LDL cholesterol thường được xem là cholesterol xấu vì có thể dẫn đến nguy cơ tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Vậy nếu chỉ số LDL cholesterol thấp thì có tốt không? Trong bài viết này, hãy cùng Diag tìm hiểu LDL cholesterol thấp là gì và làm sao để giảm LDL cholesterol.

Tìm hiểu về chỉ số LDL cholesterol

LDL cholesterol (LDL-C) là một loại cholesterol quan trọng. Nó đảm nhiệm việc cung cấp các cholesterol cần thiết cho tế bào để tham gia vào nhiều hoạt động sinh hóa bên trong cơ thể. Tuy nhiên, khi mức LDL cholesterol trong máu vượt quá nhu cầu cơ thể, phần cholesterol dư thừa có thể tích tụ trong thành mạch máu. Điều này dẫn đến nguy cơ hình thành các mảng bám xơ vữa, gây nên nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Mặc dù LDL cholesterol thường bị gọi là “cholesterol xấu“, nhưng nó vẫn có vai trò quan trọng trong các chức năng sinh học. Trong đó, cholesterol là một chất béo thiết yếu trong việc tạo màng tế bào, sản xuất hormone, hỗ trợ tiêu hóa, và tổng hợp vitamin D.

Khi nào chỉ số LDL cholesterol giảm?

Cơ chế giảm LDL cholesterol trong máu xảy ra khi cơ thể thay đổi cách xử lý, vận chuyển, và loại bỏ cholesterol. Điều này được thực hiện qua 6 cơ chế sinh học quan trọng.

1. Giảm sản xuất cholesterol nội sinh từ gan

LDL-C là một sản phẩm của gan thông qua quá trình tổng hợp cholesterol nội sinh. Trong đó, cholesterol nội sinh được sản xuất thông qua các enzyme quan trọng, với enzyme HMG-CoA reductase đóng vai trò then chốt. Enzyme này chịu trách nhiệm xúc tác bước đầu tiên trong quá trình chuyển hóa acetyl-CoA thành cholesterol.

Khi cơ thể nhận thấy mức cholesterol trong tế bào gan đã đủ cao, cơ chế phản hồi ngược (negative feedback) sẽ được kích hoạt. Từ đó làm giảm hoạt động của enzyme HMG-CoA reductase. Điều này khiến quá trình tổng hợp cholesterol nội bào chậm lại, gián tiếp làm giảm sản xuất LDL cholesterol.

Giảm tổng hợp cholesterol nội sinh sẽ làm giảm chỉ số LDL-C.
Giảm tổng hợp cholesterol nội sinh sẽ làm giảm chỉ số LDL-C.

2. Ức chế sản sinh hạt VLDL từ gan

Gan có nhiệm vụ sản xuất VLDL – một nguyên liệu giúp tổng hợp nên LDL cholesterol. Trong đó, hai thành phần chính của VLDL là triglyceride và cholesterol. Sau khi VLDL được giải phóng vào máu, chúng trải qua quá trình chuyển hóa để trở thành LDL-C. Do đó, việc ức chế sản xuất hạt VLDL tại gan có tác động trực tiếp đến việc giảm lượng LDL cholesterol được hình thành.

Khi gan giảm sản xuất VLDL, lượng lipoprotein tiền chất này trong tuần hoàn máu cũng giảm theo. Quá trình này xảy ra khi gan tổng hợp ít triglyceride, hoặc do sự thiếu hụt của protein ApoB-100 trong cấu trúc của VLDL. Từ đó làm giảm sản xuất VLDL và gây gián đoạn chuỗi hình thành LDL-C, trực tiếp giảm nồng độ LDL cholesterol trong máu.

3. Tăng biểu hiện của thụ thể LDL trên bề mặt tế bào gan

Trên bề mặt tế bào gan có các thụ thể LDL chịu trách nhiệm gắn kết và loại bỏ LDL cholesterol khỏi máu. Khi số lượng thụ thể LDL trên bề mặt tế bào gan tăng lên, quá trình nhập bào của LDL-C từ máu vào tế bào gan được đẩy mạnh. Kết quả là mức LDL cholesterol trong máu giảm, đồng thời lượng cholesterol nội bào tại gan tăng lên.

Khi lượng cholesterol nội bào tăng, gan nhận tín hiệu rằng cơ thể đã có đủ cholesterol. Điều này kích hoạt cơ chế phản hồi ngược, làm giảm hoạt động của quá trình tổng hợp cholesterol nội sinh. Từ đó gián tiếp giảm gián tiếp giảm sản xuất LDL cholesterol.

4. Tăng tái chế và loại bỏ cholesterol qua tổng hợp acid mật

Cholesterol nội bào tại gan cũng tham gia vào quá trình tổng hợp acid mật trong việc hỗ trợ tiêu hóa chất béo. Khi quá trình chuyển đổi cholesterol thành acid mật tăng lên thì lượng cholesterol nội bào sẽ được tiêu thụ nhiều hơn.

Việc tăng sản xuất acid mật sẽ khiến lượng cholesterol nội bào trong gan giảm. Lúc này gan cần bổ sung cholesterol để duy trì hoạt động. Thay vì sản xuất cholesterol mới, gan tăng cường biểu hiện thụ thể LDL (LDL receptor) để hấp thu LDL cholesterol từ máu. Điều này góp phần làm giảm nồng độ LDL cholesterol trong máu.

Xem thêm: Chuyển đổi đơn vị LDL cholesterol

LDL cholesterol thấp có thể do tăng sản xuất acid mật.
LDL cholesterol thấp có thể do tăng sản xuất acid mật.

5. Giảm oxy hóa và phân giải LDL cholesterol

LDL cholesterol trong máu có thể bị oxy hóa và tạo ra các phân tử LDL oxy hóa (oxLDL). Đây là một dạng LDL có hại, góp phần vào quá trình viêm và hình thành mảng bám xơ vữa động mạch. Nếu mức độ oxy hóa LDL-C tăng sẽ làm tăng nguy cơ xơ vữa và dễ gặp các bệnh tim mạch.

Trên thực tế, cơ thể có cơ chế bảo vệ bằng cách phân giải và loại bỏ LDL oxy hóa thông qua hệ miễn dịch và các tế bào thực bào. Khi LDL bị oxy hóa, các đại thực bào trong hệ miễn dịch nhận diện và xử lý oxLDL thông qua các thụ thể đặc biệt (scavenger receptors). Quá trình này giúp loại bỏ oxLDL rất hiệu quả. Tuy nhiên, nếu quá tải thì đại thì đại thực bào có thể biến thành các tế bào bọt, góp phần hình thành mảng xơ vữa trong mạch máu.

Hơn nữa, việc loại bỏ LDL oxy hóa gây hại còn có sự tham gia của các cholesterol tốt (HDL-C). Loại cholesterol này đảm nhiệm việc “thu dọn” cholesterol dư thừa từ LDL- C (bao gồm cả LDL oxy hóa) từ máu trở về gan để được tái chế hoặc loại bỏ. Trong đó, các thành phần của của cholesterol tốt (như PON1) có tác dụng phá hủy các lipid bị oxy hóa trong oxLDL, ngăn chặn chúng gây tổn hại thêm. Từ đó gián tiếp làm giảm lượng LDL cholesterol.

Xét nghiệm mỡ máu chỉ 160k

  • Đánh giá toàn diện tình trạng mỡ máu và phát hiện các bệnh lý tim mạch.
  • Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
  • Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
  • Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.

GỌI LẠI CHO TÔI

Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút

6. Tăng hoạt động của enzyme lipoprotein lipase

Enzyme lipoprotein lipase (LPL) đóng vai trò quan trong quá trình chuyển hóa mỡ máu. Đặc biệt là phân giải triglycerides trong VLDL, giảm yêu cầu sản xuất VLDL từ gan và ổn định mức cholesterol nội sinh tại gan.

Enzyme LPL xúc tác quá trình thủy phân triglycerides trong hạt VLDL. Nó tham gia chuyển hóa triglycerides thành các hạt lipoprotein mật độ trung gian (IDL) và sau đó là LDL cholesterol. Khi hoạt động của LPL tăng, lượng triglycerides trong VLDL được phân giải nhanh hơn. Từ đó làm giảm thời gian tồn tại của VLDL trong tuần hoàn máu. Kết quả là số lượng hạt VLDL bị tiêu hao tăng lên, giảm nguồn cung tiền chất để chuyển hóa thành LDL cholesterol. Điều này trực tiếp làm giảm nồng độ LDL cholesterol trong máu.

Việc LPL tăng cường phân giải triglyceride cũng làm giảm nhu cầu vận chuyển triglycerides từ gan thông qua VLDL. Lúc này gan nhận tín hiệu rằng lượng triglycerides dư thừa trong cơ thể đã được kiểm soát. Do đó, quá trình sản xuất VLDL bị hạn chế và dẫn đến giảm mức LDL cholesterol trong máu.

Ngoài ra, LPL hoạt động hiệu quả góp phần duy trì mức lipid nội bào ổn định. Gan không cần tăng cường sản xuất cholesterol nội sinh do không phải xử lý lượng lớn triglycerides và cholesterol từ tuần hoàn máu. Lúc này cơ chế phản hồi ngược cũng được kích hoạt nhằm hạn chế tổng hợp cholesterol mới. Điều này gián tiếp làm giảm sự sản xuất LDL cholesterol từ gan.

Enzyme lipoprotein lipase hoạt động hiệu quả sẽ cải thiện chỉ số LDL-C và mỡ máu.
Enzyme lipoprotein lipase hoạt động hiệu quả sẽ cải thiện chỉ số LDL-C và mỡ máu.

LDL cholesterol thấp có sao không?

LDL-C thấp dưới 100 mg/dL (2.59 mmol/L) là dấu hiệu tốt. Đây là ngưỡng an toàn cho thấy bạn không có nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch. Tuy nhiên, nếu mức LDL-C thấp quá mức có thể báo hiệu sự hút thiệu cholesterol trong cơ thể. Mức thấp báo động này thường là 40 mg/dL (1.03 mmol/L) ở nam giới hoặc 50 mg/dL (1.29 mmol/L) ở nữ giới.

Để duy trì nồng LDL cholesterol ở mức an toàn thì bạn nên lưu ý những điều sau:

  • Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ hòa tan như yến mạch, lúa mạch, các loại đậu và rau củ quả.
  • Bổ sung chất béo tốt, omega-3 với dầu ô liu, cá béo và các loại hạt như óc chó, hạnh nhân.
  • Tránh các thực phẩm như mỡ động vật, bơ, đồ chiên rán và thực phẩm chế biến sẵn.
  • Hạn chế thực phẩm chứa nhiều cholesterol như trứng và nội tạng động vật.
  • Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, duy trì tập thể dục tối thiểu 5 ngày 1 tuần.
  • Giảm cân và duy trì cân nặng hợp lý.
  • Không hút thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích.
  • Kiểm soát căng thẳng, giảm lo âu, trầm cảm.
  • Xét nghiệm máu kiểm tra nồng độ cholesterol mỗi 6 tháng 1 lần. Đối với người có nguy cơ cao thì nên làm mỗi 3 tháng 1 lần, hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Lời kết

Như vậy, bài viết đã chia sẻ đầy đủ thông tin về vấn đề LDL-C thấp. Việc tìm hiểu LDL cholesterol thấp là gì rất quan trọng. Bởi điều này mang đến cái nhìn tổng quan về chất này, giúp bạn hiểu rõ về tầm quan trọng của nó đối với cơ thể. Đồng thời tạo điều trị để bạn dễ dàng kiểm soát và duy trì LDL-C ở mức ổn định, tránh nguy cơ bệnh động mạch vành, đột quỵ.

 

Xem thêm: Công thức tính LDL cholesterol