Ứng dụng dành cho đối tác 
19001717 Rối loạn lipid máu hỗn hợp là gì?
Rối loạn lipid máu hỗn hợp, hay tăng lipid máu hỗn hợp, là tình trạng tăng cao hơn mức bình thường ở hai thành phần lipid chính trong máu là cholesterol và triglyceride. Trong đó:
- Cholesterol toàn phần: Chất béo dạng sáp cần thiết để cơ thể tạo nên màng tế bào, hormone và vitamin D. Có hai loại cholesterol chính:
- Lipoprotein mật độ thấp (LDL – Low-Density Lipoprotein): Gây tích tụ mảng bám trong động mạch, tăng nguy cơ tim mạch, đau tim, đột quỵ.
- Lipoprotein mật độ cao (HDL – High-Density Lipoprotein): Loại bỏ cholesterol xấu, bảo vệ tim mạch.
- Triglyceride: Chất béo từ thực phẩm và calo dư thừa, lưu trữ trong tế bào mỡ. Khi vượt mức, triglyceride làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch.
Đây là một dạng của rối loạn lipid máu thường gặp ở những người có nguy cơ cao về bệnh tim mạch, tích tụ chất béo trong động mạch, gây xơ vữa động mạch, và làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Theo hệ thống phân loại Fredrickson, rối loạn lipid máu được phân chia dựa trên loại lipid và lipoprotein tăng cao. Tuy nhiên, cách phân loại thực tế hơn chia rối loạn lipid máu thành ba dạng chính:
- Tăng cholesterol đơn thuần.
- Tăng triglyceride đơn thuần.
- Tăng cả cholesterol và triglyceride.
Không giống như các dạng khác, rối loạn lipid máu hỗn hợp ảnh hưởng đến nhiều thông số lipid cùng lúc, như gia tăng đồng thời LDL-cholesterol (cholesterol xấu), triglyceride, và giảm HDL-cholesterol (cholesterol tốt).
Nhận biết triệu chứng rối loạn tăng lipid máu hỗn hợp
Triệu chứng của rối loạn lipid máu hỗn hợp thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người không nhận ra mình đang gặp phải vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, một số dấu hiệu có thể xuất hiện bao gồm:
- Đục rìa giác mạc: Vòng màu trắng nhạt hoặc xám bao quanh mống mắt, thường gặp ở người trên 50 tuổi.
- U vàng bùng phát: Các nốt sần nhỏ, màu vàng đỏ xuất hiện đột ngột trên thân, cánh tay và chân, thường liên quan đến mức triglyceride rất cao.
- U vàng quanh mắt: Các nốt sần màu vàng, thường xuất hiện ở mí mắt trên hoặc dưới mí mắt, có thể nằm trong vùng cục bộ hoặc lan rộng.
- U vàng gân: Các nốt sần cứng, không đau, nằm ở gân duỗi của ngón tay, gân gót chân và các khớp đốt bàn ngón tay.
- U vàng dưới màng xương: Ít phổ biến hơn, xuất hiện ở củ trước xương chày hoặc đầu xương của mỏm khuỷu.
- Mảng vàng ở lòng bàn tay: Các đường hoặc nếp gấp màu vàng ở lòng bàn tay hoặc ngón tay.
- Đau ngực: Cảm giác đau thắt, nặng ngực, khó chịu ở ngực. Biểu hiện khi lưu lượng máu đến tim bị hạn chế.
- Chuột rút: Xảy ra ở bắp chân khi đi bộ, do lưu thông máu không đủ.
- Vết loét không lành ở ngón chân: Có thể là dấu hiệu của lưu thông máu kém hoặc tắc nghẽn động mạch.
- Triệu chứng giống đột quỵ: Bao gồm khó nói, sụp một bên mặt, yếu một bên tay hoặc chân, và mất thăng bằng. Đây là những dấu hiệu cấp cứu, cần được xử lý ngay lập tức.
Nguyên nhân và các yếu tố gây rối loạn lipid máu hỗn hợp
Rối loạn lipid máu có thể do nhiều lý do, bao gồm cả yếu tố di truyền và lối sống. Dưới đây là những lý do có thể dẫn đến tình trạng này:
- Di truyền: Một số người có thể mắc các bệnh lý di truyền như rối loạn lipid máu, khiến họ dễ bị tăng lipid máu hỗn hợp.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol và thiếu chất xơ , hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia có thể góp phần làm tăng mức lipid trong máu.
- Thiếu vận động: Lối sống ít vận động hoặc không tập thể dục thường xuyên làm giảm khả năng chuyển hóa lipid trong cơ thể.
- Béo phì: Những người thừa cân có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này do khả năng chuyển hóa lipid kém.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như đái tháo đường tuýp 2, hội chứng chuyển hóa, bệnh tuyến giáp (suy giáp), bệnh gan và bệnh thận cũng có thể góp phần gây tăng lipid máu hỗn hợp.
Cách chẩn đoán rối loạn tăng lipid máu hỗn hợp
Chẩn đoán tăng lipid máu hỗn hợp thường được thực hiện thông qua các xét nghiệm máu để đo lường mức độ của cholesterol và triglycerid trong huyết tương, chẳng hạn:
- Xét nghiệm lipid máu (mỡ máu): Đây là xét nghiệm quan trọng nhất, đo lường nồng độ cholesterol toàn phần, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol và triglyceride.
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra huyết áp, cân nặng và các dấu hiệu khác, đồng thời hỏi về tiền sử bệnh của bạn và gia đình.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Theo dõi các yếu tố nguy cơ và tình trạng sức khỏe tổng thể, bao gồm huyết áp và tình trạng đường huyết.
- Xét nghiệm chức năng gan và thận: Để loại trừ các nguyên nhân khác có thể ảnh hưởng đến mức lipid trong máu.
- Xét nghiệm chuyên sâu (nếu cần): Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm apolipoprotein B100 để xác định mức độ xơ vữa động mạch hoặc các biến chứng khác và đánh giá nguy cơ chính xác hơn.
Việc thăm khám và xét nghiệm lipid máu định kỳ là rất quan trọng để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng. Trung tâm y khoa Diag là lựa chọn đáng tin cậy với dịch vụ nhanh chóng, chính xác và chuyên nghiệp. Bạn có thể liên hệ hoặc đến trực tiếp để được tư vấn, xét nghiệm và nhận sự tư vấn miễn phí từ bác sĩ chuyên khoa.
Xét nghiệm mỡ máu chỉ 160k
- Đánh giá toàn diện tình trạng mỡ máu và phát hiện các bệnh lý tim mạch.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Các phương pháp điều trị tăng lipid máu hỗn hợp
Điều trị tăng lipid máu hỗn hợp với mục tiêu là giảm nồng độ cholesterol LDL và triglyceride, từ đó ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Việc điều trị rối loạn lipid máu thường bao gồm sự kết hợp của nhiều phương pháp.
Thay đổi lối sống lành mạnh hơn
Thay đổi lối sống đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát tăng lipid máu hỗn hợp. Dưới đây là một số phương pháp giúp điều trị hiệu quả:
- Chế độ dinh dưỡng phù hợp: Hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa (có trong thịt đỏ, mỡ động vật), chất béo chuyển hóa (có trong đồ chiên rán, thức ăn nhanh) và đường, thay vào đó tăng cường ăn thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và cá béo (cá hồi, cá thu) giàu omega-3.
- Duy trì thói quen vận động thể lực: Vận động thể lực thường xuyên giúp cải thiện mức cholesterol và triglycerid trong máu, giảm cân và tăng cường sức khỏe tim mạch. Bạn nên duy trì thói quen tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 150 phút mỗi tuần với cường độ vừa phải.
- Kiểm soát cân nặng: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp cải thiện đáng kể các chỉ số lipid máu như mức cholesterol, triglycerid và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Điều trị rối loạn lipid máu hỗn hợp tăng bằng thuốc
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để điều trị rối loạn lipid máu hỗn hợp, cụ thể như sau:
- Thuốc Statin: Statin là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị tăng cholesterol thông qua giảm LDL-cholesterol. Statin hoạt động bằng cách ức chế enzyme HMG-CoA reductase, enzyme quan trọng trong quá trình tổng hợp cholesterol ở gan.
- Thuốc Fibrate: Nhóm thuốc Fibrat chủ yếu được sử dụng để giảm triglyceride. Fibrate hoạt động bằng cách tăng hoạt tính của lipoprotein lipase, một enzyme phân hủy triglyceride.
- Thuốc Acid nicotinic (Niacin): Niacin có thể giúp giảm LDL-cholesterol, triglyceride và tăng HDL-cholesterol. Tuy nhiên, nó có thể gây ra một số tác dụng phụ như đỏ bừng mặt và ngứa.
- Thuốc Resin (Bile acid sequestrants): Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách gắn kết với axit mật trong ruột, ngăn chặn sự tái hấp thu của chúng, từ đó giảm cholesterol.
- Thuốc Omega-3: Axit béo omega-3 có thể giúp giảm triglyceride. Chúng thường được tìm thấy trong dầu cá và một số loại thực phẩm khác.
- Thuốc Ezetimibe: Ezetimibe hoạt động bằng cách ức chế sự hấp thu cholesterol ở ruột non, giúp giảm LDL-cholesterol.
Lời kết
Điều trị tăng lipid máu hỗn hợp là quá trình kết hợp giữa việc sử dụng thuốc và thay đổi lối sống. Việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim mạch. Để bảo vệ sức khỏe của mình, bạn cần thực hiện các xét nghiệm định kỳ và kiểm soát các yếu tố nguy cơ.
