Béo phì ở trẻ em là vấn đề phổ biến, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Để phòng tránh, việc nhận biết sớm trẻ thừa cân béo phì là vô cùng quan trọng. Cùng tìm hiểu cách xác định trẻ thừa cân béo phì, dấu hiệu, và giải pháp phòng ngừa qua bài viết của Diag!

Béo phì ở trẻ em là gì?

Béo phì là tình trạng tích tụ mỡ thừa trong cơ thể vượt mức cần thiết. Ở trẻ em, béo phì được xác định thông qua các chỉ số cân nặng, chiều cao, và các công cụ đánh giá khác như BMI (Body Mass Index). Béo phì không chỉ làm ảnh hưởng đến vóc dáng mà còn gây ra nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Sự khác biệt giữa thừa cân và béo phì nằm ở mức độ nghiêm trọng. Trong khi thừa cân là giai đoạn đầu với lượng mỡ tăng nhẹ, béo phì là tình trạng nghiêm trọng hơn. Tình trạng này xảy ra khi lượng mỡ tích lũy vượt mức cao và ảnh hưởng tiêu cực đến cơ thể. Việc nhận diện đúng tình trạng giúp phụ huynh có kế hoạch chăm sóc và điều trị phù hợp.

Nhận diện béo phì sớm có ý nghĩa rất lớn trong việc giảm thiểu các biến chứng lâu dài. Trẻ có thể phải đối mặt với các bệnh mạn tính như đái tháo đường, cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, và nguy cơ tim mạch cao. Ngoài ra, béo phì còn gây ảnh hưởng đến tâm lý. Điều này khiến trẻ dễ rơi vào trạng thái tự ti, cô lập xã hội, và gặp khó khăn trong học tập.

Xem thêm: Trẻ béo phì

beo phi o tre em
Ở trẻ em, béo phì được xác định thông qua các chỉ số cân nặng, chiều cao, và các công cụ đánh giá khác như BMI.

Cách tính chỉ số béo phì ở trẻ em theo chỉ số BMI

BMI (Body Mass Index – Chỉ số khối cơ thể) là một trong những công cụ phổ biến nhất để đánh giá tình trạng thừa cân hoặc béo phì. Đây là chỉ số khối cơ thể được tính bằng cách chia cân nặng (kg) cho bình phương chiều cao (m). Công thức này đơn giản nhưng cung cấp cái nhìn tổng quan về mức độ phù hợp giữa cân nặng và chiều cao của trẻ.

Việc đánh giá BMI cần so sánh với biểu đồ BMI chuẩn theo tuổi và giới tính do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cung cấp. Theo WHO và CDC, chỉ số BMI của trẻ được đánh giá như sau:

  • Dưới 85% bách phân vị: Trẻ bình thường.
  • Từ 85% – 95% bách phân vị: Trẻ thừa cân nặng so với bạn đồng trang lứa.
  • Trên 95% bách phân vị: Trẻ béo phì.

Xem thêm: Thừa cân béo phì ở trẻ em tiểu học

Dấu hiệu và triệu chứng béo phì ở trẻ em

  • Vòng bụng lớn bất thường: Vòng bụng của trẻ lớn hơn đáng kể so với bạn bè cùng trang lứa. Nguyên nhân do mỡ thừa tích tụ nhiều ở bụng, hông, đùi, mông và cánh tay.
  • Trẻ dễ mệt mỏi khi tham gia các hoạt động như chạy, nhảy, hoặc leo cầu thang.
  • Xuất hiện dấu hiệu của hội chứng ngưng thở khi ngủ. Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sự phát triển trí tuệ.
  • Nguy cơ mắc đái tháo đường type 2: Lượng đường trong máu cao. Nguyên nhân do cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả.
  • Cao huyết áp và rối loạn mỡ máu: Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch sớm.
  • Các bệnh lý khác: Các triệu chứng như gan nhiễm mỡ và rối loạn chức năng nội tiết.
  • Ảnh hưởng tâm lý: Trẻ béo phì dễ bị bạn bè trêu chọc, dẫn đến mất tự tin, cảm giác cô lập. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý như trầm cảm.
co vong bung cua tre beo phi phat trien hon so voi ban be cung tuoi
Vòng bụng của trẻ lớn hơn đáng kể so với bạn bè cùng trang lứa.

Cách chẩn đoán béo phì ở trẻ

Để xác định tình trạng béo phì, bác sĩ thường thực hiện:

  • Đo BMI: Được đo và so sánh với biểu đồ chuẩn BMI theo tuổi và giới tính.
  • Đo vòng bụng và tỷ lệ mỡ cơ thể: Sử dụng các thiết bị đo chuyên dụng để đánh giá mức độ tích lũy mỡ thừa.
  • Xét nghiệm máu:
    • Kiểm tra đường huyết để phát hiện nguy cơ tiểu đường.
    • Đo cholesterol và lipid máu để đánh giá rối loạn mỡ máu.
  • Kiểm tra chức năng gan: Phát hiện sớm gan nhiễm mỡ hoặc các bệnh lý liên quan.

Tác hại của tình trạng béo phì ở trẻ em

Tác động đến sức khỏe thể chất

Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường tuýp 2, cao huyết áp, và các bệnh lý khác. Ngoài ra, trẻ béo phì thường gặp các vấn đề về xương khớp như đau gối, lệch khớp. Nguyên nhân do trọng lượng cơ thể gây áp lực lớn lên hệ xương đang phát triển.

Cùng với đó, béo phì có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ không do rượu, một tình trạng nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến chức năng gan. Nếu không điều trị sớm, tình trạng này có thể tiến triển thành xơ gan hoặc suy gan.

Xét nghiệm mỡ máu chỉ 160k

  • Đánh giá toàn diện tình trạng mỡ máu và phát hiện các bệnh lý tim mạch.
  • Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
  • Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
  • Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.

GỌI LẠI CHO TÔI

Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút

Xem thêm: Tác hại của trẻ béo phì

Tác động đến tâm lý và xã hội

Trẻ béo phì thường tự ti về ngoại hình, dễ bị bạn bè trêu chọc hoặc xa lánh. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu, và khó khăn trong giao tiếp xã hội. Hơn nữa, sự tự ti còn ảnh hưởng đến khả năng học tập và tham gia các hoạt động ngoại khóa của trẻ.

beo phi co the anh huong den tam ly cua be
Trẻ béo phì thường tự ti về ngoại hình, dễ bị bạn bè trêu chọc hoặc xa lánh.

Lộ trình điều trị béo phì ở trẻ em

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị béo phì. Phụ huynh nên thay đổi thói quen ăn uống, giảm thiểu các loại thực phẩm giàu calo và đường như đồ ăn nhanh, nước ngọt, và bánh kẹo.

Thay vào đó, tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, thịt nạc, và ngũ cốc nguyên hạt. Đây là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất để tăng cường sức đề kháng cho bé. Việc kiểm soát khẩu phần ăn và chế độ dinh dưỡng, theo dõi lượng calo tiêu thụ hàng ngày cũng rất quan trọng.

Tăng cường vận động thể chất

Các hoạt động thể chất như bơi lội, đạp xe, và chơi các môn thể thao khác giúp trẻ giảm cân hiệu quả và cải thiện sức khỏe tổng thể. Đặc biệt, cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời ít nhất 60 phút mỗi ngày. Đây là cách để bé tăng cường khả năng vận động và cải thiện tâm lý.

Xem thêm: Cách giảm cân cho trẻ béo phì

Theo dõi và hỗ trợ tâm lý

  • Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động cộng đồng để tăng sự tự tin.
  • Tạo môi trường gia đình thân thiện, không gây áp lực cho trẻ.

Cách phòng ngừa béo phì ở trẻ em

Giáo dục dinh dưỡng và thói quen lành mạnh

Phụ huynh nên dạy trẻ về giá trị dinh dưỡng của thực phẩm và cách lựa chọn thực phẩm lành mạnh. Việc tạo thói quen ăn đúng giờ, không bỏ bữa và hạn chế ăn vặt cũng rất quan trọng. Ngoài ra, khuyến khích trẻ ăn cùng gia đình để kiểm soát khẩu phần và tránh ăn quá nhiều.

ren luyen cho tre thoi quen an uong lanh manh de ngan beo phi
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và ngăn ngừa béo phì.

Xây dựng môi trường sống lành mạnh

Gia đình nên tạo điều kiện cho trẻ tham gia các hoạt động vui chơi ngoài trời thay vì ngồi xem tivi hoặc chơi game. Đồng thời, việc tổ chức các hoạt động thể thao gia đình sẽ giúp trẻ cảm thấy hứng thú hơn với việc vận động.

Lời kết

Hiểu được cách xác định trẻ thừa cân béo phì giúp cải thiện sức khỏe hiện tại, bảo vệ tương lai của trẻ khỏi các bệnh lý nguy hiểm. Phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ, giáo viên, và các chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng lối sống lành mạnh cho con mình.