Ngày nay, tỷ lệ béo phì ngày càng tăng, kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe đáng lo ngại. Béo phì gây ra những bệnh gì mà khiến các chuyên gia y tế không ngừng cảnh báo? Từ những bệnh mãn tính như cao huyết áp, bệnh tim mạch đến các rối loạn tâm thần, béo phì là “kẻ thù giấu mặt” của cơ thể. Tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết bên dưới của Diag!

Béo phì là gì?

Béo phì là tình trạng cơ thể tích tụ quá nhiều mỡ thừa, gây ra các ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), béo phì được xác định dựa trên chỉ số khối của cơ thể (chỉ số BMI – Body Mass Index). Tuy nhiên, bác sĩ có thể kiểm tra tỷ lệ phân bố mỡ trong cơ thể, đo vòng eo để đưa ra kết luận chính xác.

Tình trạng thừa cân, béo phì xảy ra khi lượng calo nạp vào và lượng calo tiêu thụ trong cơ thể mất cân bằng. Các nguyên nhân gây béo phì:

  • Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm giàu calo như đồ ăn nhanh, đồ chiên rán, đồ ngọt. Sử dụng nước ngọt có gas, nước uống nhiều đường.
  • Lối sống ít vận động: Ngồi nhiều, dành thời gian xem tivi, sử dụng thiết bị điện tử.
  • Yếu tố di truyền: Gene hoặc gia đình có tiền sử béo phì.
  • Mất cân bằng hormone leptin, insulin hoặc gặp các bệnh về rối loạn nội tiết như suy giáp, hội chứng Cushing…
  • Căng thẳng, tâm lý khiến cơ thể muốn ăn nhiều hơn.
  • Tác dụng phụ của một số loại thuốc như corticosteroid, thuốc trầm cảm, thuốc đái tháo đường…

Béo phì gây ra những bệnh gì?

Bên cạnh việc ảnh hưởng ngoại hình, béo phì là nguy cơ dẫn đến các bệnh như:

Tiểu đường type 2

Béo phì là nguy cơ dẫn đến bệnh tiểu đường type 2 khi cơ thể giảm khả năng đáp ứng với insulin của tế bào. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng insulin. Khi cơ thể không sử dụng insuslin hiệu quả sẽ khiến mức đường trong máu tăng cao vượt ngưỡng bình thường, dẫn đến tiểu đường type 2.

Tiểu đường là một trong những biến chứng thường gặp ở người béo phì. Nếu không kiểm soát đường huyết hiệu quả, mọi người có thể:

  • Tổn thương thận kéo dài dẫn đến suy thận.
  • Mờ mắt. Trường hợp nặng có thể gây mù lòa.
  • Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
beo phi gay nhung benh gi - dai thao duong
Nguy cơ béo phì gây tiểu đường type 2 càng cao khi tế bào cơ thể giảm khả năng đáp ứng với insulin.

Huyết áp cao và đột quỵ

Huyết áp cao là một trong những hệ quả nghiêm trọng của thừa cân, béo phì. Bệnh xảy ra khi lượng mỡ thừa tích tụ lâu ngày trong cơ thể làm tăng áp lực lên mạch máu. Lúc này, tim bắt buộc phải hoạt động mạnh hơn để bơm máu đi khắp cơ thể.

Ngoài ra, béo phì còn gây rối loạn hormone điều hòa huyết áp như renin và aldosterone, dẫn đến tình trạng tích muối và nước. Lượng cholesterol xấu tăng cao, mảng bám tích tụ trong mạch máu gây hẹp động mạch, làm giảm lưu lượng máu, tăng nguy cơ cao huyết áp.

Nếu không kiểm soát, cao huyết áp có thể dẫn đến nhiều bệnh lý tim mạch nguy hiểm như suy tim, nhồi máu cơ tim, suy thận hoặc đột qụy.

beo phi tang nguy co dot quy
Nếu không kiểm soát, cao huyết áp có thể dẫn đến suy tim, nhồi máu cơ tim, suy thận, hoặc đột qụy.

Các vấn đề về hô hấp

Béo phì gây ra nhiều vấn đề về hô hấp do mỡ thừa tích tụ ở vùng cổ và ngực làm cản trở đường thở. Một trong những vấn đề phổ biến là hội chứng ngưng thở khi ngủ, xảy ra khi đường hô hấp bị tắc nghẽn tạm thời trong lúc ngủ.

Tình trạng ngưng thở khi ngủ khiến người bệnh thường xuyên thức giấc, không ngủ sâu. Mọi người có thể xuất hiện tình trạng mệt mỏi kéo dài, giảm khả năng tập trung, và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Ngoài ra, mỡ thừa còn gây áp lực lên cơ hoành, làm giảm hiệu quả hoạt động của phổi, tăng nguy cơ hen suyễn, và giảm dung tích phổi.

beo phi gay cac van de ve ho hap
Hội chứng ngưng thở xảy ra khi đường hô hấp bị tắc nghẽn tạm thời trong lúc ngủ.

Gout và các vấn đề xương khớp

Béo phì là nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh gout, do mỡ thừa làm tăng nồng độ axit uric trong máu. Axit uric tích tụ tạo thành các tinh thể tại khớp. Các tinh thể gây ra những cơn đau dữ dội, sưng đỏ và nóng tại vùng khớp, đặc biệt ở ngón chân cái. Cơn đau gout thường xuất hiện đột ngột, làm giảm chất lượng cuộc sống và khả năng vận động. Nếu không điều trị kịp thời, gút có thể tiến triển thành mạn tính, gây tổn thương khớp nghiêm trọng.

Ngoài ra, béo phì cũng làm tăng áp lực lên các khớp chịu tải trọng như khớp gối, khớp hông và cột sống. Tình trạng này dẫn đến viêm xương khớp và thoái hóa khớp. Sự chèn ép này làm tổn thương sụn khớp, gây đau, cứng khớp và hạn chế vận động.

beo phi gay benh gout
Béo phì là nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh gout, do mỡ thừa làm tăng nồng độ axit uric trong máu.

Gan nhiễm mỡ

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là một tình trạng phổ biến ở người béo phì. Bệnh xảy ra khi lượng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, chiếm hơn 5-10% trọng lượng gan.

Tình trạng này làm suy giảm chức năng gan và có thể gây ra viêm gan nhiễm mỡ, khi các tế bào gan bị tổn thương và viêm. Viêm gan kéo dài làm tăng nguy cơ phát triển các biến chứng nghiêm trọng hơn như xơ gan, ung thư, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe toàn diện.

beo phi co the gay gan nhiem mo
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là một tình trạng phổ biến ở người béo phì.

Các bệnh thận

Huyết áp cao có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, dẫn đến chức năng lọc máu giảm dần. Ngoài ra, lưu lượng máu lúc này có xu hướng cao hơn bình thường, buộc thận phải làm việc nhiều hơn để lọc máu. Tình trạng này nếu kéo dài có thể khiến suy giảm chức năng dần dần. Đây là yếu tố nguy cơ có thể tiến triển sang suy thận mạn tính nếu không phát hiện và can thiệp y tế kịp thời.

Các bệnh lý ở túi mật và tuyến tụy

Khi lượng mỡ thừa trong cơ thể cao vượt ngưỡng bình thường sẽ gây hội chứng chuyển hóa cholesterol. Lúc này, lượng cholesterol trong dịch mật sẽ tăng cao, tăng nguy cơ hình thành sỏi mật.

Nếu bị sỏi mật, người bệnh có thể cảm thấy đau dữ dội ở vùng hạ sườn phải, xuất hiện tình trạng buồn nôn, khó tiêu. Bệnh có thể dẫn đến viêm túi mật, nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn đường mật nếu không can thiệp kịp thời.

Ngoài ra, béo phì cũng làm tăng triglyceride trong máu. Đây là yếu tố nguy cơ lớn dẫn đến viêm tụy cấp – bệnh xảy ra khi tuyến tụy viêm đột ngột. Người bệnh có thể cảm thấy đau bụng dữ dội. Nếu kéo dài có thể dẫn đến viêm tụy mạn. Bệnh khiến chức năng sản xuất enzyme tiêu hóa và  suy giảm insulin, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tiêu hóa.

beo phi lam tang nguy co hinh thanh soi gay soi mat
Nếu bị sỏi mật, người bệnh có thể cảm thấy đau dữ dội ở vùng hạ sườn phải, buồn nôn, và khó tiêu.

Một số bệnh ung thư

Béo phì làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư do các tác động tiêu cực từ mỡ thừa lên cơ thể. Người béo phì có thể xảy ra tình trạng rối loạn hormone khi mỡ thừa làm tăng mức insuslin, estrogen, thúc đẩy sự phát triển bất thường của tế bào.

Tình trạng viêm mạn tính do béo phì cũng kích thích sản xuất các chất gây viêm trong cơ thể, tăng nguy cơ biến đổi tế bào ung thư. Các loại ung thư phổ biến liên quan đến béo phì gồm: ung thư vú (đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh), ung thư nội mạc tử cung, ung thư buồng trứng.

Ngoài ra, béo phì còn làm tăng nguy cơ mắc các loại ung thư tiêu hóa, như ung thư đại trực tràng, ung thư thực quản, ung thư tuyến tụy. Nguyên nhân do mỡ thừa gây hội chứng chuyển hóa và làm tổn thương các mô trong đường tiêu hóa.

Ảnh hưởng đến thai kỳ và khả năng sinh sản ở hai giới

Béo phì ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản ở cả nam và nữ, cụ thể:

Ở phụ nữ

  • Rối loạn kinh nguyệt: Do lượng mỡ thừa gây mất cân bằng hormone trong cơ thể. Dẫn đến tình trạng kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh.
  • Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Tình trạng gián đoạn quá trình rụng trứng, gây khó thụ thai, có thể dẫn đến vô sinh.
  • Tăng nguy cơ đái tháo đường thai kỳ trong thời gian mang bầu.
  • Tăng nguy cơ tiền sản giật, có thể đe dọa tính mạng mẹ và bé.
  • Dễ gặp các vấn đề như sinh non, thai nhi thừa cân…

Ở nam giới

  • Giảm chất lượng tinh trùng: Xảy ra khi mỡ thừa gây rối loạn hormone testosterone. Gây ảnh hưởng đến số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng và gây rối loạn cương dương.
  • Khả năng thụ thai thấp: Do tinh trùng yếu. giảm khả năng có bầu.

Vấn đề về sức khỏe tâm thần

Béo phì có thể tác động tiêu cực đến tâm lý gây cảm giác:

  • Tự ti, mặc cảm với ngoại hình.
  • Dễ bị trầm cảm, lo âu.
  • Bị xã hội kỳ thị, khiến họ ngại giao tiếp và khó duy trì lối sống lành mạnh.
nguoi beo phi co the cam thay tu ti
Béo phì có thể gây cảm giác tự ti, mặc cảm, nặng hơn có thể dẫn đến trầm cảm.

Giải đáp thắc mắc béo phì gây bệnh

1. Béo phì có ảnh hưởng đến kinh nguyệt không?

CÓ. Béo phì gây rối loạn hormone, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Nhiều phụ nữ bị béo phì gặp tình trạng kinh nguyệt không đều, thậm chí là vô kinh.

2. Béo phì gây vô sinh đúng không?

Đúng. Ở phụ nữ, béo phì làm giảm khả năng rụng trứng. Ở nam giới, béo phì làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, ảnh hưởng đến khả năng sinh nở.

Phòng ngừa béo phì thế nào?

Có chế độ ăn uống giàu chất dinh dưỡng:

  • Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đường.
  • Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, vitamin như rau xanh, trái cây.
  • Kiểm soát khẩu phần ăn, tránh ăn quá no.

Tăng cường hoạt động thể chất

  • Tập ít nhất 150 phút mỗi tuần, bao gồm các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, hoặc yoga.
  • Tăng cường bài tập giúp đốt cháy mỡ thừa, cải thiện tình trạng tim mạch.

Kiểm soát căng thẳng:

  • Dành thời gian thư giãn, ngủ đủ giấc.
  • Tránh ăn uống theo cảm xúc khi căng thẳng.

Theo dõi cân nặng:

  • Cân định kỳ, giữ chỉ số BMI ở mức khỏe mạnh.
  • Nếu tăng cân không kiểm soát, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Tư vấn y tế: Trong trường hợp có các bệnh lý liên quan, hãy gặp chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để được tư vấn cụ thể.

moi nguoi can tuan thu che do dinh duong de phong ngua beo phi
Mọi người cần có chế độ ăn lành mạnh để duy trì cân nặng ổn định.

Tổng kết

Vậy béo phì gây ra những bệnh gì? Ngoài việc ảnh hưởng đến vóc dáng, béo phì còn là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Từ bệnh gút, viêm khớp, đến các bệnh tim mạch và ung thư, tác động của béo phì không thể xem nhẹ. Hy vọng bài viết của Diag đã giúp bạn hiểu rõ hơn về béo phì và các bệnh lý liên quan, từ đó duy trì lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.