Thừa cân béo phì ở trẻ là gì? Dấu hiệu khi trẻ thừa cân, béo phì

Thừa cân béo phì ở trẻ em tiểu học là gì?

Béo phì ở trẻ là tình trạng tích tụ quá mức mỡ cơ thể, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Ở trẻ em, béo phì được xác định khi trọng lượng cơ thể vượt mức bình thường so với chiều cao và độ tuổi. Điều này có thể dẫn đến những hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời.

Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng vấn đề thẩm mỹ mà còn là một yếu tố nguy cơ cao đối với các bệnh lý mạn tính. Trẻ béo phì có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, và các vấn đề về xương khớp khi phát triển và trưởng thành.

Xem thêm: Trẻ béo phì

Cách tính chỉ số béo phì ở trẻ theo BMI

Chỉ số BMI (Body Mass Index) là một trong những phương pháp đơn giản để đánh giá mức độ béo phì ở em bé. BMI được tính bằng cách lấy trọng lượng của trẻ (tính bằng kilogram) chia cho bình phương chiều cao (tính bằng mét). Công thức tính chỉ số BMI như sau: BMI = Trọng lượng (kg)/ Chiều cao (m))2.

Sau khi tính toán BMI, các chuyên gia sẽ tham khảo bảng phân loại BMI để xác định mức độ thừa cân hay béo phì của trẻ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ em có BMI từ 85% đến 95% được coi là thừa cân. Nếu BMI trên 95% sẽ được coi là béo phì.

Nguyên nhân gây thừa cân béo phì

Do chế độ dinh dưỡng

Một trong những nguyên nhân chính gây béo phì ở trẻ là chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Trẻ em hiện nay có xu hướng ăn nhiều thực phẩm không lành mạnh như đồ ăn nhanh và đồ uống có nhiều đường. Các món ăn này thường có lượng calo cao, nhưng lại thiếu các dưỡng chất thiết yếu như vitamin, khoáng chất, và chất xơ.

Do di truyền

Di truyền cũng là một nguyên nhân gây tình trạng thừa cân béo phì. Nếu trong gia đình có người bị thừa cân hoặc béo phì, khả năng cao trẻ sẽ có xu hướng bị béo phì hơn. Tuy nhiên, yếu tố này không phải là nguyên nhân duy nhất mà chế độ dinh dưỡng và lối sống là yếu tố tác động lớn hơn.

Xem thêm: Trẻ béo phì ở Việt Nam

Do tâm lý xã hội

Tâm lý và các yếu tố xã hội cũng có thể ảnh hưởng đến việc thừa cân béo phì. Trẻ em có thể bị ảnh hưởng bởi sự khích lệ của bạn bè hoặc môi trường xung quanh. Điều này dẫn đến việc hình thành những thói quen ăn uống không lành mạnh. Trẻ lo âu hoặc gặp vấn đề về tinh thần cũng có thể tìm đến thực phẩm như một cách để giảm bớt căng thẳng. Điều này dẫn đến việc ăn uống quá mức.

Triệu chứng khi trẻ thừa cân, béo phì

• Trọng lượng cơ thể vượt quá mức chuẩn: Trẻ tăng cân nhanh chóng mà không tương xứng với sự phát triển chiều cao.
• Mỡ thừa tích tụ: Mỡ tích tụ ở bụng, đùi, cánh tay, và dễ nhận thấy dưới da.
• Khó khăn trong vận động: Trẻ em thừa cân thường gặp khó khăn khi hoạt động thể chất và dễ bị mệt mỏi.
• Các vấn đề về sức khỏe: Trẻ béo phì có thể gặp phải các vấn đề như khó thở khi hoạt động, đau khớp, và các vấn đề tiêu hóa.

Xem thêm: Cách xác định trẻ thừa cân béo phì

Những rủi ro sức khỏe khi trẻ thừa cân, béo phì

Béo phì ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Tình trạng này có thể gây ra những tác hại lâu dài nếu không được can thiệp kịp thời.

• Bệnh tim mạch: Trẻ em béo phì có nguy cơ cao bị cao huyết áp, mỡ máu cao, xơ vữa động mạch, đột quỵ, và bệnh động mạch vành.
• Bệnh tiểu đường type 2: Trẻ em béo phì có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 do kháng insulin, khi cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả.
• Vấn đề về xương khớp: Trọng lượng cơ thể quá nặng gây áp lực lên các khớp. Từ đó dẫn đến nguy cơ bị viêm, đau nhức, và nguy cơ thoái hóa khớp khi phát triển và trưởng thành.
• Rối loạn tâm lý: Trẻ béo phì thường gặp phải vấn đề tự ti, trầm cảm, và lo âu, ảnh hưởng đến sự phát triển sức khỏe tâm lý.

Xem thêm: Tác hại của trẻ béo phì

Hướng điều trị cho bé thừa cân, béo phì

Chữa béo phì ở trẻ cần được thực hiện toàn diện. Đây là sự kết hợp giữa thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường vận động thể chất, và hỗ trợ tâm lý. Các biện pháp này giúp trẻ giảm cân, bảo vệ sức khỏe tổng thể, và sự phát triển lâu dài.

Thay đổi chế độ ăn uống

Một trong những yếu tố quan trọng trong điều trị thừa cân béo phì là việc thay đổi chế độ dinh dưỡng. Trẻ em cần được cung cấp một chế độ ăn uống cân đối, giàu dưỡng chất, và hạn chế thực phẩm có nhiều đường và chất béo.

• Cung cấp thực phẩm giàu dinh dưỡng: Trẻ nên ăn nhiều rau củ, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt. Cũng như bổ sung protein từ các nguồn thực phẩm lành mạnh như cá, thịt gia cầm, đậu, và sữa ít béo. Chế độ ăn này giúp cung cấp đủ dưỡng chất mà không làm tăng lượng calo dư thừa.
• Giảm thực phẩm chế biến sẵn: Hạn chế các món ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, và các loại thức ăn có nhiều đường, chất béo bão hòa, và muối. Những thực phẩm này không chỉ dễ làm tăng cân mà còn không có lợi cho sức khỏe tổng thể của trẻ.
• Chia bữa ăn hợp lý: Trẻ nên ăn đủ bữa trong ngày, tránh nhịn ăn hoặc ăn quá no. Việc chia nhỏ bữa ăn và hạn chế thức ăn vào buổi tối giúp kiểm soát lượng calo và duy trì năng lượng suốt cả ngày.

Xem thêm: Cách giảm cân cho trẻ béo phì

Tăng cường vận động thể chất

Một yếu tố không thể thiếu trong điều trị béo phì là việc tăng cường tập thể dục thể thao. Trẻ em nên tham gia ít nhất 60 phút hoạt động ngoài trời mỗi ngày để duy trì một cơ thể khỏe mạnh. Các hoạt động này có thể bao gồm:

• Chạy bộ hoặc đi bộ nhanh: Những hoạt động đơn giản và dễ thực hiện mà trẻ có thể làm mỗi ngày.
• Chơi thể thao: Các môn thể thao như bóng đá, bóng rổ, bơi lội, hoặc cầu lông không chỉ giúp trẻ đốt cháy calo. Đồng thời, các hoạt động này còn nâng cao thể lực và sự linh hoạt của bé.
• Trò chơi ngoài trời: Các trò chơi như nhảy dây, đuổi bắt, hoặc đi xe đạp cũng giúp trẻ giải trí và hoạt động nhiều hơn.

Hỗ trợ tâm lý

Ngoài việc thay đổi chế độ ăn uống và tăng cường tập thể dục thể thao, hỗ trợ tâm lý là yếu tố quan trọng không kém. Việc giải quyết những vấn đề tinh thần này là điều cần thiết để giúp trẻ vượt qua cảm giác thiếu tự tin. Từ đó tiếp tục duy trì các thay đổi tích cực trong lối sống.

• Tạo môi trường hỗ trợ: Cha mẹ và gia đình nên tạo ra một môi trường tích cực. Đồng thời, cần hỗ trợ để trẻ cảm thấy an toàn và tự tin khi thay đổi thói quen ăn uống và chơi thể thao. Điều này có thể bao gồm việc cùng nhau tham gia các hoạt động thể thao hoặc nấu các bữa ăn lành mạnh.
• Tư vấn tâm lý: Đôi khi, trẻ có thể cần sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý để giải quyết các vấn đề về cảm xúc và tinh thần. Đặc biệt là nếu trẻ cảm thấy bị phân biệt hoặc chịu áp lực từ bạn bè hoặc gia đình. Chuyên gia tâm lý có thể giúp trẻ học cách đối phó với căng thẳng và xây dựng lòng tự trọng.

Cách phòng ngừa thừa cân béo phì

Để phòng tránh tình trạng thừa cân và béo phì ở trẻ em, cha mẹ có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh: Cung cấp cho trẻ các bữa ăn cân đối, đầy đủ dưỡng chất từ các nhóm thực phẩm khác nhau. Đồng thời hạn chế đồ ăn nhanh và các thực phẩm chế biến sẵn.
• Khuyến khích vận động thường xuyên: Trẻ em cần được khuyến khích hoạt động mỗi ngày để duy trì sức khỏe và trọng lượng cơ thể.
• Giám sát thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Hạn chế thời gian ngồi trước màn hình của trẻ. Điều này giúp trẻ tham gia vào các hoạt động ngoài trời thay vì dành thời gian cho các trò chơi điện tử.

Lời kết

Thừa cân béo phì ở trẻ em tiểu học có thể dẫn đến nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Với sự kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng hợp lý, rèn luyện thể dục thể thao, và hỗ trợ tâm lý, vấn đề này có thể được kiểm soát.

Xem thêm: Béo phì ở trẻ mầm non