Suy thận cấp tính là gì?
Suy thận cấp tính (Acute Kidney Injury – AKI) là tình trạng thận đột ngột mất khả năng lọc chất thải và điều hòa cân bằng nước, muối trong cơ thể. Điều này thường xảy ra trong vài giờ đến vài ngày, và có thể gây nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời, dẫn đến tích tụ chất độc và rối loạn điện giải trong máu.
Xem thêm: Các giai đoạn suy thận cấp

Bệnh suy thận cấp có nguy hiểm không?
Suy thận cấp là một tình trạng y tế nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị đúng cách. Chính vì vậy, việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Các biến chứng của suy thận cấp bao gồm: Suy thận mãn tính, tổn thương tim, tổn thương hệ thần kinh, thậm chí tử vong.
Xem thêm: Chế độ ăn cho người suy thận cấp
Nguyên nhân gây suy thận cấp
Các nguyên nhân gây suy thận cấp được chia thành ba nhóm chính, mỗi nhóm ảnh hưởng đến thận theo cách khác nhau.
Nguyên nhân trước thận
Đây là những nguyên nhân gây giảm lượng máu đến thận, làm cho thận không đủ lượng máu để lọc và loại bỏ chất thải hiệu quả.
- Mất máu nhiều: Khi có vết thương nghiêm trọng hoặc phẫu thuật lớn, cơ thể có thể mất một lượng máu lớn. Điều này khiến lượng máu cung cấp đến thận giảm đi đáng kể.
- Nếu bị tiêu chảy, nôn mửa liên tục, hoặc đổ mồ hôi quá nhiều, cơ thể sẽ bị mất nước nghiêm trọng. Điều này khiến lượng máu đến thận cũng giảm.
- Các tình huống như sốc, suy tim làm huyết áp giảm đột ngột. Tình trạng này khiến máu không được bơm đủ đến thận.
- Sử dụng một số loại thuốc có ảnh hưởng đến khả năng lọc máu của thận. Các thuốc như NSAIDs (thuốc chống viêm) hoặc ACE inhibitors (thuốc hạ huyết áp).
Nguyên nhân tại thận
Đây là những nguyên nhân gây tổn thương trực tiếp đến mô thận, khiến thận mất khả năng hoạt động bình thường:
- Nhiễm độc từ các chất độc như kim loại nặng (chì, thủy ngân), hóa chất, hoặc một số loại thuốc. Những chất độc này có thể gây tổn thương thận.
- Bệnh lý thận như viêm cầu thận cấp hoặc viêm ống thận cấp có thể làm tổn thương cấu trúc thận, gây suy giảm chức năng thận.
- Nhiễm trùng nghiêm trọng ở các cơ quan khác trong cơ thể có thể lan đến thận và gây tổn thương.
- Khi các mạch máu nhỏ trong thận bị tắc nghẽn (do huyết khối hoặc cục máu đông). Máu không thể lưu thông đủ đến các phần của thận, dẫn đến suy thận.
Nguyên nhân sau thận
Đây là những nguyên nhân gây tắc nghẽn ở đường dẫn nước tiểu từ thận ra bên ngoài. Những nguyên nhân này làm cho nước tiểu bị ứ đọng trong thận, gây áp lực và tổn thương cho thận.
- Khi sỏi thận chặn niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang), nước tiểu không thể thoát ra và bị ứ lại trong thận.
- Khối u ở bất kỳ đâu trong hệ tiết niệu như niệu quản, bàng quang, hoặc tuyến tiền liệt đều có thể gây tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu.
- Ở nam giới, khi tuyến tiền liệt phì đại, nó có thể chèn ép niệu đạo và cản trở dòng nước tiểu, gây ứ đọng nước tiểu trong thận.
Xem thêm: Nguyên nhân suy thận

Triệu chứng suy thận cấp tính
Triệu chứng suy thận cấp có thể biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương thận. Khi chức năng thận bị tổn thương đột ngột, người bệnh có thể sẽ gặp các triệu chứng như:
- Giảm lượng nước tiểu là dấu hiệu đầu tiên khi thận mất khả năng lọc chất thải và nước dư thừa. Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp tình trạng này, một số người vẫn có thể đi tiểu bình thường mặc dù chức năng thận đã suy giảm.
- Khi thận không thể loại bỏ chất lỏng dư thừa, chúng tích tụ trong cơ thể, gây sưng, đặc biệt là ở chân, mắt cá chân và xung quanh mắt. Sưng phù cũng có thể gây cảm giác nặng nề và khó chịu.
- Sự tích tụ của chất thải và mất cân bằng khoáng chất (điện giải) trong máu có thể gây cảm giác kiệt sức, mệt mỏi kéo dài. Điều này khiến cho người bệnh cảm thấy khó khăn khi thực hiện các hoạt động thường ngày.
- Tình trạng dư thừa chất lỏng có thể tràn vào phổi hoặc gây áp lực lên chúng, dẫn đến khó thở, đặc biệt khi nằm xuống. Triệu chứng này có thể gây căng thẳng và khó chịu, đặc biệt là vào ban đêm.
- Khi các chất thải không được thải ra khỏi cơ thể, chúng tích tụ trong máu và gây cảm giác buồn nôn, nôn, mất cảm giác thèm ăn, và có thể dẫn đến sụt cân.
- Sự mất cân bằng điện giải, đặc biệt là kali, ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp tim, gây loạn nhịp tim, và đánh trống ngực. Trong trường hợp nặng, có thể nguy hiểm đến tính mạng.
- Phù nề và các vấn đề liên quan đến tim có thể gây cảm giác đau tức ở ngực. Dấu hiệu này có thể xuất hiện đột ngột và cần được kiểm tra y tế ngay.
- Ở giai đoạn nghiêm trọng, suy thận cấp có thể gây rối loạn nghiêm trọng về điện giải và tích tụ chất độc. Điều này sẽ dẫn đến co giật hoặc thậm chí là hôn mê. Đây là dấu hiệu nguy kịch và cần can thiệp y tế khẩn cấp.
Xem thêm: Dấu hiệu suy thận

Biến chứng của bệnh suy thận cấp
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sẽ phát triển thành những biến chứng vô cùng nguy hiểm.
Suy thận mãn tính
Khi suy thận cấp không được chữa trị kịp thời hoặc không hồi phục hoàn toàn, tình trạng này có thể chuyển sang suy thận mãn tính. Đây là tình trạng chức năng của thận bị mất vĩnh viễn. Điều này khiến thận không thể lọc chất thải và điều hòa cân bằng nước, khoáng chất. Người bệnh sẽ phải điều trị lâu dài và có thể cần chạy thận hoặc ghép thận.
Xem thêm: Biến chứng suy thận cấp
Tổn thương tim
Chất thải và điện giải tích tụ trong máu làm tăng áp lực lên tim, gây ảnh hưởng đến hoạt động của cơ tim. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề tim mạch nghiêm trọng như suy tim (khi tim không bơm đủ máu cho cơ thể) hoặc nhồi máu cơ tim (thiếu máu đột ngột đến tim). Tình trạng này sẽ gây đau thắt ngực và nguy hiểm đến tính mạng.
Tổn thương hệ thần kinh
Khi thận không lọc được chất thải, các độc tố có thể tích tụ và ảnh hưởng đến não bộ và hệ thần kinh, dẫn đến các rối loạn thần kinh. Người bệnh có thể gặp tình trạng co giật, rối loạn tinh thần, thậm chí là hôn mê nếu mất cân bằng điện giải trầm trọng.
Suy thận giai đoạn cuối
Trong các trường hợp suy thận cấp nặng, thận có thể bị tổn thương vĩnh viễn, không còn khả năng phục hồi. Khi đó, người bệnh sẽ tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối, đòi hỏi phải chạy thận (lọc máu nhân tạo) hoặc ghép thận để duy trì sự sống vì thận không thể tự lọc máu.
Huyết áp cao
Suy thận cấp tính có thể làm tăng huyết áp do mất cân bằng muối và nước trong cơ thể. Huyết áp cao gây áp lực lên các mạch máu, làm tăng nguy cơ đột quỵ, suy tim, và tổn thương các cơ quan khác. Điều này cũng tạo một vòng lặp nguy hiểm vì tăng huyết áp lại gây thêm tổn thương cho thận.
Yếu cơ
Do mất cân bằng các khoáng chất quan trọng, đặc biệt là kali, cơ bắp không nhận đủ dưỡng chất và khoáng chất để duy trì chức năng. Điều này khiến người bệnh cảm thấy yếu, khó khăn trong việc di chuyển và thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Tức ngực, khó thở
Khi thận mất chức năng, chất lỏng có thể tích tụ trong cơ thể và tràn vào phổi, gây phù phổi. Điều này khiến người bệnh cảm thấy tức ngực, khó thở, và có nguy cơ nhiễm trùng phổi. Khó thở có thể trở nên tồi tệ hơn khi nằm xuống, khiến giấc ngủ bị ảnh hưởng.
Xem thêm: Các giai đoạn suy thận
Chẩn đoán và điều trị bệnh suy thận cấp
Các cách chẩn đoán bệnh
Chẩn đoán qua dấu hiệu lâm sàng:
- Lượng nước tiểu giảm đáng kể (thiểu niệu) hoặc ngừng hoàn toàn (vô niệu). Đây là hai dấu hiệu điển hình cho thấy chức năng thận đang bị suy giảm.
- Sự tích tụ dịch trong cơ thể dẫn đến phù nề, đặc biệt rõ ở các vị trí như mắt cá chân, bàn chân, và đôi khi ở mí mắt.
- Các chất thải tích tụ trong máu do thận không lọc được sẽ gây rối loạn tiêu hóa. Từ đó dẫn đến triệu chứng buồn nôn, ói mửa, và cảm giác chán ăn.
- Khi thận không hoạt động tốt, lượng dịch dư thừa trong cơ thể có thể tích tụ ở phổi, gây khó thở. Tình trạng rối loạn điện giải, đặc biệt là tăng kali máu, có thể gây ra các vấn đề về nhịp tim, làm người bệnh cảm thấy rất suy nhược, mỏi mệt.
Chẩn đoán qua xét nghiệm cận lâm sàng:
- Xét nghiệm máu đo hàm lượng creatinin và urê trong máu để chẩn đoán mức độ suy giảm chức năng của thận. Khi thận gặp vấn đề, các chỉ số này sẽ tăng lên bất thường, cho thấy khả năng lọc thải độc tố của thận bị suy giảm.
- Xét nghiệm điện giải giúp kiểm tra sự cân bằng các chất như kali, natri, và canxi trong máu. Mức độ bất thường của những chất này thường cho thấy sự mất cân bằng điện giải, một dấu hiệu phổ biến trong suy thận.
- Xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện protein niệu và hồng cầu niệu – dấu hiệu có protein hoặc hồng cầu trong nước tiểu. Sự xuất hiện của các chất này cho thấy thận đang bị tổn thương, ảnh hưởng đến khả năng lọc của thận.
- Siêu âm thận hỗ trợ chẩn đoán đánh giá về kích thước và cấu trúc của thận, đồng thời phát hiện các vấn đề như tắc nghẽn trong niệu đạo hoặc sự hiện diện của sỏi thận có thể là nguyên nhân gây suy thận.
Phương pháp điều trị suy thận cấp
Xử lý nguyên nhân chính:
- Nếu suy thận bắt nguồn từ mất dịch, nhiễm trùng, hoặc mất máu, việc điều trị cần tập trung vào giải quyết nguyên nhân này để giúp thận phục hồi.
- Đối với các trường hợp tắc nghẽn niệu đạo do sỏi thận, cần loại bỏ sỏi hoặc giảm tắc nghẽn để khôi phục dòng chảy tự nhiên của nước tiểu.
Cân bằng dịch và điện giải:
- Theo dõi lượng nước đưa vào và lượng nước tiểu ra nhằm duy trì cân bằng nước trong cơ thể, giảm nguy cơ tích tụ dịch gây hại.
- Điều chỉnh điện giải trong cơ thể. Đảm bảo nồng độ kali và natri trong máu ở mức an toàn, phòng ngừa rối loạn nhịp tim và các biến chứng khác liên quan đến sự mất cân bằng điện giải.
Sử dụng thuốc:
- Thuốc lợi tiểu được dùng trong một số trường hợp để tăng lượng nước tiểu. Điều này giúp thận loại bỏ bớt chất thải và duy trì cân bằng dịch trong cơ thể.
- Thuốc điều chỉnh toan kiềm giúp ổn định độ pH trong máu, ngăn ngừa các rối loạn axit-bazơ gây tổn hại thêm cho cơ thể.
Lọc máu: Khi suy thận diễn tiến nặng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, lọc máu sẽ thay thế chức năng của thận. Phương pháp này giúp loại bỏ độc tố và điều chỉnh điện giải. Phương pháp này được áp dụng khi bệnh nhân có tình trạng nghiêm trọng như tăng kali máu, phù phổi, hoặc mất cân bằng điện giải mà các biện pháp khác không khắc phục được.
Kiểm tra chức năng thận chỉ 137k
- Xét nghiệm 5 chỉ số quan trọng của thận.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu xét nghiệm ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Những câu hỏi thường gặp về bệnh suy thận cấp
1. Suy thận cấp có phục hồi được không?
Trong nhiều trường hợp, suy thận cấp có thể phục hồi hoàn toàn nếu nguyên nhân được xác định và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, mức độ phục hồi phụ thuộc vào tình trạng tổn thương thận và khả năng đáp ứng điều trị.
2. Suy thận cấp không đặc hiệu là gì?
Suy thận cấp không đặc hiệu là tình trạng suy giảm chức năng thận mà không rõ nguyên nhân cụ thể. Trong trường hợp này, cần thực hiện các xét nghiệm và chẩn đoán bổ sung để xác định nguyên nhân gây bệnh.
Xem thêm: Xét nghiệm suy thận
3. Suy thận cấp có chữa được không?
Suy thận cấp có thể chữa được nếu nguyên nhân gây bệnh được xác định và điều trị kịp thời.
4. Suy thận cấp có phải chạy thận không?
Chạy thận có thể cần thiết trong trường hợp suy thận cấp nặng, khi thận không thể tự hồi phục và duy trì chức năng cơ bản. Chạy thận giúp loại bỏ chất thải và duy trì cân bằng điện giải trong cơ thể.

5. Suy thận cấp độ mấy thì phải chạy thận?
Chạy thận thường được xem xét khi suy thận cấp đạt đến giai đoạn cuối hoặc khi các biện pháp điều trị khác không hiệu quả. Quyết định chạy thận dựa trên mức độ tổn thương thận và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
Kết luận
Mong rằng bài viết này của trung tâm y khoa Diag có thể cung cấp cho mọi người cái nhìn toàn diện về suy thận cấp, nhằm có thể hiểu rõ hơn về bệnh để chủ động theo dõi sức khỏe và thực hiện các biện pháp phòng ngừa.
Xem thêm: Suy thận mạn