Cách điều trị rối loạn chuyển hóa lipid dứt điểm tại nhà

Rối loạn lipid và những yếu tố nguy cơ

Rối loạn lipid máu là tình trạng mất cân bằng các mức độ lipid trong cơ thể, chủ yếu là cholesterol LDL (“cholesterol xấu”), cholesterol HDL (“cholesterol tốt”) và triglyceride. Mức cholesterol LDL cao và cholesterol HDL thấp làm tăng khả năng xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và các bệnh tim mạch khác. Triglyceride cao cũng đóng góp vào việc hình thành bệnh về tim mạch, đặc biệt là khi kết hợp với mức LDL cao và HDL thấp.

Các yếu tố nguy cơ của rối loạn lipid máu bao gồm lối sống ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh, béo phì, đái tháo đường, di truyền, và thói quen xấu như hút thuốc và uống rượu. Để phòng ngừa và điều trị rối loạn lipid máu, cần thay đổi lối sống như cải thiện chế độ dinh dưỡng, tăng cường vận động, và kiểm soát các bệnh lý nền. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc điều trị lipid máu có thể giúp kiểm soát mức cholesterol và triglyceride, từ đó giảm khả năng mắc các bệnh về tim mạch và đột quỵ.

Rối loạn mỡ máu ảnh hưởng thế sức khỏe thế nào?

Khi các chỉ số LDL, HDL, và triglyceride thay đổi trong một thời gian dài sẽ gây ra những ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng:

Tăng LDL

LDL, hay cholesterol xấu, khi tăng quá mức sẽ tích tụ trong thành mạch máu, hình thành các mảng bám gây xơ vữa động mạch. Sự tích tụ này làm cho mạch máu hẹp lại, giảm khả năng lưu thông máu, và có thể dẫn đến tắc nghẽn hoàn toàn các mạch máu, làm tăng khả năng mắc các bệnh lý nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, và suy tim. Tình trạng này có thể xảy ra mà không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy việc kiểm tra định kỳ là rất quan trọng.

Giảm HDL

HDL, hay cholesterol tốt, có tác dụng giúp loại bỏ LDL (xấu) ra khỏi máu và ngăn ngừa sự tích tụ mảng bám trong động mạch. Khi mức chỉ số này giảm, khả năng loại bỏ chất béo xấu sẽ bị giảm theo, dẫn đến việc tăng lượng LDL trong máu. Điều này làm tăng khả năng mắc các bệnh tim mạch, bao gồm bệnh động mạch vành, đột quỵ và xơ vữa động mạch.

Tăng triglyceride

Triglyceride là dạng mỡ dự trữ trong cơ thể, và khi mức triglyceride tăng cao, đặc biệt khi kết hợp với mức cholesterol xấu cao và cholesterol tốt thấp, sẽ làm tăng khả năng mắc các bệnh về tim mạch.

Hướng dẫn điều trị rối loạn lipid máu dứt điểm tại nhà

Cách điều trị rối loạn chuyển hóa lipid yêu cầu sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và liệu pháp dược lý tùy chỉnh theo hồ sơ lipid của bệnh nhân, tình trạng sức khỏe tổng quát và các yếu tố liên quan. Dưới đây là một số phương pháp chung có thể được áp dụng trong điều trị rối loạn lipid máu. Tuy nhiên, việc lựa chọn và kết hợp các phương pháp này cần được bác sĩ chỉ định dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.

1. Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống đóng vai trò quan trọng trong phác đồ điều trị rối loạn lipid máu và là phương pháp điều trị đầu tay đối với hầu hết các bệnh nhân, đặc biệt là những người có rối loạn lipid nhẹ hoặc có khả năng mắc tim mạch cao. Những thay đổi này không chỉ giúp cải thiện hồ sơ lipid mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác, chẳng hạn như giảm cân và cải thiện sức khỏe tim mạch tổng thể.

2. Tập thể dục thường xuyên

Hoạt động thể chất đều đặn là điều cần thiết để cải thiện mức độ lipid trong máu. Nó giúp giảm cholesterol LDL, giảm triglyceride, và tăng cholesterol HDL. Tập thể dục aerobic (chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, và bơi lội) có tác dụng lớn nhất đối với hồ sơ lipid. Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến nghị ít nhất 150 phút tập thể dục cường độ vừa phải mỗi tuần để đạt được sức khỏe tim mạch tối ưu.

3. Điều chỉnh thói quen ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh mức độ lipid. Một chế độ lành mạnh cho tim, tập trung vào việc giảm chất béo bão hòa và cholesterol, trong khi tăng cường lượng chất xơ có thể giảm đáng kể cholesterol LDL. Những thay đổi chính trong chế độ ăn bao gồm:

• Giảm chất béo bão hòa: Tránh các phần thịt béo, các sản phẩm từ sữa đầy đủ chất béo và thực phẩm chế biến sẵn.
• Tăng cường chất xơ: Các thực phẩm như rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu có thể làm giảm cholesterol.
• Thêm chất béo lành mạnh: Các axit béo omega-3, đặc biệt là từ cá béo như cá hồi, cá thu, có tác dụng tốt trong việc giảm triglyceride và cải thiện hồ sơ lipid tổng thể. Các nguồn omega-3 từ thực vật như hạt lanh, quả óc chó tuy cũng có lợi nhưng hiệu quả thấp hơn.
• Giảm các carbohydrate đơn giản: Hạn chế đường và carbohydrate tinh chế, những yếu tố có thể góp phần làm tăng triglyceride.
• Tư vấn với chuyên gia dinh dưỡng: Các chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp xây dựng một kế hoạch ăn uống phù hợp, hỗ trợ kiểm soát lipid và sức khỏe tổng thể.

4. Quản lý cân nặng

Thừa cân, đặc biệt là mỡ thừa ở bụng, có liên quan chặt chẽ với mức triglyceride cao và mức HDL thấp. Khi giảm cân khoảng 5 – 10% trọng lượng cơ thể cũng có thể cải thiện hồ sơ lipid một cách đáng kể. Sự kết hợp giữa dinh dưỡng và tập thể dục là cách tiếp cận hiệu quả nhất để giảm cân nặng và là cách điều trị rối loạn lipid máu hiệu quả.

Xem thêm: Rối loạn lipid máu ICD-10

5. Hạn chế sử dụng rượu, bia, và thuốc lá

Hút thuốc làm giảm cholesterol HDL và tăng nguy cơ phát triển xơ vữa động mạch. Việc bỏ thuốc có thể điều trị tăng lipid máu và cải thiện sức khỏe tim mạch tổng thể. Ngoài ra, tiêu thụ rượu quá mức có thể làm tăng mức triglyceride. Hạn chế tiêu thụ rượu ở mức độ vừa phải là lời khuyên cho những người bị rối loạn lipid máu.

6. Điều trị LDL Cholesterol cao

6.1. Sử dụng statin

Statin (thuốc ức chế HMG-CoA reductase) là phương pháp điều trị tăng lipid máu thông qua giảm cholesterol LDL. Những loại này hoạt động bằng cách ức chế enzyme chịu trách nhiệm tổng hợp cholesterol trong gan, giúp giảm mức LDL và giảm khả năng bệnh tim mạch.

6.2. Ezetimibe

Ezetimibe hoạt động bằng cách ức chế sự hấp thụ cholesterol trong ruột, từ đó giảm cholesterol LDL. Thuốc này thường được sử dụng kết hợp với statin cho bệnh nhân cần thêm tác dụng điều trị tăng lipid máu hoặc những người không thể dung nạp với liều cao của statin.

6.3. Bempedoic Acid

Đây là một loại thuốc mới có tác dụng ức chế tổng hợp cholesterol và là một lựa chọn thay thế cho bệnh nhân không thể dung nạp statin. Bempedoic acid giúp giảm cholesterol LDL.

6.4. Thuốc ức chế PCSK9

Thuốc ức chế PCSK9 (evolocumab, alirocumab) là thuốc tiêm tác động lên protein PCSK9, giúp bảo vệ các thụ thể LDL trên tế bào gan, từ đó tăng cường khả năng loại bỏ LDL cholesterol ra khỏi máu. Thuốc ức chế PCSK9 rất hữu ích cho những bệnh nhân có khả năng tim mạch cao nhưng không đạt được mục tiêu LDL dù đã sử dụng statin.

7. Điều trị Triglyceride cao

7.1. Fibrate

Fibrate (gemfibrozil, fenofibrate) có hiệu quả trong việc giảm mức triglyceride bằng cách kích thích lipoprotein lipase, giúp phân hủy triglyceride trong máu. Các thuốc này cũng có thể làm tăng nhẹ cholesterol HDL.

7.2. Axit Omega-3

Omega-3 kê đơn có thể được chỉ định cho bệnh nhân có triglyceride trên 500mg/dL để giảm nguy cơ viêm tụy cấp. Liều lượng sử dụng cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.

7.3. Niacin

Niacin (axit nicotinic) có tác dụng làm tăng HDL cholesterol, giảm cả cholesterol LDL và triglyceride. Tuy nhiên, việc sử dụng niacin đã giảm do tác dụng phụ như nóng bừng mặt, độc gan, và khả năng làm tăng đường huyết.

Những lưu ý khi điều trị rối loạn lipid máu

Khi điều trị rối loạn lipid máu, bạn cần lưu ý một số yếu tố quan trọng để đạt được hiệu quả tối ưu:

• Kết hợp điều trị thuốc và thay đổi lối sống: Điều trị rối loạn lipid máu không chỉ dựa vào thuốc mà còn phụ thuộc rất nhiều vào chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt. Hãy kết hợp cả hai yếu tố này để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Theo dõi liều lượng thuốc: Nếu bạn đang sử dụng thuốc điều trị rối loạn lipid máu như statins hoặc ezetimibe, hãy nhớ theo dõi liều lượng và tái khám thường xuyên để điều chỉnh khi cần thiết. Việc sử dụng thuốc sai cách hoặc không đúng liều có thể gây tác dụng phụ.
• Không thay đổi dinh dưỡng đột ngột: Khi thay đổi chế độ ăn uống, hãy làm điều này dần dần để cơ thể thích nghi và tránh các vấn đề tiêu hóa.
• Chú ý đến các yếu tố rủi ro khác: Những yếu tố như huyết áp cao, tiểu đường, hoặc thừa cân đều có thể ảnh hưởng đến lipid máu. Hãy kiểm soát các yếu tố này đồng thời để bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Bên cạnh việc áp dụng các phương pháp điều rị rối loạn, bạn cũng cần thường xuyên thăm khám và xét nghiệm lipid máu để đánh giá hiệu quả chữa trị. Điều này giúp bạn nắm bắt tình trạng sức khỏe và bác sĩ có thể đưa ra những điều chỉnh cần thiết. Hiện nay, trung tâm y khoa Diag là một trong những đơn vị hàng đầu cung cấp dịch vụ xét nghiệm mỡ máu cho kết quả nhanh chóng, chuẩn xác.

Bạn có thể đến chi nhánh gần nhất để xét nghiệm và được tư vấn bởi đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao của trung tâm:

• Hotline: 1900 1717
• Website: https://diag.vn/

Những câu hỏi thường gặp

1. Chỉ số cholesterol bao nhiêu là nguy hiểm?

Chỉ số cholesteol được coi là nguy hiểm khi:

Cholesterol LDL (xấu) > 160 mg/dL: Mức LDL này được coi là cao và có thể làm tăng khả năng mắc các bệnh về tim mạch, bao gồm xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, và đột quỵ. Cần kiểm soát mức này để giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch nghiêm trọng.

Cholesterol HDL (tốt) < 40 mg/dL đối với nam và < 50 mg/dL đối với nữ: Mức thấp, cần điều trị. Mức HDL thấp làm giảm khả năng loại bỏ cholesterol xấu khỏi mạch máu, từ đó làm tăng khả năng mắc bệnh tim mạch.

2. Chỉ số cholesterol bao nhiêu thì phải uống thuốc?

Khi LDL (xấu) trên 160 mg/dL và không thể kiểm soát bằng thay đổi chế độ ăn uống và lối sống, bác sĩ sẽ kê thuốc để giảm cholesterol LDL. Mục tiêu là hạ thấp mức cholesterol xấu và giảm nguy cơ các bệnh về tim mạch.

3. Rối loạn mỡ máu kiêng ăn gì?

Để kiểm soát mỡ máu, bạn cần tránh các thực phẩm sau:

• Chất béo bão hòa có trong thịt mỡ, bơ, pho mát và các thực phẩm chế biến sẵn.
• Cholesterol có trong lòng đỏ trứng, thịt đỏ và các sản phẩm từ sữa đầy đủ chất béo.
• Các món chiên rán hoặc chế biến với dầu mỡ có thể làm tăng cholesterol xấu (LDL).
• Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều chất béo bão hòa và chuyển hóa làm tăng mỡ máu và cholesterol.

Chế độ ăn giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt, và rau xanh sẽ giúp giảm cholesterol và duy trì sức khỏe tim mạch.

4. Uống nước lá cây gì để giảm mỡ máu?

Một số loại nước lá cây có thể hỗ trợ giảm mỡ máu, bao gồm:

• Lá chè xanh: Có chứa chất chống oxy hóa, giúp cải thiện mức cholesterol và triglyceride trong máu.
• Lá sen: Có tác dụng hỗ trợ giảm mỡ máu và cải thiện tuần hoàn máu.

Tuy nhiên, việc sử dụng nước lá cây chỉ hỗ trợ trong quá trình điều trị mỡ máu, không thay thế hoàn toàn thuốc điều trị và chế độ ăn uống hợp lý.

Lời kết

Rối loạn lipid máu là một tình trạng cần được kiểm soát kịp thời để ngăn ngừa các bệnh tim mạch nghiêm trọng. Việc áp dụng cách điều trị rối loạn lipid máu hiệu quả ngay tại nhà sẽ giúp bạn cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý và duy trì một cơ thể khỏe mạnh. Bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường vận động và kiểm soát căng thẳng, bạn có thể kiểm soát chỉ số lipid máu và sống một cuộc sống khỏe mạnh hơn.