Viêm gan A là gì? Tác nhân gây bệnh viêm gan A

Viêm gan A là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở gan. Bệnh có liên hệ chặt chẽ với điều kiện môi trường ô nhiễm, thường xuyên sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh. Vậy viêm gan A là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến bệnh viêm gan A? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết của Diag.

Bệnh viêm gan A là gì?

Bệnh viêm gan A là bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan A (Hepatitis A Virus – HAV) gây nên. Khác với các bệnh viêm gan siêu vi B, viêm gan C, bệnh không dẫn đến thể mạn tính. Tuy nhiên, nhiều trường hợp, bệnh vẫn có thể biến chứng và gây ra các bệnh nguy hiểm, gây tổn thương gan, thậm chí là tính mạng của người bệnh.

Viêm gan A là một bệnh nguy hiểm ở gan, thường xảy ra ở khu vực ô nhiễm, hay xảy ra thiên tai, lũ lụt. Tại Việt Nam, các bệnh nhân được ghi nhận rải rác tại nhiều khu vực nhưng phần lớn tập trung nhiều ở Tây Nguyên và các nơi có điều kiện vệ sinh hạn chế.

Xem thêm: Các loại viêm gan

viêm gan a là gì — **Viêm gan A** là bệnh do virus viêm gan A gây ra.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm ghi nhận khoảng 1,4 triệu bệnh nhân nhiễm virus viêm gan A. Đặc biệt, bệnh viêm gan siêu vi A chủ yếu xảy ra ở trẻ em dưới 10 tuổi (chiếm khoảng 90%). Viêm gan A ở trẻ em thường biểu hiện qua một số triệu chứng sau thời gian ủ bệnh từ 2 đến 6 tuần. Nhiều trường hợp virus xâm nhập nhưng không phát triển thành bệnh.

Xem thêm: Xét nghiệm viêm gan bao nhiêu tiền?

Biểu hiện viêm gan A

Triệu chứng của bệnh viêm gan A thường không được biểu hiện quá rõ ràng. Nhiều trường hợp người bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào. Ở người lớn, các dấu hiệu bệnh thường xuất hiện sau khi virus viêm gan A xâm nhập vào cơ thể. Đối với trẻ em, bệnh thường có triệu chứng nhẹ hơn so với người trưởng thành. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp của bệnh viêm gan siêu vi A:

Rối loạn tiêu hóa: Gan đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy thức ăn, xây dựng axit amin thành protein… nhưng dưới sự tác động của virus viêm gan A, gan không thể thực hiện tốt vai trò này khiến cho hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng. Người bệnh có thể gặp một số vấn đề như chán ăn, ăn không ngon, buồn nôn hoặc nôn, đau bụng (nhất là đau bụng khu vực hạ sườn phải), tiêu chảy…
Mệt mỏi, thiếu năng lượng: Biểu hiện viêm gan A thường thấy ở người lớn là tình trạng mệt mỏi, không thoải mái của người bệnh. Tình trạng viêm khiến gan không thể thực hiện tốt vai trò đào thải độc tố. Các chất này được giữ lại trong cơ thể trong thời gian dài dẫn đến tình trạng mệt mỏi cho người bệnh.
Sốt nhẹ: Khi virus viêm gan A tấn công, cơ thể sẽ điều động một lượng bạch cầu đủ để chống lại khiến người nhiễm thường xuyên bị sốt nhẹ và diễn ra theo từng đợt.
Vàng da và các bệnh về da: Khi virus xâm nhập, gan bị tổn thương dẫn đến suy giảm chức năng đào thải độc tố dẫn đến độc tố tích tụ hình thành viêm ngứa da, mụn nhọt, vàng da do tích tụ albumin…
Nước tiểu màu vàng, phân bạc màu: Viêm gan A có thể dẫn đến tình trạng nước tiểu có màu vàng sẫm và phân bạc màu. Tuy nhiên, đây cũng là dấu hiệu thường gặp ở các bệnh viêm gan khác như viêm gan B, C, viêm gan rượu… nên để chắc chắn bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để xét nghiệm ngay.
Đau nhức các khớp: Có khoảng 10% người nhiễm viêm gan A có thể kèm triệu chứng đau nhức các cơ, khớp. Đây là dấu hiệu cho thấy bệnh có thể đã chuyển biến đến giai đoạn nặng hơn.

Xem thêm: Viêm gan B là gì?

Một số biểu hiện lâm sàng cho thấy người lớn có nguy cơ mắc viêm gan siêu vi A nhưng để chắc chắn, bạn nên đến các cơ sở y tế để xét nghiệm viêm gan siêu vi để được chẩn đoán chuẩn xác. Hiện nay, trung tâm y khoa Diag đang là một trong những đơn vị đi đầu trong dịch vụ xét nghiệm viêm gan A và E. Trung tâm được trang bị các thiết bị hiện đại cho kết quả xét nghiệm chính xác, nhanh chóng. Đặc biệt, sau khi có kết quả, bác sĩ chuyên khoa sẽ liên hệ với khách hàng để tư vấn tận tình về hướng điều trị nếu mắc bệnh hoặc giải pháp phòng bệnh hiệu quả.

Nguyên nhân gây bệnh viêm gan A

Virus viêm gan A là tác nhân gây bệnh viêm gan A. Virus này thuộc họ Hepadnavirus, Picornaviridae, và chỉ thuộc về một kiểu huyết thanh. Virus sẽ tồn tại ổn định với điều kiện nhiệt độ vừa phải, độ pH thấp, và bất hoạt nếu gặp nhiệt độ cao hay môi trường có nhiều clo. Virus viêm gan A tồn tại trong cái môi trường có điều kiện vệ sinh kém, các thực phẩm bẩn. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus sẽ làm tổn thương tế bào mô gan dẫn đến suy giảm chức năng gan.

Bệnh viêm gan A lây truyền qua đường nào?

Viêm gan A có thể lây truyền qua đường tiêu hóa (phân – miệng), máu, hoặc quan hệ tình dục. Ttrong đó, tiêu hóa là con đường lây nhiễm phổ biến. Nếu người lành nuốt phải thức ăn hay nước thuốc có nhiễm phân của người bệnh, sẽ bị lây nhiễm. Tốc độ lây nhiễm khi chưa có triệu chứng lâm sàng cao hơn khi đã xuất hiện dấu hiệu của bệnh.

Bệnh có thể lây nhiễm qua các con đường sau:

Lây truyền qua đường phân – miệng: Virus lây lan khi phân của người nhiễm bệnh, dù chỉ là lượng rất nhỏ, xâm nhập vào miệng của người khác. Điều này có thể xảy ra qua các con đường:
- Ăn thực phẩm ô nhiễm, thức ăn được chế biến bởi người nhiễm virus mà không rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh.
- Uống nước bị nhiễm khuẩn.
- Ăn thức ăn được rửa hoặc chế biến bằng nước nhiễm khuẩn.
- Ăn hải sản sống từ nguồn nước bị ô nhiễm bởi nước thải.
- Tiếp xúc gần gũi với người nhiễm bệnh: Viêm gan A có thể lây truyền khi bạn tiếp xúc gần gũi với người đang nhiễm virus như ăn uống chung, quan hệ tình dục… ngay cả khi họ không có triệu chứng.
Bề mặt bị nhiễm khuẩn: Virus có thể sống trên các bề mặt trong nhiều tháng, nên việc chạm vào bề mặt nhiễm khuẩn rồi chạm vào miệng cũng có thể khiến bạn bị nhiễm bệnh.

Virus viêm gan A hiếm lây nhiễm qua đường máu do tải lượng virus trong máu rất thấp và không lây nhiễm qua các tiếp xúc thông thường với người bệnh.

Tác hại của viêm gan A

Tác hại của bệnh viêm gan A khiến nhiều người lo lắng. Dù bệnh chỉ ở dạng cấp tính và không chuyển thành thể mạn tính, nhưng nhiều trường hợp bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như suy gan, viêm tụy, hội chứng Guillain Barre…

Suy gan cấp tính: Virus viêm gan A là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy gan cấp tính, nhất là bệnh nhân lớn tuổi, có hệ miễn dịch kém, và có tiền sử các bệnh liên quan đến gan.
Viêm tụy: VIêm gan A cũng có thể ảnh hưởng đến tuyến tụy. Khi bị viêm tuyến tụy, người bệnh phải ngừng ăn để tuyến này được phục hồi và có thể được chỉ định nhập viện để truyền dịch.
Hội chứng Guillain Barre: Hội chứng nguy hiểm có thể xảy ra dưới tác động của virus viêm gan A. Bệnh có thể xảy ra khi hệ thống miễn dịch quay lại tấn công hệ thống thần kinh dẫn đến các cơ suy yếu thậm chí tê liệt. Khi mắc hội chứng Guillain Barre, người bệnh cần nhập viện và và điều trị theo phác đồ của bác sĩ.

Chẩn đoán viêm gan siêu vi A

Trường hợp mắc virus viêm gan A không thể phân biệt được về mặt lâm sàng với các loại viêm gan siêu vi cấp tính khác. Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm máu phát hiện kháng thể immunoglobulin G (IgM) đặc hiệu virus viêm gan A trong máu. Ngoài ra, bạn có thể được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm bổ sung như phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR) để phát hiện RNA của virus và các thăm khám khác.

Viêm gan A có chữa được không?

Bệnh viêm gan A không có thuốc đặc trị, cơ thể sẽ tự đào thải virus. Người nhiễm virus có thể khỏi bệnh khi đã hết các triệu chứng. Vì chỉ xuất hiện ở thể cấp tính, nên hầu hết người bệnh viêm gan A có thể hết bệnh trong vòng 6 tháng.

Khi đã phơi nhiễm hoặc nghi ngờ phơi nhiễm, bạn nên đến các trung tâm y tế để khám ngay. Tùy vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị phụ hợp. Thông thường, người bệnh viêm gan A có thể điều trị tại nhà mà không cần nhập viện.

Việc điều trị viêm gan A chủ yếu tập trung vào việc điều trị triệu chứng và chăm sóc hỗ trợ quá trình hồi phục. Những gợi ý sau sẽ giúp quá trình phục hồi hiệu quả hơn:

Dành thời gian nghỉ ngơi: Thường xuyên cảm thấy mệt, không có năng lượng là triệu chứng phổ biến của viêm gan A. Vì vậy, cần nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian hồi phục. Bạn nên tránh các hoạt động nặng cho đến khi bạn cảm thấy khỏe hơn và có đủ năng lượng.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân đối, lành mạnh: Dù có thể bạn sẽ cảm thấy buồn nôn và chán ăn, nhưng hãy chăm sóc bản thân bằng việc cố gắng duy trì chế độ ăn đầy đủ chất. Thay vì ăn nhiều trong một bữa, bạn có thể chia nhỏ các bữa ăn, giúp việc ăn uống dễ dàng hơn. Để đảm bảo đủ năng lượng, hãy lựa chọn các thực phẩm giàu dưỡng chất như nước ép trái cây hoặc sữa thay vì chỉ uống nước lọc. Uống đủ nước cũng rất quan trọng, nhất là khi bạn bị nôn hoặc tiêu chảy, để tránh mất nước.
Không uống rượu, bia, và sử dụng các chất kích thích: Rượu, bia, hay các chất kích thích có thể gây hại thêm cho gan. Việc hạn chế sử dụng các chất này sẽ giúp quá trình phục hồi nhanh chóng và hạn chế tổn thương gan.
Thăm khám định kỳ: Dù không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho viêm gan A, việc kiểm tra định kỳ với bác sĩ để theo dõi chức năng gan và đảm bảo quá trình chăm sóc hồi phục diễn ra tốt.

Xem thêm: Viêm gan A có chữa được không?

Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm gan A

Tiêm vắc xin viêm gan A là giải pháp phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh hiệu quả. Bạn có thể đến các trung tâm tiêm chủng hoặc trung tâm y khoa có cung cấp dịch vụ tiêm phòng để tiêm ngừa càng sớm càng tốt. Liệu trình tiêm vắc xin thường có 2 mũi, mũi tiếp theo cách mũi đầu 6 tháng.

Hiện nay, vắc xin viêm gan A cũng được cung cấp ở dạng kết hợp, gồm tiêm ngừa viêm gan A và viêm gan B. liệu trình tiêm phòng đối với loại vắc xin này thường gồm 3 mũi, mỗi mũi cách nhau 6 tháng. Đây là vắc xin nhận được nhiều sự lựa chọn của khách hàng vì chỉ có cảm giác đau nhẹ tại trí trí tiêm phòng và không có tác dụng phụ.

Các tổ chức y tế khuyến nghị người có nguy cơ cao nên tiêm phòng vắc xin càng sớm càng tốt, cụ thể:

Người làm làm việc hoặc thường xuyên di chuyển đến những nơi có tỷ lệ viêm gan A cao.
Người làm việc trong phòng thí nghiệm có nguy cơ tiếp xúc với viêm gan A cao.
Người có người thân nhiễm virus viêm gan A.
Người làm việc trong các môi trường kém vệ sinh, có nguy cơ phơi nhiễm cao.
Người mắc các bệnh lý về gan như viêm gan B, viêm gan C.
Người sử dụng ma túy.

Bên cạnh việc tiêm phòng lây nhiễm HAV, để đạt hiệu quả phòng bệnh viêm gan A tốt nhất, bạn nên kết hợp các phương pháp như:

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, nhất là trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm…
Xử lý tốt phân, chất thải của người bệnh.
Không dùng chung các vật dụng cá nhân như dụng cụ ăn uống, khăn mặt, bàn chải đánh răng…
Thực hiện các biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục, tránh quan hệ tình dục bằng miệng với người viêm gan A.
Xây dựng thói quen ăn uống và sinh hoạt lành mạnh. Bạn nên thực hiện ăn chín, uống chín, và bổ sung các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết để tăng cường sức đề kháng. Bên cạnh đó, bạn cũng cần dành thời gian nghỉ ngơi phù hợp, tránh căng thẳng làm ảnh hưởng đến hệ miễn dịch. Tập luyện thể dục, thể thao ít nhất 30 phút mỗi ngày để thúc đẩy quá trình trao đổi chất và đào thải độc tố qua da, giảm áp lực lên gan, thận.
Thăm khám sức khỏe thường xuyên, nhất là xét nghiệm viêm gan để kịp thời phát hiện và điều trị nếu mắc bệnh.

Xem thêm: Viêm gan D là gì?

Những câu hỏi thường gặp về viêm gan A

1. Viêm gan A có lây không?

CÓ. Viêm gan A là một bệnh gan lây truyền qua đường phân – miệng, chủ yếu khi phân của người nhiễm bệnh tiếp xúc với miệng của người khác, dù chỉ là một lượng rất nhỏ.

2. Viêm gan A có lây qua đường ăn uống không?

CÓ. Viêm gan A là bệnh gan nhiễm trùng cấp tính và có thể lây nhiễm qua đường tiêu hóa do ăn các loại thực phẩm hoặc nước uống nhiễm virus. Bệnh có thể lây lan nhanh nếu người nhiễm viêm gan A đảm nhận công tác chuẩn bị thức ăn cho tập thể nhưng không tuân thủ nguyên tắc ăn toàn vệ sinh thực phẩm, trực tiếp dùng tay bẩn để chuẩn bị thức ăn.

3. Viêm gan A có tái nhiễm không?

CÓ THỂ. Người nhiễm viêm gan A sau khi được chữa khỏi vẫn có khả năng tái nhiễm. Tỷ lệ lây nhiễm vào khoảng 3 – 20% sau khoảng 3 tuần và có triệu chứng lâm sàng tương tự với lần đầu viêm nhiễm. Do đó, ngay cả khi đã điều trị khỏi, bạn vẫn cần thực hiện tốt các biện pháp phòng tránh và thăm khám sức khỏe định kỳ để kịp thời điều trị.

Lời kết

Viêm gan A là một trong những bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng và có thể biến chứng thành bệnh nguy hiểm. Hy vọng rằng, những thông tin Diag đã chia sẻ giúp bạn hiểu rõ viêm gan A là gì, nguyên nhân nhiễm bệnh, cũng như các giải pháp phòng bệnh hiệu quả. Tiêm vắc xin được xem là giải pháp giúp bạn phòng bệnh hiệu quả nhất. Vì thế, trong điều kiện cho phép, bạn nên tiêm phòng càng sớm càng tốt.

Xem thêm: Viêm gan E là gì?

Viêm gan A là gì? Nguyên nhân gây bệnh viêm gan A