.
- Ảnh hưởng đến kết quả học tập và khả năng hòa nhập xã hội.
Xét nghiệm mỡ máu chỉ 160k
- Đánh giá toàn diện tình trạng mỡ máu và phát hiện các bệnh lý tim mạch.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Xem thêm: Tác hại của trẻ béo phì
Biện pháp ngăn ngừa béo phì cho trẻ
Cải thiện chế độ ăn uống
- Giảm tiêu thụ đồ uống có đường và thức ăn nhanh.
- Bổ sung rau xanh, trái cây, protein và ngũ cốc nguyên hạt vào bữa ăn hàng ngày.
- Hạn chế lượng đường tiêu thụ xuống dưới 25 gram/ngày cho trẻ từ 2-18 tuổi.
Xem thêm: Cách giảm cân cho trẻ béo phì
Tăng cường hoạt động thể chất
- Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể thao như chạy bộ, bơi lội, đạp xe, nhảy dây… Gia đình nên tham gia cùng để tạo sự hứng thú cho bé.
- Hạn chế thời gian ngồi trước màn hình hoặc sử dụng điện thoại, tối đa 2 giờ/ngày.
Lời kết
Tình trạng trẻ béo phì ở Việt Nam đang ở mức báo động, với tốc độ gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Béo phì không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ mà còn đe dọa tương lai của cả một thế hệ. Việc nâng cao nhận thức, cải thiện chế độ dinh dưỡng, và khuyến khích lối sống lành mạnh là những bước cần thiết để giải quyết vấn đề này.
Xem thêm: Thừa cân béo phì ở trẻ em tiểu học