Phụ nữ có bị bệnh gút không? Triệu chứng bệnh gút ở phụ nữ

Bệnh gút thường được xem là “bệnh của nam giới” do tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở nam, nhưng liệu phụ nữ có bị bệnh gút không? Với sự thay đổi về lối sống và yếu tố di truyền, ngày nay phụ nữ cũng có nguy cơ mắc bệnh gút. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về bệnh gút ở nữ và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Phụ nữ có bị bệnh gút không?

Mặc dù bệnh gút (gout) phổ biến hơn ở nam giới, nhưng nữ giới cũng có thể mắc bệnh gout, nhất là sau khi bước qua giai đoạn mãn kinh. Trước khi mãn kinh, estrogen có tác dụng bảo vệ bằng cách giúp tăng bài tiết axit uric (uric acid) qua thận, do đó phụ nữ có nồng độ axit thấp hơn và ít gặp các cơn gút. Tuy nhiên, sau mãn kinh, khi nồng độ estrogen giảm, nguy cơ mắc bệnh gout ở nữ tăng lên, đồng thời các triệu chứng có thể khác biệt so với nam giới.

Theo đánh giá tỷ lệ mắc bệnh gout và tăng uric acid ở Mỹ trong giai đoạn 2007 – 2016 dựa trên dữ liệu từ Khảo sát Kiểm tra Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia của Mỹ (National Health and Nutrition Examination Survey) đã chỉ ra rằng, tỷ lệ mắc gout ở người lớn tại Mỹ là 3,9% (tương đương 9,2 triệu người), trong đó ở nam giới là 5,2% (5,9 triệu người) và ở phụ nữ là 2,7% (3,3 triệu người).

Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh gout ở nữ thấp hơn, nhưng khả năng mắc bệnh tăng đáng kể. Ngoài ra, các yếu tố như di truyền, sinh hoạt, chế độ ăn uống, và bệnh nền như cao huyết áp, tiểu đường cũng góp phần làm tăng khả năng mắc gout ở nữ.

Xem thêm: Bệnh gút có lây không?

Nguyên nhân bệnh gout ở nữ giới

Nguyên nhân bệnh gout ở nữ giới phát sinh chủ yếu do tình trạng tăng nồng độ uric acid trong máu (hyperuricemia). Dưới đây là các nguyên nhân điển hình:

• Giảm mức estrogen: Estrogen giúp tăng bài tiết uric acid qua thận, giảm sự tích tụ trong máu. Sau mãn kinh, sự giảm sút của estrogen dẫn đến tăng nồng độ uric acid, tạo điều kiện cho các tinh thể urat lắng đọng trong khớp.
• Chế độ ăn uống: Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản và nội tạng động vật là nguyên nhân dẫn đến tăng nồng độ uric acid. Phụ nữ có thói quen ăn uống không lành mạnh, đặc biệt là khi ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống có cồn, cũng có thể mắc bệnh gout.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh gout, nguy cơ mắc bệnh của phụ nữ cũng tăng lên do yếu tố di truyền ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa uric acid và khả năng bài tiết qua thận.
• Béo phì và lối sống không lành mạnh: Thừa cân làm tăng sản xuất và làm giảm hiệu quả của thận trong việc loại bỏ uric acid. Ngoài ra, thói quen thiếu vận động, hút thuốc và lạm dụng rượu bia cũng là nguyên nhân góp phần tăng khả năng mắc bệnh gout.
• Các bệnh lý nền và sử dụng thuốc: Các bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh thận mãn tính và sử dụng thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc trị suy thận,… có thể là nguyên nhân làm giảm khả năng đào thải uric acid, góp phần làm tăng nồng độ axit trong máu và nguy cơ mắc bệnh gout.

Xem thêm: Bệnh gút ở trẻ em

Triệu chứng bệnh gút ở phụ nữ

Triệu chứng của bệnh gout ở phụ nữ có thể tương tự như ở nam giới, nhưng cũng có những điểm khác biệt do sự thay đổi về nội tiết tố. Các biểu hiện phổ biến bao gồm:

• Cơn đau dữ dội:
  • Phụ nữ bị bệnh gout có thể trải qua các cơn đau ở các khớp như ngón chân cái, đầu gối, cổ tay hoặc các khớp nhỏ khác.
  • Cơn đau thường kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
• Đỏ, sưng khớp: Các khớp bị ảnh hưởng bởi bệnh gout thường sưng lên, đỏ và có cảm giác nóng khi chạm vào. Sự sưng tấy này do phản ứng viêm từ sự tích tụ tinh thể uric acid trong khớp.
• Cảm giác cứng khớp và hạn chế vận động: Sau cơn đau, khớp có thể bị cứng và hạn chế khả năng di chuyển. Điều này đặc biệt khó chịu đối với phụ nữ khi ảnh hưởng đến các hoạt động như đi bộ hoặc thực hiện các công việc hàng ngày.
• Xuất hiện tophi: Trong những trường hợp bệnh gout mãn tính, các cục tophi (các khối tinh thể urat tích tụ dưới da) có thể xuất hiện, thường ở vùng quanh khớp. Các nốt này không chỉ gây đau mà còn có thể làm biến dạng khớp, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng vận động.
• Các biểu hiện khác: Phụ nữ có thể gặp các dấu hiệu như mệt mỏi, sốt nhẹ và cảm giác không khỏe trong những ngày đầu của cơn gút cấp tính. Các dấu hiệu này đôi khi khó phân biệt với các bệnh viêm khớp khác, đòi hỏi chẩn đoán kỹ lưỡng từ bác sĩ chuyên khoa.

Biến chứng bệnh gút ở nữ

Nếu không được chữa trị và quản lý kịp thời, bệnh gout ở phụ nữ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Viêm khớp mãn tính: Các cơn gút cấp tính lặp đi lặp lại có thể dẫn đến viêm khớp mãn tính, gây tổn thương vĩnh viễn cho khớp. Sụn và mô xung quanh khớp bị phá hủy, gây ra tình trạng khớp biến dạng và hạn chế vận động.
• Sỏi thận và suy thận: Tăng nồng độ uric acid không chỉ ảnh hưởng đến khớp mà còn có thể tích tụ trong thận, tạo thành sỏi thận. Sỏi thận có thể gây ra cơn đau dữ dội, nhiễm trùng và nếu không được chữa trị, dẫn đến suy.
• Tăng nguy cơ bệnh tim mạch: Yếu tố viêm mãn tính do bệnh gout có thể gây tổn thương mạch máu và tim mạch.
• Ảnh hưởng tâm lý: Các cơn đau dữ dội và tần suất tái phát của bệnh có thể gây ra căng thẳng, lo âu và trầm cảm. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng thích nghi của người bệnh trong cuộc sống hàng ngày.

Chẩn đoán và điều trị gút ở phụ nữ

Để chẩn đoán bệnh gout ở phụ nữ, các bác sĩ thường áp dụng kết hợp nhiều phương pháp sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ lắng nghe tiền sử bệnh, các biểu hiện và kiểm tra trực tiếp khớp để đánh giá sự sưng, đỏ và cơn đau. Đặc biệt, các triệu chứng ở phụ nữ có thể khác biệt so với nam giới do sự thay đổi nội tiết.
• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ uric acid trong máu giúp xác định tình trạng tăng. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm cần được kết hợp với các thông tin lâm sàng khác vì không phải ai có nồng độ cao cũng bị bệnh gout.
• Chọc dịch khớp và phân tích dưới kính hiển vi: Đây là tiêu chuẩn vàng để xác định bệnh gout. Dịch khớp được rút ra từ vùng khớp bị viêm, sau đó phân tích dưới kính hiển vi với kỹ thuật phân cực để phát hiện sự hiện diện của các tinh thể urat.
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm khớp và chụp X-quang có thể được sử dụng để đánh giá mức độ tổn thương khớp, sự tích tụ của tinh thể urat, cũng như sự xuất hiện của tophi. Những phương pháp này giúp bác sĩ theo dõi tiến triển của bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Điều trị bệnh gout ở phụ nữ bao gồm cả phương pháp điều trị ngắn hạn cho cơn đau cấp tính và dài hạn nhằm kiểm soát nồng độ uric acid trong máu:

• Điều trị cơn gút cấp tính: Các thuốc giảm đau và chống viêm như NSAIDs, colchicine và corticosteroid được sử dụng để giảm nhanh cơn đau và viêm. Việc điều trị sớm trong vòng 12 – 24 giờ từ khi cơn đau xuất hiện sẽ giúp cải thiện hiệu quả điều trị.
• Điều trị dài hạn:
  • Sử dụng thuốc hạ uric acid như allopurinol hoặc febuxostat giúp duy trì nồng độ axit uric ở mức an toàn, từ đó giảm khả năng tái phát cơn gút.
  • Điều chỉnh liều thuốc và theo dõi định kỳ là cần thiết để đảm bảo hiệu quả chữa trị.
• Chăm sóc hỗ trợ:
  • Kết hợp các biện pháp thay đổi lối sinh hoạt, chế độ ăn uống và tập luyện thể dục để tối ưu hóa quá trình điều trị và ngăn ngừa chuyển biến xấu.
  • Tư vấn tâm lý và hỗ trợ về mặt tâm lý cũng có vai trò quan trọng, vì các cơn đau gút liên tục có thể gây ra căng thẳng tinh thần và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Biện pháp phòng ngừa gút cho nữ

Phòng ngừa bệnh gout ở phụ nữ cần chú trọng vào việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ và duy trì lối sinh hoạt lành mạnh. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân và duy trì cân nặng lý tưởng giúp giảm sản xuất axit uric và cải thiện chức năng thận. Quá trình giảm cân nên diễn ra từ từ, tránh giảm cân quá nhanh gây tăng nồng độ axit uric đột ngột.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, và nội tạng. Thay vào đó, nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, và thực phẩm ít purin để giúp giảm nồng độ axit uric.
• Uống đủ nước hàng ngày (ít nhất 8 ly nước) giúp hỗ trợ quá trình đào thải axit uric qua đường tiểu.
• Hạn chế tiêu thụ rượu và đồ uống có cồn: Rượu, đặc biệt là bia, là yếu tố làm tăng nồng độ axit uric. Phụ nữ nên hạn chế tiêu thụ đồ uống có cồn để giảm khả năng mắc bệnh gout.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục đều đặn giúp cải thiện lưu thông máu, duy trì cân nặng và tăng cường sức khỏe khớp. Tuy nhiên, cần chọn các bài tập nhẹ nhàng, tránh gây chấn thương cho các khớp, đặc biệt là đầu gối và các khớp khác dễ bị tổn thương bởi gút.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra định kỳ nồng độ axit uric trong máu và đánh giá chức năng thận là rất quan trọng để phát hiện sớm tình trạng tăng axit uric. Điều này giúp người bệnh kịp thời điều chỉnh chế độ ăn, sinh hoạt và liệu pháp điều trị, giảm nguy cơ bùng phát cơn gút.
• Giáo dục và nhận thức: Nâng cao kiến thức về bệnh gout thông qua các chương trình giáo dục sức khỏe sẽ giúp phụ nữ nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh và chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa.

Lời kết

Phụ nữ có bị bệnh gút không cũng là câu hỏi được nhiều người quan tâm, đặc biệt là sau khi mãn kinh khi khả năng bảo vệ của estrogen giảm đi. Tuy nhiên, với những biện pháp phòng ngừa như duy trì cân nặng hợp lý, áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất và thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ, phụ nữ hoàn toàn có thể kiểm soát và giảm nguy cơ mắc bệnh gout. Việc điều trị sớm các triệu chứng và tuân thủ phác đồ điều trị không chỉ giúp giảm cơn đau mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm: Bệnh gút có ảnh hưởng đến tinh trùng?