Viêm gan siêu vi C là gì? Nguyên nhân bị viêm gan C như thế nào?

Viêm gan C là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và có tỷ lệ nhiễm bệnh cao. Theo ghi nhận, năm 2018, Việt Nam có khoảng 1 triệu người nhiễm virus viêm gan C (thể mạn tính). Vậy bệnh viêm gan C là gì? Những nguyên nhân dẫn đến nhiễm viêm gan siêu vi C là gì? Hãy cùng Diag tìm hiểu qua bài viết.

Bệnh viêm gan C là gì?

Viêm gan C là bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Virus khi xâm nhập vào cơ thể sẽ tấn công tế bào gan gây ra những tổn thương làm viêm và suy giảm chức năng gan. Nếu không được được điều trị kịp thời, bệnh sẽ tiến chuyển biến nặng, gan tổn thương nghiêm trọng dẫn đến xơ gan, ung thư, thậm chí tử vong.

Xem thêm: Các loại viêm gan

Viêm gan C bệnh học được chia thành 2 loại gồm viêm gan cấp tính và viêm gan mạn tính. Tùy vào thời gian mắc bệnh, có thể xác định người bệnh thuộc thể nào để có phương pháp điều trị phù hợp.

Xem thêm: Xét nghiệm viêm gan bao nhiêu tiền?

Viêm gan C cấp tính

Bệnh học viêm gan C cấp tính là tình trạng người bệnh nhiễm bệnh ngắn hạn (trong khoảng 6 tháng). HCV thể cấp tính có khoảng 15 – 25% người bệnh có thể tự khỏi mà không cần điều trị đặc hiệu và không để lại di chứng. Đây được gọi là quá trình thanh thải virus tự nhiên. Số còn lại sẽ chuyển dần thành thể mạn tính, cần được điều trị bằng thuốc đặc hiệu.

Xem thêm: Viêm gan B là gì?

Viêm gan C mạn tính

Viêm gan C thể mạn tính là tình trạng nhiễm HCV trong thời gian dài (hơn 6 tháng). Người bệnh cần được chăm sóc và điều trị với thuốc để khống chế sự phát triển của virus.

Nếu không điều trị, người bệnh sẽ chung sống với bệnh cả đời  và đối diện với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy giảm chức năng gan, xơ gan, ung thư gan, hoặc tử vong. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính trên thế giới có khoảng 71 triệu người nhiễm virus viêm gan C. Trong đó, Việt Nam có khoảng 1 triệu bệnh nhân.

Xem thêm: Viêm gan D là gì?

Nguyên nhân viêm gan C

Bệnh viêm gan C do virus viêm gan C gây ra. Bệnh thường lây nhiễm qua đường máu, nhất là khi dùng chung kim tiêm khi sử dụng ma túy, phun xăm, xỏ khuyên… Viêm gan C có thể lây truyền từ mẹ sang con nhưng tỉ lệ rất thấp.

Bạn có thể bị lây nhiễm virus nếu tiếp xúc với máu của người nhiễm bệnh trong các trường hợp sau:

• Bị kim tiêm tiêm hay các vật dụng sắc nhọn làm bị thương.
• Máu của người bệnh dính lên vết thương hở trên da, tiếp xúc với mắt hoặc miệng.
• Khi sử dụng hoặc tái sử dụng các vật dụng không được vô trùng như xăm mình, điều trị răng, châm cứu, xỏ lỗ tai, phẫu thuật…
• Sử dụng chung các vật dụng cá nhân có nguy cơ dính máu hoặc dịch cơ thể của người bệnh như kéo, băng cá nhân, kềm bấm móng…
• Quan hệ tình dục không an toàn với người bệnh HCV.

Xem thêm: Viêm gan C có lây không?

Đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh cao

Virus viêm gan C có khả năng lây nhiễm từ người bệnh sang người lành với tốc độ nhanh chóng nếu tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể. Những người có nguy cơ lây nhiễm cao gồm:

• Người tiêm chích ma túy, nhất là thường xuyên sử dụng chung dụng cụ tiêm chích với người khác có nguy cơ nhiễm HCV cao.
• Người sử dụng chung vật dụng cá nhân với người nhiễm virus như bàn chải đánh răng, khăn, dao cạo râu…
• Người thường xuyên tiếp xúc với máu, dịch cơ thể của người khác hoặc vật dụng có khả năng dính máu và dịch cơ thể của người khác như bác sĩ, nhân viên y tế, và nhân viên phòng thí nghiệm.
• Người bệnh thận và lọc thận trong thời gian dài có nguy cơ lây nhiễm do các vật dụng y tế không được vô trùng đúng cách.  
• Bệnh nhân ghép gan hoặc thay gan từ người đã bị HCV.
• Trẻ được sinh ra bởi mẹ bị nhiễm HCV có nguy cơ mắc bệnh do lây truyền từ mẹ trong quá trình mang thai và sinh nở.
• Người đi phun xăm, phẫu thuật thẩm mỹ, châm cứu… và sử dụng lại các dụng cụ đã được sử dụng cho người khác nhưng không được khử trùng đúng cách.

Xem thêm: Viêm gan E là gì?

Dấu hiệu viêm gan C

Nhiều người sau khi đã nhiễm HCV nhưng vẫn không biết mình đang nhiễm bệnh do virus có thể tồn tại trong cơ thể đến vài năm sau đó mới có biểu hiện lâm sàng. Điều này trở thành rào cản cho việc phát hiện và điều trị bệnh kịp thời. Do đó, các tổ chức y tế khuyến cáo mỗi cá nhân nên xét nghiệm và thăm khám sàng lọc viêm gan C định kỳ.

Đối với trường hợp nhiễm viêm gan C cấp tính, người bệnh thường không có triệu chứng rõ rệt và khó chẩn đoán. Nếu có biểu hiện ra bên ngoài thì những dấu hiệu cho thấy bạn có nguy cơ nhiễm gồm vàng da, mệt mỏi, buồn nôn, sốt, đau nhức các cơ…

Đối với trường hợp viêm gan mạn tính, người nhiễm có thể không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào trong nhiều năm. Một số biểu hiện có thể xuất hiện khi gan đã tổn thương bởi virus:

• Dễ chảy máu.
• Dễ bị bầm tím.
• Chán ăn.
• Mệt mỏi.
• Vàng da, vàng mắt.
• Nước tiểu sẫm màu.
• Ngứa da.
• Cổ trướng.
• Sút cân.
• Bệnh não gan.
• U mạch nhện…

Phương pháp chẩn đoán HCV

Nhiều người nhiễm HCV không có biểu hiện rõ rệt. Vì vậy, để phát hiện sớm, tránh biến chứng nguy hiểm, các cá nhân có nguy cơ nhiễm cao nên chủ động kiểm tra. 

Sàng lọc viêm gan C

Nếu bạn là một trong những trường hợp sau đây, hãy đến ngay bệnh viện hoặc các cơ sở y tế uy tín để xét nghiệm sàng lọc:

• Người đã từng tiêm chích ma túy.
• Người có bạn tình mắc HCV.
• Trẻ em có mẹ mắc viêm gan C.
• Người đã thực hiện lọc máu trong thời gian dài do suy thận mạn tính.
• Người có các triệu chứng của bệnh viêm gan siêu vi C.

Xét nghiệm viêm gan C

Các biểu hiện bệnh có thể giúp dự đoán tình trạng nhiễm virus viêm gan siêu vi C. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác, bạn cần thực hiện các xét nghiệm máu. Quá trình xét nghiệm chẩn đoán thường gồm 2 bước: 

• Bước 1: Xét nghiệm anti-HCV antibodies (xét nghiệm kháng thể chống HCV). Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm kiểm tra sự hiện diện hay không của kháng thể kháng virus. Kháng thể thường xuất hiện khoảng 3 tháng sau khi nhiễm virus. Nếu kết quả xét nghiệm anti-HCV dương tính, người bệnh có khả năng đã nhiễm virus và cần thực hiện các xét nghiệm tiếp theo.
• Bước 2: Xét nghiệm HCV – RNA và xét nghiệm xác định kiểu gen. Xét nghiệm HCV – RNA nhằm đo tải lượng HCV thông qua đo số lượng ARN virus có trong máu người nhiễm. Xét nghiệm kiểu gen nhằm xác định virus nào đang gây bệnh để đưa ra liệu trình điều trị phù hợp.

Ngoài ra, nếu kết quả các xét nghiệm trên cho thấy người bệnh nhiễm HCV thể mạn tính và đã gây ra những tổn thương cho gan, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện thêm các xét nghiệm chức năng gan, siêu âm gan, chụp cộng hưởng từ để phát hiện u gan…

Hiện nay, trung tâm y khoa Diag là một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ xét nghiệm virus viêm gan C chuẩn xác, uy tín. Bạn có thể liên hệ với trung tâm để được tư vấn xét nghiệm phù hợp hoặc lựa chọn các xét nghiệm lẻ hoặc gói xét nghiệm viêm gan theo nhu cầu của mình. Quy trình xét nghiệm nhanh chóng, mức giá ưu đãi, cùng sự tư vấn tận tình của đội ngũ bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp bạn hài lòng khi lựa chọn xét nghiệm tại trung tâm.

Xem thêm: Test nhanh viêm gan C

Biến chứng của viêm gan siêu vi C

Vì bệnh viêm gan C thường không có biểu hiện rõ ràng, nhiều người chỉ có triệu chứng lâm sàng sau cả thập kỷ kể từ khi nhiễm virus nên khi phát hiện, bệnh đã ở giai đoạn nặng. Nhiều người bệnh chuyển từ giai đoạn viêm gan C cấp sang thể mạn, tạo điều kiện thuận loại cho virus tấn công làm tổn thương tế bào gan. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến hàng loạt các biến chứng nguy hiểm:

• Xơ gan: Viêm gan C mạn tính dẫn đến tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng. Các tế bào sẽ dẫn chuyển thành mô sẹo khiến gan bị xơ xứng. Trong giai đoạn đầu của xơ gan, người bệnh sẽ có cảm giác chán ăn, dễ mệt mỏi, thường xuyên đau đầu, hoặc đau nhẹ vùng bụng. Ở giai đoạn nặng, các tĩnh mạch ở cửa gan chịu áp lực nặng nề do các tế bào bị xơ làm chậm dòng chảy của máu, gây nên hiện tượng ói ra máu, khó cầm máu, nhiễm trùng ổ bụng, hôn mê… 
• Suy gan: Một trong những biến chứng thường gặp ở người bệnh. Khi tế bào gan xơ hóa và tiếp tục phát triển khiến cho gan suy yếu dần. Tình trạng suy gan sẽ dẫn đến các biểu hiện như vàng da, đi tiểu giảm, cổ trướng, sưng phù các chi… 
• Ung thư gan: Biến chứng muộn của viêm gan siêu vi C. Theo ghi nhận, tỷ lệ bệnh nhân nhiễm HCV có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 12 lần so với người không đồng thời mắc bệnh. 
• Các biến chứng khác: Đau dây thần kinh, đau các khớp, da mẩn đỏ và dễ loét, bệnh đái tháo đường, trầm cảm… Khi bệnh ở giai đoạn nặng, bệnh nhân đối diện với nguy cơ tử vong cao.

Phương pháp điều trị viêm gan siêu vi C

Bệnh viêm gan C vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nên bác sĩ thường sử dụng các loại thuốc kháng virus để hỗ trợ điều trị. Dựa vào kiểu gen virus, bác sĩ sẽ lựa chọn loại thuốc và ước tính thời gian điều trị phù hợp. Trong trường hợp bệnh có biến chứng nặng, bác sĩ sẽ trao đổi với bệnh nhân và thân nhân người bệnh về việc ghép hoặc thay gan. 

Trong quá trình theo dõi và điều trị, để đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần tuân thủ phác đồ kết hợp chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt lành mạnh. Bạn có thể trao đổi với bác sĩ về các thực phẩm nên và không nên có trong thực đơn hàng ngày của người bệnh để thúc đẩy quá trình hấp thụ dinh dưỡng và đáp ứng điều trị.

Sau khi kết thúc tiến trình điều trị, người bệnh cần thăm khám sức khỏe định kỳ và tiếp tục theo dõi sức khỏe. Quá trình điều trị có thể gây ra các tác dụng phụ cho người bệnh như mệt mỏi, sốt nhẹ, đau đầu, đau cơ, ngủ không sâu… Việc thăm khám sẽ giúp bệnh nhân nhận được sự hỗ trợ của bác sĩ trong việc hạn chế tác động của các vấn đề này. Ngoài ra, khi thăm khám hậu điều trị giúp người bệnh phát hiện sớm tình trạng tái nhiễm.

Xem thêm: Viêm gan C có chữa được không?

Cách phòng ngừa bệnh

Viêm gan siêu vi C hiện chưa có vắc xin phòng ngừa nên cách phòng tránh hiệu quả nhất là tránh nguy cơ tiếp xúc với virus viêm gan C. Dưới đây là một số giải pháp giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc HCV hiệu quả:

• Không dùng chung kim tiêm hay các dụng cụ y tế tương tự như kim xăm, châm cứu, xỏ lỗ tai… Chọn cơ sở uy tín, thực hiện đúng quy định của y tế về an toàn khi đi phun xăm, phẫu thuật thẩm mỹ.
• Làm sạch các vết thương hở, các vết thương có chảy máu một cách an toàn như mang bao tay cao su khi xử lý vết thương, sử dụng chất khử trùng vết thương,… 
• Tránh quan hệ tình dục không an toàn, hạn chế các hoạt động gây chảy máu hoặc quan hệ vào các ngày đèn đỏ.
• Xét nghiệm sàng lọc viêm gan C và các bệnh nguy hiểm khác trước khi hiến máu hoặc hiến nội tạng.
• Tránh dùng chung các vật dụng cá nhân có nguy cơ dính máu hoặc dịch tiết của người khác như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, kềm cắt móng…

Bên cạnh đó, bạn nên xây dựng lối sống khoa học kết hợp chế độ dinh dưỡng lành mạnh để tăng cường hệ miễn dịch, tránh sự xâm nhập và gây hại của các tác nhân gây bệnh. Bạn cũng nên xét nghiệm viêm gan và thăm khám sức khỏe định kỳ để sàng lọc và điều trị sớm nếu mắbệnh.

Những câu hỏi liên quan đến viêm gan C

1. Thế nào là viêm gan C dương tính?

Viêm gan C dương tính là kết quả chẩn đoán được đưa ra dựa trên các xét nghiệm HCV cho thấy có sự hiện hiện của virus trong cơ thể. Trong đó, các xét nghiệm được chỉ định để chẩn đoán bệnh gồm:

• Xét nghiệm anti-HCV antibodies: Giúp xác định sự tổn lại của kháng thể kháng virus (protein được cơ thể sản sinh ra để chống lại virus trong máu). Nếu kết quả dương tính, người nhiễm bệnh cần thực hiện các xét nghiệm bổ sung.
• Xét nghiệm HCV – ARN: Xét nghiệm dùng để đo số lượng ARN virus trong máu (tải lượng virus trong máu). Nếu kết quả dương tính cho thấy bạn đã nhiễm virus.

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định bạn thực hiện thêm các xét nghiệm chức năng gan, xét nghiệm xác định kiểu gen của virus, và xét nghiệm mức độ tổn thương gan để đưa ra phác đồ phù hợp.

Xem thêm: Cách đọc kết quả định lượng virus viêm gan C

2. Chồng bị viêm gan C có lây sang vợ không?

Có thể. Virus viêm gan C có thể lây nhiễm khi tiếp xúc với máu hoặc quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm bệnh. Do đó, khi chồng bị HCV, vợ có nguy cơ lây nhiễm cao. Để phòng tránh lây nhiễm, cả hai cần thực hiện tốt các biện pháp phòng tránh như không dùng chung vật dụng cá nhân, tránh tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể, sử dụng bao cao khi quan hệ… Ngoài ra, người vợ cần xét nghiệm định kỳ để sàng lọc bệnh và điều trị kịp thời nếu mắc bệnh.

3. Viêm gan C có di truyền không?

Bệnh viêm gan C không di truyền. Bệnh có thể lây nhiễm khi tiếp xúc với máu của người bệnh nếu dùng chung bơm kim tiêm, ống hít cocaine; dùng kim xăm da, châm cứu hay xỏ khuyên nhiễm bệnh; dùng chung các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, bấm móng tay chân… Bệnh cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con (chiếm khoảng 6%) hoặc quan hệ tình dục với người nhiễm bệnh nhưng không sử dụng các biện pháp an toàn.

4. Có vắc xin phòng ngừa HCV không?

Hiện tại, bệnh viêm gan siêu vi C vẫn chưa có vắc xin phòng ngừa. Do đó, để phòng bệnh hiệu quả, bạn nên tránh tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm. Ngoài ra, các chuyên gia y tế khuyến nghị mỗi người nên tiêm phòng vắc xin viêm gan A và B để bảo vệ gan khỏi sự tấn công của virus gây bệnh.

Xem thêm: Chích ngừa viêm gan C bao nhiêu tiền?

Lời kết

Viêm gan C do virus viêm gan C gây ra. Viêm gan siêu vi C chủ yếu lây nhiễm qua đường máu. HCV có thể không có biểu hiện rõ rệt mà cần xét nghiệm để xác định sự hiện diện của virus. Hiện nay, bệnh vẫn chưa có vắc xin phòng ngừa nên giải pháp phòng bệnh hiệu quả là tránh các nguy cơ tiếp xúc với virus.

Xem thêm: Viêm gan A là gì?