Khám thận như thế nào? Kiểm tra thận gồm những gì?

Vai trò của thận trong hoạt động của cơ thể

Thận đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động chuyển hóa của cơ thể bằng cách thực hiện nhiều chức năng thiết yếu. Thận có nhiệm vụ lọc máu và bài tiết các chất thải chuyển hóa như urea, creatinine, và acid uric. Đồng thời, cơ quan này còn hỗ trợ điều hòa huyết áp cũng như sản xuất erythropoietin kích thích tạo hồng cầu. Ngoài ra, thận còn đảm nhiệm việc điều chỉnh lượng nước trong cơ thể, điều hòa cân bằng điện giải và độ pH máu.

Không chỉ giúp bài tiết, thận còn giúp duy trì sự cân bằng nội môi và hỗ trợ các hoạt động chuyển hóa của cơ thể. Suy giảm chức năng thận có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng như rối loạn điện giải, tăng huyết áp, và loãng xương.

Xem thêm: Xét nghiệm chức năng thận

Khi nào cần đi khám thận?

Kiểm tra thận là một phần quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe tổng thể. Các chuyên gia y tế khuyến cáo, cần kiểm tra chức năng thận mỗi năm một lần. Đặc biệt, người lớn tuổi cần chú ý khám thận theo chỉ định của bác sĩ. Việc tái khám định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương thận và cải thiện hiệu quả điều trị. Từ đó phòng ngừa tốt nguy cơ mắc bệnh thận mạn tính.

Đối với người thuộc nhóm nguy cơ cao cần kiểm tra sức khỏe thận định kỳ, bao gồm:

• Mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp.
• Tiền sử gia đình mắc bệnh lý về thận.
• Thừa cân, béo phì.
• Hút thuốc lá.
• Sử dụng một số loại thuốc trong thời gian dài.

Đối với người không thuốc nhóm nguy cơ cao nhưng có dấu hiệu nên đi khám thận, cũng cần chủ động thăm khám sớm:

• Nước tiểu sẫm màu hoặc tiểu ra máu.
• Tiểu gắt, tiểu buốt.
• Tiểu thường xuyên, tần suất tiểu nhiều hơn 8 lần, đặc biệt vào ban đêm.
• Khó tiểu, tiểu ít, hoặc không tiểu.
• Sưng phù ở mặt, bàn tay, bàn chân, và mắt cá chân.
• Đau thắt lưng: Đau dai dẳng tại vùng hông ngang thắt lưng.
• Chán ăn, sụt cân.
• Khó ngủ, rối loạn giấc ngủ.
• Kém tỉnh táo, kém tập trung, suy giảm trí nhớ…
• Chuột rút.
• Khó thở.
• Huyết áp cao.

Xem thêm: Dấu hiệu nên đi khám thận

Quy trình khám thận chi tiết

Kiểm tra thận là quá trình đánh giá chức năng và cấu trúc của thận, giúp chẩn đoán các vấn đề sức khỏe liên quan đến thận. Quá trình khám thận thường gồm 2 bước chính là khám lâm sàng và khám cận lâm sàng.

Xét nghiệm liên quan

Gói xét nghiệm chức năng thận

137.000 đ

Xét nghiệm tổng quát

769.000 đ

Khám lâm sàng

Quá trình kiểm tra lâm sàng giúp bác sĩ có được những thông tin cần thiết trước khi có phương hướng chẩn đoán và điều trị. Việc này bao gồm các câu hỏi về bệnh sử và khám thể chất.

Câu hỏi bệnh sử

• Tiền sử bệnh về thận: Suy thận, nhiễm trùng đường tiết niệu…
• Tiền sử các bệnh có ảnh hưởng đến thận: Tiểu đường, cao huyết áp…
• Tiền sử mắc bệnh thận của gia đình: Đặc biệt cần thiết nếu bệnh nhân là trẻ em.
• Các loại thuốc đang sử dụng: Bao gồm thuốc kê đơn/không kê đơn, vitamin, thực phẩm chức năng…
• Thói quen sinh hoạt: Chế độ ăn uống, tập luyện thể thao, và sử dụng chất kích thích.

Xem thêm: Kiểm tra thận tại nhà

Khám thể chất

• Quan sát tìm các dấu hiệu bất thường như phù nề và sưng tấy, thường là mặt, bàn tay, bàn chân, và mắt cá chân.
• Sờ nắn vùng thận, bụng, và lưng dưới để phát hiện khối u hoặc đau bất thường.
• Gõ vùng thận, bàng quang để phát hiện các khối u trong hoặc ngoài phúc mạc.
• Nghe bụng để phát hiện tiếng thổi mạch máu bất thường liên quan đến lưu lượng máu đến thận.
• Đo huyết áp để đánh giá mức độ kiểm soát huyết áp.
• Kiểm tra da, niêm mạc để đánh giá dấu hiệu thiếu máu hoặc mất nước có thể liên quan đến bệnh thận.
• Đo cân nặng để xác định nguyên nhân thay đổi cân nặng đột ngột, việc tăng cân nhanh chóng có thể do giữ nước trong cơ thể.
• Khám các bộ phận khác để đánh giá toàn diện bao gồm nghe tim phổi, khám mạch máu…

Xem thêm: Xét nghiệm thận có cần nhịn ăn?

Khám cận lâm sàng

Bệnh nhân sẽ được chỉ định xét nghiệm máu, nước tiểu, và chẩn đoán hình ảnh để đánh giá chức năng và cấu trúc của thận. Dựa vào các kết quả kiểm tra cận lâm sàng này mà bác sĩ có thể xác định tình trạng bệnh và có phác đồ điều trị phù hợp.

Xét nghiệm máu

• Urea: Nồng độ chất này tăng cao bất thường có thể gợi ý các bệnh như sỏi thận, viêm cầu thận, và suy thận.
• Creatinine: Nồng độ tăng cao cho thấy sự suy giảm chức năng thận, hỗ trợ đánh giá tình trạng suy thận.
• Độ lọc cầu thận ước tính (eGFR): Giúp ích trong điều trị và theo dõi tiến triển bệnh lý thận mạn tính bằng cách ước tính lượng máu đi qua cầu thận mỗi phút.
• Điện giải đồ: Đo lường các khoáng chất quan trọng nhằm đánh giá sự mất cân bằng điện giải và suy giảm chức năng thận. Xét nghiệm giúp phát hiện suy thận, viêm cầu thận, và hội chứng thận hư.
• Hormone tuyến cận giáp (iPTH): Giúp đánh giá rối loạn chuyển hóa xương do suy thận mạn tính. Nguyên nhân do tình trạng suy thận có ảnh hưởng đến cân bằng khoáng chất, đặc biệt là canxi và phosphat.

Xem thêm: Xét nghiệm chức năng gan thận

Xét nghiệm nước tiểu

• Tổng phân tích nước tiểu: Kiểm tra các chỉ số về protein niệu, hồng cầu, bạch cầu, và các tinh thể hình thành sỏi thận. Kết quả xét nghiệm cung cấp thông tin về tình trạng thận, hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi bệnh thận.
• Cặn lắng nước tiểu: Đo lường chỉ số hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu, và trụ niệu. Xét nghiệm giúp phát hiện nhiễm trùng đường tiểu, sỏi thận và hỗ trợ theo dõi các bệnh lý thận, đặc biệt là hội chứng thận hư.

Chẩn đoán hình ảnh

• Siêu âm bụng: Sử dụng sóng âm để kiểm tra chức năng, cấu trúc, và kích thước của thận. Từ đó phát hiện khối u, sỏi thận, thận ứ nước, suy thận, và bệnh thận mãn tính.
• Chụp CT: Tạo hình ảnh chi tiết về cấu trúc, kích thước, và hình dạng của thận. Kết quả xét nghiệm giúp phát hiện khối u, sỏi thận, nhiễm trùng, và tắc nghẽn đường tiểu. Chụp CT đặc biệt hữu ích trong đánh giá các bất thường phức tạp và xác định nguyên nhân triệu chứng không rõ ràng.

Xem thêm: Siêu âm thận

Chuẩn bị gì trước khi đi khám thận?

Cần chú ý những vấn đề sau để đảm bảo kết quả chính xác:

• Thông báo đầy đủ về triệu chứng hiện tại, tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình.
• Mang theo hồ sơ y tế và kết quả xét nghiệm trước đây.
• Giữa tâm lý thoải mái, điều này giúp ích trong việc đo huyết áp.
• Hạn chế uống cà phê, rượu bia trong vòng 12 – 24 giờ trước khi làm xét nghiệm.
• Nhịn ăn tối thiểu 12 tiếng trước khi lấy mẫu nếu có làm thêm xét nghiệm mỡ máu hoặc đường huyết.

Xem thêm: Chuẩn bị gì trước khi khám thận?

Giải đáp một số thắc mắc về vấn đề đi khám thận

1. Khám nội thận là gì?

Đây là thuật ngữ dùng để chỉ quá trình thăm khám và đánh giá chức năng thận chuyên sâu. Các bác sĩ nội khoa thận sẽ thực hiện chẩn đoán và điều trị các vấn đề sức khỏe, bệnh lý liên quan đến thận.

2. Khám rung thận là gì?

Đây là phương pháp “gõ thận”, được áp dụng trong khám lâm sàng vùng thận và bàng quang. Bác sĩ sẽ thực hiện bằng cách dùng ngón tay hoặc nắm tay để gõ vào vùng thắt lưng, từ đó tìm ra các dấu hiệu đau thận.

3. Khám thận ở khoa nào?

Tùy từng trường hợp mà quá trình khám bệnh có thể được thực hiện tại các khoa sau:

• Khoa Thận – Tiết niệu: Bác sĩ chuyên khoa thận sẽ trực tiếp khám, điều trị các bệnh lý về thận và đường tiết niệu.
• Khoa Nội tổng quát: Dành cho khám sức khỏe định kỳ hoặc các triệu chứng không đặc hiệu. Sau đó, người bệnh sẽ được chuyển đến chuyên khoa thận nếu cần thiết.
• Khoa Nhi: Điều trị các bệnh lý thận ở trẻ em với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa nhi.
• Khoa Cấp cứu: Tiếp nhận các trường hợp cấp cứu nghiêm trọng. Bệnh nhân sẽ được theo dõi đến khi qua cơn nguy kịch và chuyển đến khoa thận – tiết niệu để điều trị chuyên sâu.

Xem thêm: Khám thận ở đâu?

Lời kết

Như vậy, bài viết đã chia sẻ đầy đủ thông tin quan trọng cần biết khi đi khám thận. Việc tìm hiểu quy trình khám thận rất hữu ích trong việc chuẩn bị trước khi khám. Điều này giúp bác sĩ dễ dàng chẩn đoán và có phương án điều trị một cách hiệu quả.

Xem thêm: Chi phí xét nghiệm chức năng thận